ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 1993
Autor: Domaći
Oblast: Film
Jezik: Srpski

Vojislav Nanović – poslednji pionir” (izdali Muzej Jugoslovenske Kinoteke i Prometej Novi Sad, 1993)
meki povez

“Priznajem, neposredni učitelj bio mi je Englez Dikinson, a uzor – Džon Ford.”
– Voja Rođen je 12.08.1922. godine u Skoplju. U Beograd dolazi 1.septembra 1927. godine, gde završava osnovnu školu i gimnaziju. Prvu sliku, autoportret, naslikao je pred rat, a za vreme rata, na ilegalnim sastancima, crta saborce. Juna 1944. uređuje “Pionir” – list najmlađih u Sremu. Posle rata upisuje studije na Akademiji likovnih umetnosti u Beogradu, ali ga Partija prvo šalje u novinarsku školu, a zatim, kao novinara, u “Politiku”. 1945. dobija posao redaktora filmskih žurnala i postaje šef prve redakcije “Filmskih novosti”. Sledeće godine pocinje da piše scenarije za dokumentarne filmove i režira reportaže “Parada pobede” (1946) i “Sveslavenski kongres” (1946). Završio je dva kursa filmske režije, jedan 1946. u Barandovu, Čehoslovačka (predavači: S.Ejzenštajn, Otokar Vavra, Eduard Tise i Bela Balaš), a drugi 1951. u Londonu (predavači: Torold Dikinson i Entoni Eskvit).

Pošto je u učestvovao u realizaciji (korežija) prvog jugoslovenskog filma u boji, “Smotra mladosti” (1946), prihvata realizaciju filma “Besmrtna mladost” (1948). Zatim se ženi Milankom Mladenović (Nanović), koja je montirala gotovo sve njegove filmove.

U narednoj deceniji postaje najproduktivniji domaći režiser i jedan od najzapaženijih autora, koji se ogledao u gotovo svim filmskim žanrovima. Pisac je scenarija za većinu svojih filmova, a uporedo sa radom na igranom filmu realizuje desetak dokumentarnih filmova, reportaža, reklamnih i propagandnih filmova. U tom periodu svoje filmske karijere piše niz napisa i članaka o zanatskim, teoretskim i estetskim problemima domaćeg filma, zatim kritičke tekstove o pojedinim filmovima, kao i zapažanja sa svojih filmskih studija i iz sopstvene autorske prakse.

Krajem pedesetih, jedan “revizionisticki” talas u kulturi dovodi u pitanje potrebu društva za filmovima kakve je do tada stvarao Vojislav Nanović. Ovaj talas kritike je pre svega osporavao vrednost njegovih filmova, te mu je praktično bilo onemogućeno dalje bavljene filmskim stvaralaštvom. Razočaran klimom stvorenom u vezi s njegovim filmovima, 30. aprila 1963. godine odlazi u SAD. U početku tamo obavlja teške fizičke poslove i pohađa filmsku školu, a potom radi poslove montažera. Radio je za TV kompaniju (ABC), a zatim osniva sopstvenu filmsku kompaniju i realizuje namenske projekte. U Americi piše scenarije i priprema projekte za filmove koje bi realizovao po povratku u Jugoslaviju. Počinje da piše najznačajniji scenario, po motivima romana Bore Stankovića “Nečista krv”, koji će sredinom sedamdesetih ponuditi TV Beograd. Obolevši od teške bolesti, krajem 1970. godine napušta Ameriku, a po povratku u otadžbinu radi desetak namenskih filmova koji prikazuju lepote Jugoslavije i njene turističke perspektive. Ženi se Marijom Rajković. Nanović potkraj života dobija prve međunarodne nagrade, kao i domaća društvena priznanja za doprinos jugoslovenskoj kinematografiji (“Plaketa Jugoslovenske kinoteke za zasluge”). Voja Nanović je umro u Beogradu, 9. avgusta 1983. godine, u vreme rada na filmu o gradu u kome je proveo najveći deo svog života (“Slobodarski Beograd”).

U četiri decenije rada njegova filmografija beleži osam dugometražnih igranih filmova i tridesetak kratkometražnih dokumentarnih i namenskih filmova.

Bogdan Zlatić