ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 2006.
Autor: Domaći
Oblast: Istorija umetnosti
Jezik: Srpski

Beograd 2006. Tvrd povez, ćirilica, bogato ilustrovano, veliki format (31 cm), 224 strane.
Knjiga je, bukvalno, kao nova.



Prvi utisak o manastiru Svetog Nikole u Podvrhu može se naznačiti samo sa dvije riječi: ljepota i skromnost.
No kada sagledamo njegovu unutrašnju raskoš i shvatio njegov crkveno-istorijski značaj pomislićemo: istinskim vrijednostima često je svojstveno skrivanje. - Ova svetinja, poslije 350 godina od njegovog nastanka, zahvaljujući naučno-istraživačkom podvigu Gospođe Anike Skovran, otkrivena je i predstavljena našoj kulturnoj javnosti tek krajem pedesetih godina prošlog vijeka.
Godine teškog turskog ropstva, početkom XVII vijeka kada je sazidan, odredile su ovom hranu skrovito mjesto u bistričkoj klisuri i skromne dimenzije sa neupadljivom spoljašnošću. Uklanjanjem sa turski puteva i bježanjem od rušilačkih ruku koje su često potpaljivale barut u temelje mnogih srpskih svetinja, srećno je pronađeno mjesto čudesnog sklada između živopisne klisure i manastirske crkve koja zauzima mijesto oltara u hramu božanstvenog bistričkog podnebesja.
U podvrškom Manastiru urizničen je dio duhovnog blaga i umetnički vrijednosti nemanjićkih crkava: prekrasno Divoševo Jevanđelje, rukopisne knjige i carske dveri iz crkve Svetog Petra u Bijelom Polju. Funkcija sabirališta ovog Manastira odrazila se na život njegovi žitelja, sveštenoslužitelja i podvižnika, koji su monaškim podvigom i posvećenjem, kroz sva pokokjenja sabirali božanske vrline za nerazorivu riznicu Carstva Božijeg.
Na ovom svetom mjestu gdje su se zajedno našle pomenute duhovne znamenitosti i svetinje, zajedno su stvarali najpoznatiji umjetnici srpskog naroda u prvoj polovini XVII vijeka. Sa tim stvaralaštvom vrijednosti podvriške riznice dobile su svoj prirodni nastavak. Pop Strahinja freskopisac manastirske crkve, ikonografi Kozma i Radul, svojim stavaralaštvom udahnuli su novi život u osvrštane srednjovjekovne slikarske forme. Podvrški životopis i ikonopis, mjestimično pojednostavljen i pristupačan prostom čovjeku, dostigao je do najvećih vrhova srpskog teološkog i estetskog izraza svog doba. Prožimanje jednostavnog i lijepog, narativnog i suptilnog teološkog sadržaja dalo mu je snagu da nadživi vjekove i pobijedi ljudski zaborav.


Episkop budimljansko-nikšićki Joanikije