ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 120
Autor: Domaći
Jezik: Srpski
Oblast: Vajarstvo

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju!

Grncarstvo u Srbiji
Persida Tomic
Etnografski muzej, Beograd, 1983.
ilustracije u boji i crno bele



Grnčarstvo je jedno od najstarijih zanata kojima se čovek bavi od davnina. Osnovni postupak je da se izabere odgovarajuća vrsta zemlje koja se potom pomeša sa vodom i dobro premesi. Dobija se testasta masa koja se potom oblikuje u različite oblike.



Grnčarija su proizvodi posude od pečene gline.[2] Proizvodnja grnčarije naziva se grnčarstvo. Definicija grnčarije koju koristi Američko društvo za testiranje i materijale (ASTM) je „svi pečeni keramički proizvodi koji sadrže glinu, osim tehničkih, strukturnih i vatrostalnih proizvoda.”[3] Grnčarski proizvodi su pečeni keramičarski radovi različite boje od različitih vrsta glina. Oni mogu biti glazirani ili pak neglazirani, a stvaraju se ručno na grnčarskom krugu, ali i odlivanjem u kalupima. Oni se peku u raznim tipovima peći. Tipični grnčarski proizvodi su;

terakota – neglazirane vaze, skulpturice, posude za cveće...
majolika – ukrasni predmeti, posude, vaze koje su ukrašavane pokrivnom olovnom glazurom...
lonci za kuvanj – koji ne smeju da imaju olovnu glazuru koja je otrovna...
keramika za završne radove u građevinarstvu- razni reljefi i sl.
kaljevi i delovi za izradu peći...

Ćup iz Zlakusa

Opeke od pečene gline

Majolika iz Meksika

Grnčar na poslu u Bangaloru, Indija

Nepečena grnčarija na tradicionalnim policama za sušenje u Conner Prairie živom istorijskom muzeju

Rekonstrukcija grnčarske radionice u Muzeju tradicionalnih zanata i primenjenih umetnosti, Trojan, Bugarska
Grnčarija je jedan od najstarijih ljudskih izuma, koji vodi poreklo iz neolitskog perioda, sa keramičkim objektima poput onih iz Gravetijenske kulture. Figura Vestoniške Venere otkrivena u Češkoj i datira unazad do 29.000–25.000. p. n. e.[4] Grnčarske posude koje su otkrivene u Đangsi u Kini su iz perioda oko 18.000. p. n. e. Rana neolitska grnčarija je nađena na mestima kao što su Jomon Japan (10.500. p. n. e.),[5] Ruski daleki istok (14.000. p. n. e.),[6][7] podsaharska Afrika i Južna Amerika.

Najstariji proizvodi su bili ručno formirani, ukrašavani su žlebovima i nisu bili glazirani, a kasnije su bili izrađivani na grnčarskom krugu koji se pokretao rukom ili nogom i bio je poznat u prednjoj Aziji i Egiptu pre 3.500. godine p. n. e, a u Evropi pre 1.000. godine p. n. e. Kod slovenske keramike se odomaćio tek u 11–12. veku. Proizvodi su bili glazirani i oslikani. U grnčarstvu su se proslavili uglavnom Grci. Srednjovekovna grnčarija se izravnavala sa savremenim grnčarskim proizvodima umetničkih zanata. Posude plemenitih formi su bile ukrašavane žlebovima i plastičnim ukrasima koje su bile stvarane utiskivanjem formi koje su bili od ljudskih i životinjskih glavica do plodova malina. U novije vreme oživljava grnčarska dekorativna plastika.

Grnčarija se pravi formiranjem keramičkih (obično glinenih) objekata željenog oblika i njihovim zagrevanjem do visokih temperatura u kilnu, čime se uklanja sva voda iz gline, i indukuju se reakcije koje dovode do permanentnih primena. Time se povećava jačina i tvrdoća, i ustaljuje se oblik. Glineno telo se može dekorisati pre ili nakon pečenja. Pre procesa oblikovanja, glina se mora pripremiti. Mešenje pomaže u osiguravanju ravnomerne vlažnosti u celokupnoj masi. Vazduh zarobljen unutar glinene mase se mora ukloniti. To se naziva „deovazdušavanjem” i može se ostvariti bilo pomoću mašine zvane vakuumski pag ili ručno putem mešenja. Mešenje isto tako može da pomogne u ostvarivanju ravnomernog sadržaja vlage. Nakon pripreme glinene mase, ona se oblikuje primenom mnoštva tehnika. Nakon oblikovanja, predmeti se suše i zatim peku....