ISBN: Ostalo
Autor: Domaći
Oblast: Rudarstvo
Jezik: Srpski
Godina izdanja: Tv

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju!

Autor (i): Svetislav Lazic
Format: 24x16 cm
Broj strana: 439
Izdavač: Graficki Zavod Hrvatske
Godina izdanja: 1963
Povez: Tvrd
Pismo: Latinica


Nafta je tečna do polučvrsta prirodna materija, nalazi se u zemljinoj kori, sastavljena je pretežno od smeše brojnih ugljovodonika,[1] a uvek sadrži i sumpor, azotna i kiseonikova organska jedinjenja, te u vrlo malim udelima teške metale. Najčešće je braon - zelene do smeđe-crne boje. Sirova nafta je smeša različitih ugljovodonika, pretežno parafinskih, iz homolognog niza alkana, odnosno viših članova tog niza, zatim naftenskih ugljovodonika - cikloalkana, aromatičnih ugljovodonika i drugih organskih jedinjenja. Olefinskih ugljovodonika praktično i nema u sirovoj nafti, ali su zato prisutni u produktima njene prerade. Prema ovim grupama koje sadrže, nafte se dele na parafinske, naftenske i mešane.[2]

Nafta nastaje od belančevina, ugljenih hidrata i masti kao ostataka niskorazvijenih biljnih i životinjskih planktona i bakterija koje su živele u vodi i u moru. Ti organski ostaci se mogu posebnim geohemijskim procesima pretvoriti u naftu i zemni gas. Ti procesi se odvijaju tokom dugog vremenskog perioda, čak i po geološkim standardima, sa povišenom temperaturom i pritiskom (koji su posledica naslaga sedimenata) kao osnovnim inicijatorima.

Kao gorivo, nafta se ubraja u prirodna tečna goriva.

Naziv
Naziv nafta persijskog je porekla, nastao od glagola nafata, znojiti se (znoj zemlje), a petrolej, s istim značenjem, složenica je od grčke reči Petros (kamen) i latinske reči oleum (ulje).[3]

Poreklo
Poreklo nafte u stenama koje su stare od deset do četiri stotine miliona godina, proces njenog postanka kao i poreklo materijala od koga je nastala još uvek je pitanje istraživanja i konačni odgovori tek treba da se pronađu. Pitanjima porekla i geneze nafte i gasa bavili su se prvo hemičari i geolozi, a potom i mineralozi, biolozi, bakteriolozi i biohemičari, a u novije vreme najviše geohemičari. Na temelju različitih saznanja i razmišljanja stvoreno je više različitih hipoteza pa i njihovih varijanata. Međutim, o poreklu i tokovima geneze nafte i gasa ne postoji potpuno slaganje ni danas.

Nastanak
Postoji više teorija o nastanku nafte, od strane različitih istraživača, naučnika. Neke hipoteze se mogu objediniti u dve grupe i to:

hipoteze o neorganskom ili abiogenom i
hipoteze o organskom ili biogenom poreklu nafte.
Prve teorije su počele još iz vremena starogrčkog filozofa Aristotela. Aristotel je verovao da kamenje, rude i fosili formiraju kao depoziti (ostaci) od izdisaja, duboko unutar Zemlje, i koji su zarobljeni u porama i pukotinama. Vlažni izdisaji proizvode metale, a suvi kamenje. Aristotelovi sledbenici predložili su da neprijatan miris povezan sa većinom bitumenom, ukazuje da je to oblik tečnog sumpora, jedinjenje čije se nastajanje pripisuje suvim izdisajima.

Dve teorije o poreklu nafte razvile su se tokom renesanse. Popularnija je bila ona koju je predložio Agrikola (Agricola), nemački lekar, pristalica Aristotela. On je 1546. godine napisao u svom udžbeniku o rudarstvu i mineralima, da se bitumen formirao izdisanjem sumpora duboko u zemlju.

Danas preovladava mišljenje da je nafta nastala od masnih i voštanih supstanci različitih sitnih životinjskih i biljnih morskih organizama - planktona. Pod povoljnim uslovima, koji su vladali u dalekim geološkim dobima, živele su i razmnožavale se u toplim morskim zalivima velike količine tih organizama; uginuvši one su se taložile na morsko dno.

Najraširenija varijanta anorganske teorije je, da se poreklo nafte nalazi u užarenoj utrobi Zemlje. Ugljenik i vodonik iz usijane Zemljine mase prodirali su u tvrdu Zemljinu koru, delovanjem visokog pritiska i temperature i uz prisustvo nekih materija kao katalizatora, spajali su se u različite ugljovodonike od kojih se i sastoji nafta. Ovako nastala nafta u velikim dubinama, kasnije se probijala kroz pukotine u više delove Zemljine kore, bliže površini, i nakupljala se u šupljikavim i propusnim slojevima gde je i danas nalazimo.

U sredini siromašnoj kiseonikom počelo je, zbog delovanja anaerobnih bakterija, razaranje belančevina i drugih lako raspadljivih organskih materija. Otpornije masne i voštane supstance gomilale su se onda u obliku mulja - sapropela. Taj osnovni materijal morao je posle, nanosom rečnog mulja, biti pokriven zaštitnim slojem. Pod pritiskom zemljanih slojeva, i kod nešto povišene temperature, mast se pretvarala najpre u prabitumen, a onda u naftu.

Prisustvo komplikovanih visokomolekulskih spojeva (holesterola, hormona, hlorofila i dr.) koji nisu mogli nastati jednostavnom sintezom i optička aktivnost nafte dokazuju organsko poreklo nafte. I sastav slane vode, koja prati naftu, svedoči o njenom morskom poreklu.

S druge strane postoji mišljenje da nafta potiče iz neispitanih i nedovoljno poznatih dubina Zemlje. Tome u prilog govore nalazi nafte u vulkanskim područjima (na Kamčatki), nagomilavanje nafte u velikim dubinama u mineralima kristalastog porekla (Venecuela) i nalazi nafte u pukotinama litosfere u dnu Indijskog okeana.....