Godina izdanja: Ostalo
ISBN: Ostalo
Oblast: Arhitektura
Jezik: Srpski
Autor: Strani

Nova, nekorišćena

Prostor, vreme i arhitektura / Sigfried Giedion
prevodioci Radonić Milorad, Trbojević Ranko, Đorđe Milinković
Jezik srpski
Godina 2012
Beograd : Građevinska knjiga, 2012
Fizički opis LVI, 898 str. : ilustr. ; 25 cm
Prevod dela: Space, Time & Architecture - the Growth of a New Tradition ; izv. stv. nasl.: Raum, Zeit, Architektur
Tiraž 500

Predmetne odrednice
Urbanizam -- Istorija
Arhitektura -- Istorija
Gradovi -- Razvoj
Giedion, Sigfried, 1888-1968 = Gidion, Zigfrid, 1888-1968

Klasik Vreme, prostor, arhitektura , prvi put objavljen 1941. godine, preveden na veliki broj jezika, a sada, u petom izdanju, Vreme, prostor i arhitektura je knjiga bez premca kada je u pitanju oblikovanje našeg arhitektonskog okruženja. Diskusije vodećih arhitekata – Rajta, Gropijusa, Le Korbizjea, Misa van der Roa, Alta, Utzona, Serta, Tangea i Makia – propraćene su sa preko 500 ilustracija.

“Moje interesovanje se uglavnom koncentrisalo na novu tradiciju u arhitekturi koja nastaje, kao i na to da se obelodane njeni odnosi prema drugim delatnostima. Sličnost metoda vidi se u arhitekturi, konstrukciji, slikarstvu, urbanizmu i nauci.

Sve brži porast stanovništva, čiji smo svedoci, zahteva u poslednjim decenijama ovog stoleća građevinski volumen kakvog nikad dosad nije bilo.

Nerešeno pitanje ostaje: da li razvoj ide u tom pravcu da Zemlju pretvori u jedan jedini globalni grad, ili će pre toga gradovi shvatljivih dimenzija za ljude postati unutrašnja nužnost?”
(Iz predgovora, 1964. godine, S.G.)

S A D R Ž A J
UVOD

ARHITEHTURA OKO 1960: NADE I OPASNOSTI

Pometnja i dosada

Znaci tradicije koja nestaje

Izmena strukture grada

Univerzalna arhitektura

Univerzalna arhitektura i regionalni razvitak

Konstrukcija i njeno prostorno delovanje

Odnos prema prošlosti

Sadašnje stanje arhitekture

Volumen u prostoru

Plastične tendencije

Arhitektura i plastika

Problem presvođenja

Ponovno oživljenje zida

DEO I ISTORIJA KAO DEO ŽIVOTA
Istoričar i njegovo doba

Zahtev za kontinuitetom

Istorija vremena

Jednakost metoda

Tranzitorni i konstitutivni elementi

Arhitektura kao organizam

Postupak

DEO II ARHITEKTONSKO NASLEĐE
Nova prostorna koncepcija: Perspektiva

Brunelleschijev Dom za nahočad

Kapela Pazzi u Firenci

Perspektiva i urbanizam

Uslovi porasta gradova

Zvezdasti grad

Filarete (1400 – 1469)

Vigevano: Piazza Ducale (1493 – 1495)

Univerzalizam renesansnog čoveka

Perspektiva i konsitutivni elementi grada

Zid, trg i ulica

Bramante i spoljni stepenik

Michelangelo i modelisanje spoljnog prostora

Šta znači Area Capitolina?

Leonardo da Vinci i početak regionalnog planiranja

Sikst V (1585 – 1590) i planiranje baroknog Rima

Grad u srednjem veku i renesansi

Sikst V i njegov pontifikat

Glavni plan

Socijalni aspekti

Pozni barok

Valoviti zid i fleksibilna osnova

Francesco Borromini, 1599 – 1676.

Guarino Guarini, 1624 – 1683.

Južna Nemačka: Vierzehnheiligen

Organizacija spoljnog prostora

Rezidencija i priroda

Versailles

Trgovi

Nizovi trgova

Niz trgova u Nansiju

Bath: novi razvoj društvenog centra za oporavak

Visoko razvijeni urbanizam u 18. veku:

Piazza del Popolo

Konstitutivni elementi Lansdowne Crescenta, Bath, (1794)

DEO III RAZVOJ NOVIH MOGUĆNOSTI
Industrijalizacija kao fundamentalan događaj

Gvožđe

Prve gvozdene konstrukcije u Engleskoj

Sunderlandski most

Prve gvozdene konstrukcije na kontinentu

Od gvozdenog livenog stuba do čeličnog skeleta

Gvozdeni liveni stub

U susret čeličnom skeletu

James Bogardus

River Front u St. Louisu

Rane skeletne konstrukcije

Dizalice

Odvajanje zadataka arhitekata i inženjera

École Polytechnique: odnos prema nauci i životu

Želja za novom arhitekturom

Odnos između arhitekture i konstrukcije

Henry Labrouste, arhitekt-konstruktor, 1801 – 1875.

Biblioteka Sainte-Geneviève u Parizu

Bibliothèque Nationale u Parizu,

Labrousteovo majstorsko delo

Novi zadaci – nova rešenja

Tržnice

Robne kuće kao posledica industrijalizacije

Velike izložbe

Londonska Svetska izložba 1851.

Pariska Svetska izložba 1867.

Pariska izložba 1867.

Pariska izložba 1878.

Pariska izložba 1889.

Čikaška izložba 1893.

Propast svetskih izložaba

Gustave Eiffel i njegova kula

DEO IV ZAHTEV ZA MORALOM U ARHITEKTURI
Devedesete godine: Prethodnici moderne arhitekture

Henry van der Velde, 1863 – 1957.

Brisel, centar savremene umetnosti

između 1880. i 1890.

Časopis L’Art Moderne (1881)

Prilog Victora Horta

Berlageova amsterdamska Berza i zahtev za moralom

Otto Wagner i bečka škola

Uticaj armiranog betona

Auguste Perret

Tony Garnier

DEO V AMERIČKI RAZVOJ

Evropa posmatra američku proizvodnju

Struktura američke industrije

Balonski okvir i industrijalizacija

Balloon Frame i izgradnja Zapada

Pronalazak balloon framea

George Washington Snow, 1797 – 1870.

Balloon frame i Windsor-stolica

Ravne površine u američkoj arhitekturi

Fleksibilna i slobodna osnova

Čikaška škola

Čikaška arhitektura oko 1880.

Stambena zgrada

U susret čistim oblicima

Leiter Building, 1889.

Reliance Building, 1894.

Sullivan: robna kuća Carson-Pirie-Scott, 1899 – 1906.

Uticaj Svetske izložbe u Čikagu 1893.

Frank Lloyd Wright

Wright i američki razvoj

Krstata i izdužena osnova

Ravne površine i struktura

Organska arhitektura

Kancelarijske zgrade

Uticaj Frank Lloyda Wrighta

DEO VI KONCEPCIJA PROSTOR – VREME U UMETNOSTI, KONSTRUKCIJI I ARHITEKTURI

Nova prostorna koncepcija: Prostor – vreme

Da li su nam potrebni umetnici?

Ispitivanje prostora: kubizam

Umetnička sredstva izražavanja

Uobličavanje pokreta: futurizam

Slikarstvo danas

Konstrukcija i estetika: Ploča i površina

Mostovi Roberta Maillarta

Pogovor

Walter Gropius i nemački razvoj

Nemačka u 19. veku

Walter Gropius

Nemačka posle prvog svetskog rata i Bauhaus

Zgrade Bauhausa u Desauu, 1926.

Arhitektonski stav

Walter Gropius u Americi

Značaj evropske emigracije posle 1930.

Walter Gropius i Amerika

Arhitektonska delatnost

Gropius kao učitelj

Walter Gropius: 1953 – 1964.

Američka ambasada u Atini, 1961.

Le Corbusier i arhitektonska sredstva izražavanja

Villa Savoie, 1928 – 1930.

Konkurs za palatu Društva naroda, 1927.

Centrosojuz, Moskva

Velike građevine i arhitektonski ciljevi

Razvoj Le Corbusiera između 1938. i 1952.

St. Dié

Unité d’Habitation u Marseju

Čandigar

Le Corbusierov razvoj između 1953. i 1964.

Carpenter Center for visual arts Harvardskog univerziteta

Postanak centra

Planiranje

Zašto nema nikakvih uzora?

Le Corbusier i investitori ove epohe

Mies van der Rohe i integritet oblika

Elementi Mies van der Roheove arhitekture

Letnjikovci, 1923.

Mies van der Rohe i naselje Weissenhof, Štutgart 1927.

Mies van der Rohe gradi

Illinois Institute of Technology

Stambene kule od 1949.

O integritetu oblika

Mies van der Rohe 1953 – 1964.

Upravna zgrada Bacardi kod Meksiko Sitija, 1961.

Galerija 20. veka u Berlinu, 1963.

Alvar Aalto: iracionalnost i standard

Komplementarnost diferenciranog i primitivnog

Finska

Finska arhitektura pre 1930.

Aaltove prve zgrade

Sanatorijum Paimio, 1929 – 1933.

Talasasti zid

Sunila: Fabrične zgrade i predeo, 1937 – 1939.

Kuća Mairea, 1938 – 1939.

Organski urbanizam

Nameštaj u standardnim oblicima

Aaltovo delo između 1953. i 1964.

Urbanistička delatnost 1953 – 1964.

Saynätsalo

Kulturni centri

Seinäjoki, 1960.

Kulturni centar Helsinkija, 1958.

Aalto kao arhitekt

Humana strana

Jørn Utzon i treća generacija

Odnos prema prošlosti

Jørn Utzon

Horizontalna površina kao suštinski element

Pravo na izraz: svodovi opere u Sidneju

Uživljavanje u situaciju: pozorište u Cirihu, 1964

Saživljavanje sa anonimnim investitorom

Mašta i realizacija

Internacionalni kongresi za novo građenje

i formiranje današnje arhitekture

DEO VII URBANIZAM U DEVETNAESTOM VEKU
Rani 19. vek

Rue de Rivoli Napoleona I

Grad i zelena površina: Trgovi Londona

Vrtni trgovi Bloomsburya

Razvoj stambene izgradnje u velikim razmerama: Regent’s park

Ulica postaje dominantna: transformacija Pariza 1853 – 1868

Pariz u prvoj polovini 19.veka

Tri réseauxa Eugène Haussmanna

Trgovi, bulevari, vrtovi i rastinje

Grad kao tehnički problem

Haussmannova primena modernih metoda finansiranja

Najamna kuća u Haussmannovo doba

Razmera ulice

Haussmannova predviđanja: njegov uticaj

DEO VIII URBANIZAM KAO HUMANI PROBLEM
Pozni 19. vek

Stav Otta Wagnera prema velegradu

Ebenezer Howard i vrtni grad

Patrick Geddes i Arthur Soria y Mata

Cité Industrielle Tony Garniera, 1901 – 1904.

Amsterdam i ponovno rađanje urbanizma između 1900. i 1930.

Plan proširenja Amsterdama, 1934.

Odnosi između gradnje stanova i želja privatnog života

DEO IX PROSTOR – VREME U URBANIZMU
Današnje shvatanje urbanizma

Razaranje ili transformacija?

Novo merilo u urbanizmu

Parkway

Visoke kuće u slobodnom prostoru

Rockefeller Center

Promena pojma grada

Pogovor

Napomene

Registar






šif: zgw