Godina izdanja: 2003
Autor: Domaći
ISBN: Priča o Srbima koji su preseljeni iz Batanje (Mađarska) u Novu Batanju (Makedonija) 1924. godine.
Jezik: Srpski

Odiseja Batanjskih Srba Milan Micić *6423*12-2022
Priča o Srbima koji su preseljeni iz Batanje (Mađarska) u Novu Batanju (Makedonija) 1924. godine.
Milan Mićić(autor)
Izdavač: Art-Projekt Zrenjanin 2003.g
Tvrd povez; ćirilica; ; 112 strana.Kunstdruk, ilustrovano,format: 23,5 x 17 cm, težina 470.grama
stanje: nekorišteno - novo✔️
Batanja (mađ. Battonya, rumunski: Batania) je manji grad u županiji Bekeš u republici Mađarskoj. Po poslednjem popisu iz 2001. godine Batanja ima 6.447 stanovnika.
Geografske odlike
Naselje Batanja se nalazi u istočnoj Mađarskoj, blizu granice sa Rumunijom. Grad se nalazi u Pomorišju, koje je nekada imalo brojnu srpsku populaciju. Batanja je poznata po prisutnosti srpske manjine, nekada znatno brojnije, a danas i dalje prisutne (5,1% po datom popisu). Atar naselja obuhvata 46,34 km kvadratnih.
Najstariji ostaci naselja potiču 11. veka. Otomanske vlasti, koje su vladale ovim delom Panonije tokom 16. i 17. veka, naselile su Srbe na ovom mestu 1718. godine. Srbi su svoju crkvu izgradili 1778-1779. godine. Hram je posvećen Rođenju Presvete Bogorodice (Mala Gospojina). Početak rada srpske pravoslavne veroispovedne škole datiran je 1793. godine. Po potpadanju mesta pod habzburšku vlast u Batanju se naseljavaju i Mađari, Rumuni i Slovaci i tako Batanja postaje višenarodna. Srbi su bili većina u naselju do sredine 19. veka. Neposredno pre Prvog svetskog rata bilo je 2600 Srba u Batanji. Posle rata veći deo srpskog stanovništva je optirao i iselio se u srpske delove novoformirane Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Njihovi potomci danas žive u Vojvoda Stepi, Mužlji i Banatskom Višnjićevu, većinom u Banatu.
O optaciji batanjskih Srba naučnu knjigu objavio je Milan Micić `Odiseja batanjskih Srba` (Zrenjanin,2003).Inspirisan istorijskim, ujedno i tragičnim događanjima prilikom iseljenja batanjskih Srba u Kraljevinu SHS 1923. godine,
Godine 1846. u Batanji je bilo 3464 pravoslavne duše, a činodejstvovalo je nekoliko sveštenika. Bili su to parosi Konstantin Georgijević, Georgije Georgijević i Nićifor Božidar, zatim pomoćnik parohijski ili kapelan Sinesije Petrović i đakon Leontije Petrović. Batanja se javlja 1847. godine kao prenumerantski punkt za nabavku srpske knjige. Na spisku kupaca vodi se ko su ugledni stanovnici mesta. Tu se nalaze sveštenici - oba Georgijevića i Leontije Petrović, zatim advokati - Pavao i Georgije Sabo, kmetovi opštinski (porotnici) Jakov Panić i Aron Georgijević, crkvenjak Radivoj Pandak i Jovan Pavlović isluženi stražmešter.
Kanonska podela između Srba i Rumuna dovela je 1868. godine, do prelaska Batanje i drugih parohija, iz aradske (koja je postala rumunska) u susednu temišvarsku eparhiju. Godini 1869. u Batanji su se Rumuni iz mesta odelili od srpske zajednice. Istakao se tom prilikom Srbin, sveštenik Leontije Popović, koji je za srpsku stvar, priložio svojih 1000 f. Smatralo se 1893. godine u jednom crkvenom izveštaju da Batanja spada u najjače i najimućnije srpske crkvene opštine u Pomorišju. Mesni stari paroh Arsenije Božidar, rođeni Batanjac (1818-1896) `preselio se u večnost` februara 1896. godine. Otkako je 1847. godine zapopljen, služio je neprekidno u crkvi rodnog mesta. Prvo je bio deset godina kapelan, a zatim izabran za paroha u Batanji i činodejstvovao jš punih 39 godina. Crkveno-opštinske stvari su 1896. godine bile u neredu, manipulisalo se na loš način ovlašćenjima, pa je naredbom viših vlasti morao biti izabran novi valjani predsednik te opštine. Raspisan je maja 1897. godine konkurs za kapelana u batanjskoj parohiji četvrte platežne klase. Pop Leontije Popović je i dalje, 1897. godine u Batanji, kao protoprezviter, i bunio se zbog raspisanog stečaja za kapelana i administratora u upražnjenoj drugoj parohiji.
Neposredno pre Prvog svetskog rata bilo je 2600 Srba u Batanji. Oni su 1902. godine prvi u okolini, osnovali mesnu Srpsku zemljoradničku zadrugu, sa neograničenom odgovornošću. Zadruga je imala u početku 15 zadrugara, a 1910. godine već 66 članova, od kojih su 56 ratara (i tri udovice), pet zanatlija, dva sveštenika, jedan učitelj, jedna učiteljica i jedan trgovac. Njen kapital je 1905. godine iznosio čak 63.026 k, a vodili su je tada: predsednik Mihajlo Pandurović i poslovođa Dušan Ćirić. To je bila vrlo uzorna zadruga čiji broj članova stalno raste, jer je to selo sa oko 3000 Srba. Članovi zaruge poseduju 1910. godine svojih 525 jutara zemlje, a obrađuju u zakupu 1227 jutara (tu je i manastirska zemlja bezdinska). Kod Saveza SZZ u Zagrebu imaju kapital deponovan od 100.000 kruna. Godišnji obrt te seljačke zadruge prelazio je 800.000 kruna.
Ali intenzivna mađarizacija i užasni Prvi svetski rat, uništili su polet tom dičnom velikom srpskom mestu. Na kraju rata dočekalo je svoju propast, koja ih je navela na iseljavanje. Posle rata veći deo srpskog stanovništva je optirao i iselio se u srpske delove novoformirane Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Između dva rata po mišljenju jednog agrarnog stručnjaka, opštanti iz Mađarske i Bačke su `stradali` u Južnoj Srbiji. Mislio je da naseljeni Srbi iz Mađarske koji su tu u Ovčjem Polju zasnovali koloniju `Novu Batanju`, ekonomski nisu dobro prosperirali. Od 160 domova u tom najvećem naselju, već 1925. godine ostalo je samo 60. Problem glavni im je bio bolest malarija, nedostatak vode i sušne godine. Jedan deo Batanjaca, tridesetak porodica naselilo se 1924. godine kod Novog Sada na posedu grofa Koteka, ali su ubrzo morali da se isele, što je izazvalo proteste u Novom Sadu. Batanjski naseljeni u Banatu su se održali, i njihovi potomci danas žive u Vojvoda Stepi, Mužlji i Banatskom Višnjićevu, većinom u Banatu.
U leto 1925. u Batanji mestu nadomak Arada bilo je mnogo Srba. Njih 1900 duša živelo je u 400 srpskih domova. Od 8390 jutara, njima je pripadalo 3000 jutara. Srbi Batanjci su bili na glasu kao `najbogatiji i najkonzervativniji`