ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 2000
Autor: Domaći
Oblast: Slikarstvo
Jezik: Srpski

Autor - osoba Palkovljević, Tijana
Naslov Vidosava Kovačević : slikarka osobenog poteza : 1889-1913 / [autor teksta i koncepcije izložbe Tijana Palkovljević ; fotografije Martin Candir ; prevod rezimea Radmila Šević, Ana Topoljska]
Ostali naslovi Spomen zbirka Pavla Beljanskog Novi Sad
Vrsta građe knjiga
Jezik srpski
Godina 2000
Izdavanje i proizvodnja Novi Sad : Spomen-zbirka Pavla Beljanskog, 2000 (Novi Sad : Offset print)
Fizički opis 137 str. : ilustr. ; 23 cm
Drugi autori - osoba Candir, Martin
Šević, Radmila
Topoljska, Ana
Jovanov, Jasna
(Broš.)
Napomene Podatak o autoru preuzet s prelim. str.
`Katalog... štampan je povodom izložbe održane u Spomen-zbirci Pavla Beljanskog od 28. septembra do 28. novembra 2000. godine` --> prelim. str.
Tiraž 1000
Predgovor / Jasna Jovanov: str. 5-6
Katalog radova: str. 115-125
Na koricama beleška o autoru s njegovom slikom
Bibliografija: str. 126-127
Studije, članci i komentari o Vidosavi Kovačević: str. 128-130
Popis izložbi: str. 131-132
Summary: str. 133-134; Résumé: str. 135-136.
Predmetne odrednice Kovačević, Vidosava, 1889-1913

Vidosava Kovačević (Beograd, 15. maj 1889 – Beograd, 11. septembar 1913), bila je srpska slikarka, jedna od prvih srpskih slikarki koje su se školovale u Parizu. Pripadala je krugu stvaralaca sa početka 20. veka, okupljenih oko Umetničko-zanatske škole i profesora Riste i Bete Vukanović, kao i Marka Murata. Stvarala je u kratkom periodu, od 1905. do 1913. godine, tokom kog je prešla put od realizma do impresionizma. Zahvaljujući intenzivnom koloritu i energičnom slikarskom gestu, u poslednjim radovima njeno slikarstvo se približava ekspresionizmu.
Biografija
Vidosava Kovačević rođena je 1889. godine u uglednoj beogradskoj porodici. Njeni roditelji bili su srpski istoričar i političar Ljubomir Kovačević i njegova žena Draginja Draga. Imali su šestoro dece. Sina Vladetu, koji je 1912. godine poginuo u Kumanovskoj bici i pet ćerki, od kojih je jedna bila Milica Rakić, supruga pesnika Milana Rakića, tadašnjeg konzula u Prištini. Svu njihovu decu krstio je Stojan Novaković, tadašnji predsednik Srpske akademije nauke i jedan od najznamenitijih srpskih intelektualaca.
Školovanje je započela 1895. godine u Varoškoj osnovnoj školi a zatim završila Devojačku školu (1899–1905), gde joj je nastavnik crtanja bio slikar Rista Vukanović. Na njegovu sugestiju 1903. pohađala je časove crtanja, a umetničko obrazovanje započela 1905. godine na Umetničko-zanatskoj školi u Beogradu.
Studije umetnosti
U Umetničko-zanatskoj školi Vidosavi su predavali vodeći srpski slikari toga vremena, Marko Murat, Rista i Beta Vukanović, Dragutin Inkiostri i Đorđe Jovanović. Završila je opšti kurs (1905–1906), specijalni kurs slikarstva (1906–1909), kurs za učitelje crtanja i lepog pisanja (1909–1910) i stekla najviše umetničko obrazovanje u ondašnjoj Srbiji. Letnje raspuste (1909–1911) provodila je kod sestre Milice u Prištini. U Beogradu je slikala u prirodi, ponekad sa grupom umetnika okupljenih oko Koste Miličevića, a najčešće sa Anom Marinković, sa kojom je studirala. U februaru 1912. godine otišla je u Pariz da nastavi školovanje. Nekoliko meseci pohađala je privatnu školu Rosi i Akademiju Žilijen, a u septembru 1912. godine konkurisala u Školi lepih umetnosti. Na prijemnom ispitu bila je osma od 120 kandidata i jedina među primljenim kandidatima sa južnoslovenskih prostora.
Iznenadna smrt
U novembru 1912. godine vratila se u Beograd zbog pogibije brata Vladete Kovačevića. Na putu se razbolela od gripa koji je dobila u Gatoriju na francusko-španskoj granici, gde je provela leto. Otišla je u Nicu na oporavak, ali se vratila u Beograd i umrla od galopirajuće tuberkuloze, ubrzo pošto je ista bolest odnela i njenu sestru Jelu.
Slikarski rad
Glava devojčice (ulje na platnu, 1912) je najpoznatije delo iz slikarskog opusa Vidosave Kovačević. Čuveni srpski istoričar umetnosti i likovni kritičar Lazar Trifunović ovu sliku Vidosave Kovačević smatra remek delom svoje epohe.
Vidosava Kovačević jedna je od prvih srpskih slikara koji su se školovali u Parizu. Njen slikarski razvoj kretao se od školskih pouka u stilu akademizma, preko secesijske stilizacije, rada u pleneru, svojstvenog impresionistima, do faze ekspresivnog kolorita i snažnog poteza. Pripadala je prvoj generaciji srpskih likovnih umetnika koja je uspela da u potpunosti prevaziđe konzervativni akademizam 19. veka i bez problema korespondira sa najsavremenijim tendencijama evropske kulture. Eminentni srpski istoričar umetnosti i likovni kritičar Lazar Trifunović za Vidosavu je rekao da je „jedan od najlepših talenata srpske moderne”.
Prva faza
Stručno obrazovanje Vidosava je započela 1905. godine na Umetničko-zanatskoj školi u Beogradu. Toj fazi školovanja pripadaju crteži, akvareli, ulja na platnu i vezovi nastali u periodu između 1905. i 1910. godine. Na delima nastalim tokom školovanja se prepoznaje nastavni program škole i veliki uticaj profesora – minhenskih đaka i prvih srpskih modernista, Riste i Bete Vukanović i Marka Murata. Ovi radovi svedoče o crtačkom sazrevanju i postepenom prelazu sa tradicionalnog likovnog jezika na modernija i slobodnija rešenja. Radovi iz tog perioda odlikuju se sigurnim crtežom, studioznošću, izuzetnim smislom za kompoziciju i dobro savladanom anatomijom. Pokazala je i izuzetan smisao za vajarstvo, ali je portretno slikarstvo ostalo dominantan žanr do kraja njenog života. Likove je postavljala na tamnu pozadinu, baveći se isključivo realističnom obradom svetlog lica. Jasnom i detaljnom obradom fizionomije ostajala je u okviru pouka akademizma.
Druga faza
Dela naslikana u Beogradu, neposredno nakon završetka školovanja i ona koje je slikala tokom boravka u Parizu pripadaju drugoj fazi stvaralaštva. U ovom periodu, koji je trajao svega dve godine (1911–1912) tragala je za ličnim likovnim izrazom. Pod uticajem Koste Miličevića oslobađala je potez, unosila bogatiji kolorit i rasvetljavala paletu. Posebnu pažnju poklanjala je psihologiji ličnosti, karakterologiji pokreta, emocionalnosti i duševnom stanju. Na njima se može uočiti osamostaljenje slikarskog jezika mlade umetnice i izdvajanje poteza kao osnovnog nosioca slikarskog izraza. U ovom periodu Vidosava Kovačević dostiže vrhunac svog likovnog jezika i stila, te se dela iz ove faze mogu smatrati najvrednijim dostignućima njenog opusa. Među njima su najznačajnija: Studija za portret, Banaćanin, Predeo sa mostom, Plaža i Glava devojčice.
Izložbe
Vidosava Kovačević izlagala je na godišnjim izložbama Umetničko-zanatske škole u Beogradu, organizovanim u periodu od 1908. do 1911. godine. Za života nije imala samostalnu izložbu. Njena dela su prikazana u okviru Prve izložbe radova Udruženja ratnih slikara i vajara 1912–1918, 1940. godine u Beogradu.
U izložbe posvećene srpskom slikarstvu prve polovine 20. veka i ženama u srpskom slikarstvu uključena je tek 70-ih godina 20. veka. Izložbe su organizovane u Beogradu, Moskvi i širom tadašnje Socijalističke Republike Srbije.
Godine 2007. njena dela izložena su u okviru izložbe „Impresionizam u Srbiji”, u Galeriji savremenih likovnih umetnosti u Nišu, zajedno sa delima još petnaest najistaknutijih slikara, predstavnika ovog pravca u srpskom slikarstvu.
Retrospektivne izložbe:
Narodnom muzeju u Valjevu (1988)
Spomen-zbirka Pavla Beljanskog (2000)
Narodni muzej u Zrenjaninu (2011)
Revalorizacija stvaralaštva Vidosave Kovačević
Vidisava Kovačević umrla je veoma mlada, sa 24 godine, kada je njen slikarski rad bio tek u uzletu. Zbog toga nije uspela da se pozicionira među srpsim slikarima. Veliki broj radova izgubljen je u Prvom svetskom ratu, a neke od najboljih odnela je u Pariz,[2] tako da je gotovo pala u zaborav. Ključnu ulogu u revalorizaciji njenog stvaralaštva odigrao je Pavle Beljanski, srpski diplomata i čuveni kolekcionar. Znajući za njegovu kolekcionarsku strast, Milica Rakić mu je pokazala slike svoje rano preminule sestre, a on je, istančanim osećajem, otkrio u njima umetnicu specifičnih vrednosti, zaslužnu da uđe u njegovu antologiju. Formirajući svoju kolekciju i otvarajući je za javnost, Pavle Beljanski je u borbi za bolje i ispravnije vrednovanje nacionalne umetnosti dvadesetog veka uveo jednu do tada gotovo nepoznatu slikarku, Vidosavu Kovačević.

Slikarski opus Vidosave Kovačević
Dela Vidosave Kovačević danas se čuvaju u Spomen-zbirci Pavla Beljanskog, Galeriji Matice srpske u Novom Sadu, Umetnička galerija „Nadežda Petrović” u Čačku, Narodni muzej u Valjevu, Narodni muzej u Beogradu i Muzej grada Beograda i njena porodica.
Najznačajnija dela
Friz pauna (1907/8, Spomen-zbirka Pavla Beljanskog)
Friz labudova (1907/8, Spomen-zbirka Pavla Beljanskog)
Friz fazana (1907/8, Spomen-zbirka Pavla Beljanskog)
Dvor u Topčideru (1908, Muzej grada Beograda)
Portret Olivere Kovačević (1908, privatna svojina)
Glava devojke (1909, Spomen-zbirka Pavla Beljanskog)
Ženski portret (1909, Spomen-zbirka Pavla Beljanskog)
Studija starice (1910, Spomen-zbirka Pavla Beljanskog)
Kovači (1910, Spomen-zbirka Pavla Beljanskog)
Devojka u enterijeru (1910, Muzej grada Beograda)
Portret seljaka sa šajkačom (1910, Muzej grada Beograda)
Devojčica u plavom — Mirzača (1910, Muzej grada Beograda)
Portret ciganke (1910, Muzej grada Beograda)
Muslimanka u vrtu (1910, Muzej grada Beograda)
Portret dečaka (1910, Narodni muzej u Beogradu)
Mlada žena s crnim velom (1910, Narodni muzej u Beogradu)
Portret starice u crnom (1910, Narodni muzej u Beogradu)
Portret mlade žene u plavom (1910, Narodni muzej u Beogradu)
Portret Tome Gavaza (1910, privatna svojina)
Starica (1910, privatna svojina)
Mrtva priroda (1911, Narodni muzej u Beogradu)
Topčider (1911, Muzej grada Beograda)
Banaćanin (1911, Spomen-zbirka Pavla Beljanskog)
Krovovi (1911, Spomen-zbirka Pavla Beljanskog)
Pejzaž (1911, Spomen-zbirka Pavla Beljanskog)
Portret žene sa šeširom — Autoportret (1910, Umetnička galerija „Nadežda Petrović”)
Portret devojke (1911, Umetnička galerija „Nadežda Petrović”)
Portret dečaka (1911, Umetnička galerija „Nadežda Petrović”)
Portret starca (1911, Narodni muzej u Valjevu)
Portret Milana Rakića (1911, Galerija Matice srpske)
Glava devojčice (1912, Spomen-zbirka Pavla Beljanskog)
Plaža (1912, Narodni muzej u Beogradu)
Predeo sa mostom (1912, Narodni muzej u Beogradu)
MG80 (G)