Oblast: Ostalo
ISBN: Ostalo
Autor: Domaći
Godina izdanja: K44
Jezik: Srpski

U dobrom stanju!

Petar Dobrović portreti - Simona Čupić
Izdavač:Beograd
Povez:tvrd
Broj strana:104
Težina:980g

Petar Dobrović (Pečuj, 14. januar 1890—Beograd, 27. januar 1942) je bio poznati srpski slikar i političar rođen u gradu Pečuju, današnjoj Mađarskoj. Jedan je od vodećih predstavnika modernizma jugoslovenske umetnosti između dva svetska rata. Kao predstavnik srpskog kolorizma, bio je poznat po portretima i pejzažima. U ranim godinama bio je impresionista i kubista. Pisao je i likovnu kritiku.

Bio je predsednik male, kratkotrajne srpsko-mađarske Baranjsko-Bajske Republike koja je proglašena 14. avgusta 1921. Ubrojen je među 100 najznamenitijih Srba.

Srpska porodica Dobrovića potiče iz Slavonije, iz Daruvara koja se preselila u Nađkanjižu gde je baveći se prodajom stoke stekla veliki ugled i bogatstvo. Ovde je rođen i otac Petra Dobrovića. Dobrovićeva mati, Irena Heidl, bila je nemačkog porekla, rođena je u baranjskom gradiću Šiklošu.

Petar Dobrović je imao tri brata: Nikolu, značajnog srpskog arhitektu, Stevana i Đoku. Stevan i Đoka su upisali vojnu kadetsku školu u Pečuju čiji je pitomac u to doba bio i Miroslav Krleža, kasniji poznati hrvatski pisac. Od tada datira i Dobrovićevo poznanstvo sa Krležom.

Petar Dobrović je maturirao u pečujskoj gimnaziji u kojoj su profesori bili iz katoličkog reda cistercita. Kao gimnazijalac doživeo je mnoge neprijatnosti. Često je napadan zbog svoje srpske narodnosti. Tako je 1903. godine gimnazijski profesor Abel Buzaši zbog ubistva kralja Aleksandra Obrenovića i njegove supruge Drage, Dobrovića nazivao „srpskim ubicom kraljeva“.

Posle završetka gimnazije Dobrović 1907 — 1908. godine pohađa skulptorski odsek Zanatsko-umetničke škole u Budimpešti, potom od 1909. do 1911. i tamošnju Likovnu akademiju. Profesori su mu poznati umetnici konzervativnih shvatanja Eden Balo i Tivadar Zemplenji. Kasnije će na njegovo slikarstvo uticati Karolj Ferenci. Prvi put je izlagao 1911. godine u Muzeju lepe umetnosti u Budimpešti - „Mučarnjok“. Od iste godine, pa sve do izbijanja Prvog svetskog rata boravio je u Parizu gde je, između ostalih, upoznao i vajara Ivana Meštrovića.

U međuvremenu objvaljuje svoje grafike u uglednim mađarskim časopisima i listovima kao „Tet“ (mađ.Tett), „Ma“ (mađ. Ma u prevodu „Dan“) i „Njugat“ (mađ. Nyugat u prevodu „Zapad“).

U nedelju, 20. maja 1918. u Pečuju se pobunio 6. Novosadski puk. Oružanom sukobu se priključio i temperamentni Petar Dobrović koji je zbog toga kasnije zatvoren.

Posle završetka Prvog svetskog rata, 14. novembra 1918. srpska vojska je zaposela Baranju i Bačku. Dolazak srpske vojske u Pečuj Dobrović je dočekao sa velikim oduševljenjem. Jedno vreme je radio kao prevodilac nove vlasti. Dobrović je bio veliki pobornik ideje da se Pečuj, Baranja i Bačka u celini pripoje Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca.

Bio je predsednik male, kratkotrajne srpsko-mađarske Baranjsko-Bajske Republike koja je proglašena 14. avgusta 1921. godine i koja je trajala do 21. avgusta 1921. Kao predsednik mlade republike Dobrović na čelu delegacije 16. avgusta kreće u Beograd gde ga prima premijer Nikola Pašić koji mu odmah saopštava da Kraljevina SHS nije zainteresovana za očuvanje Bačko-Baranjske Republike. Dobrović se nikada više nije vratio u svoj rodni Pečuj. Tada se nastanio u Beogradu.

Petar Dobrović je bio u veoma dobrim odnosima sa srpskim književnicima Veljkom Petrovićem i Milošem Crnjanskim.

Studije slikarstva započeo je u Budimpešti, a nastavio u Parizu. Bio je od 1923. do 1925. godine profesor Umetničke škole u Beogradu. Godine 1934. osniva i vodi večernji tečaj figuralnog crtanja na Kolarčevom narodnom univerzizetu. Jedan je od osnivača beogradske Državne umetničke akademije, (kasnije Akademije likovnih umetnosti), 1937. godine od kada je postao i njen profesor.

Od 1911. izlagao je na brojnim kolektivnim izložbama u zemlji i Evropi, između ostalih u Parizu, Budimpešti, Pragu, Beogradu, Dubrovniku i Veneciji. Prvu samostalnu izložbu imao je u rodnom Pečuju 1913. Bio je član i jedan od osnivača Umetničke grupe „Oblik“ 1926. godine.


Petar Dobrović, Mlini na jugu, 1936
Petar Dobrović se 1925. godine venčao sa Olgom Hadži iz Novog Sada sa kojom je imao sina Đorđa.

Dvadesetih i tridesetih godina 20. veka Dobrović živi i radi na relaciji Beograd - Pariz. Jedno vreme je boravio u Holandiji i u Italiji. Na Azurnoj obali slika sa svojim prijateljem Milanom Konjovićem. Godine 1934. bio je jedan od osnivača časopisa „Danas“. Godine 1940. se povlači na Hvar, gde slika pejzaže, a 1941. sa porodicom se vraća u Srbiju i sklanja se u Grocku.

Umro je za vreme nemačke okupacije Beograda u Drugom svetskom ratu u liftu zgrade u Ulici kralja Petra 36, gde je stanovao tokom jedne racije koja ga je zatekla na ulici na Savindan 1942. godine. Sahranjen je na Novom groblju u Beogradu.

Slikarska zaostavština i dokumentacija o radu Petra Dobrovića čuva se u Galeriji „Petar Dobrović“ u Beogradu.

Slikarstvo
Slikarki opus Potra Dobrovića nalazi se u samom središtu srpskog modernizma, a zenitni deo je istoriografski kod mnogih teoretičara postavljen u četvrtu deceniju prošlog veka, tačnije u onaj deo koji je pripadao kolorističkom espresionizmu. Hedonističko slikarstvo kome je iznad svega bio privržen, odvelo ga je prema izuzetnom bogatsvu hromatske palete, koliko i prema blistavom svetlu koje se preliva u punom intenzitetu preko njegovih platana. Već na samom početku bavljenja likovnom umetnošću, Dobrović je čvrsto postavi formu, a time i kompoziciju u slikama. Ta početna bliskost realizmu nije mu smetala da oblik oslobodi nepotrebnih elementa, i da umesto njih unese kratke bojene i valerske pasaže koji su davali dovoljno neophodnih vizuelnih podataka da se lako uoče glavne likovne i formalne osobine njegovog slikarskog jezika. Pomalo kubizovane slikovne predstave iz tog prvog perida danas se vide kao logična najava kasnijeg govora ekspresivnih i kolorističkih jezičko-plastičkih osobenosti. Mediteranski pejzaž, maslinjaci, voće, more, naga tela, samo su bile pogodne teme na kojima je pokazao šta slikasrtvo može da bude ako se izražava bojom i svetlom. Veliki opus Petar Dobrović je ostavio i u portretskoj umetnosti u kome je sačinio brojne analize i karakterološke studije koje spadaju među najvrednijim u srpsko umetnosti prve polovine dvadesetog veka.