ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 2015.
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

Sela u Srbiji: Promene strukture i problemi održivog razvoja / Prof. dr Milovan M. Mitrović


Beograd 2015. Mek povez, ćirilica, grafikoni, veliki format (27 cm), 257 strana.
Knjiga je odlično očuvana.


Osnovna poglavlja bave se promenama demografske, agrarne i socijalne strukture i kulture sela u Srbiji. Morfološko-demografska osnova ruralne strukture razmatra se u poglavlju 2, pod naslovom Seoska naselja i stanovništvo u Srbiji, i sadrži sociološkodemografsku analizu statističkih podataka o glavnim strukturnim promenama koje su se odigrale u srpskom selu u poslednje dve decenije, u svetlu najnovijih statističkih podataka Popisa stanovništva, domaćinstava i stanova 2011. Agrarna struktura prikazuje se istorijski (u poglavlju 3) i analitički (u poglavlju 4) prema rezultatima Popisa poljoprivrede 2012. Poglavlje (5) koje se odnosi na Socijalnu strukturu i kulturu sela predstavlja sociološko-teorijsku sintezu prethodnih analiza. Ono se oslanja na relevantna sociološka istraživanja kod svih pitanja koja nisu bila obuhvaćena statističkim podacima u navedenim popisima, a nezaobilazna su za celovito sagledavanje problema održivog razvoja sela, seljaštva i poljoprivrede u Srbiji.
U zaključnom, 6. poglavlju razmatra se budućnost sela, seljaštva i poljoprivrede u savremenim industrijskim društvima, a posebno budućnost srpskog sela u kontekstu tekućih strukturnih promena i u svetlu najnovijih demografskih projekcija Zavoda. Ovo poglavlje i cela studija zaključuju se pokušajima da se hipotetički odgovori na često postavljano pitanje šta da se radi i kako da se deluje u nastojanjima da se neophodnim i nstitucionalnim reformama podstakne održivi razvoj srpskog sela i poljoprivrede i zaustavi pražnjenje nerazvijenih jugoistočnih područja Srbije. Na kraju je dat i spisak korišćene literature.
Autor




Studija „Sela u Srbiji” prof. Milovana Mitrovića spada u red malobrojnih studija koje se sistematski bave sociološkom analizom sela i poljoprivrede Srbije. Srpsko savremeno društvo je po mnogim temeljnim kulturološkim i drugim obeležjima i dalje ruralno društvo u kome je selo u prošlosti imalo i još zadugo će imati bitnu društvenu i privrednu funkciju. U svojim analizama autor koristi obilje statističkih podataka i drugih sekundarnih izvora evidencije. Ali najvažnija odlika ove odije sastoji se u tome što je autor uspešno i na stvaralački način povezao analize parcijalnih problema sa jednim širim teorijskim sociološkim pristupom. Osim toga, ova studija je karakteristična i po tome što je autor u tumačenju našeg sela i poljoprivrede uvek nastojao da parcijalne analize zahvati vremenskoj dimenziji i u tome je imao uspeha. Stoga „Sela u Srbiji” predstavljaju obrazac sociološkog straživanja našeg sela i poljorivrede i mogu biti podsticaj sociolozima mlađe generacije za dalja istraživanja.
Prof. dr Živojin Petrović


Studija „Sela u Srbiji” predstavlja celovit stvaralački napor da se u jednoj knjizi obuhvate gotovo sva najvažnija pitanja i problemi današnjeg srpskog sela te da se ponudi alternativa njegovom propadanju. Autor vešto koristi pravo „more” statističkih podataka (od kojih su posebno važni oni koji se ne nalaze u zvaničnim statističkim publikacijama), uvezujući ih sa teorijskim stavovima i prethodnim saznanjima. Time se izbegava (ograničeni) deskriptivni karakter velikog broja radova koji „barataju” rezultatima statistike. Koherentnosti i utemeljenosti studije mnogo doprinosi i autorovo nastojanje da svaku pojavu sagleda i u istorijskoj perspektivi, čime se omogućava valjano razumevanje i objašnjenje aktuelnih stanja, umesto da se, prenebregavanjem istorijske dimenzije, „zaluta” u površnost i trivijalnost. Van svake sumnje, ova će knjiga biti nezaobilazno štivo za sve one koji žele da saznaju više o današnjem stanju srpskog sela, ali i za one koji imaju volje i snage da se uhvate u koštac sa društvenim problemima na selu.
Prof. dr Srđan Šljukić


Ovaj sintetički rad, nastao na rezultatima Popisa stanovništva, domaćinstava i stanova 2011. godine, nastojanje je da se odgovori na, kako sam autor kaže, često postavljano pitanje — šta da se radi i kako da se deluje, kada Srbija prema tipu naselja i broju stanovnika u njima pokazuje više nego zabrinjavajući disbalans - od ukupno 4542 ostala naselja (čitaj kao ranije seoska), u 2950 ili 64,95 % ima od 500 stanovnika i u njima živi 557.690 ili 9,13%. U ovom nastojanju poznatog sociologa da dođe do
odgovora o održivom razvoju sela, za mene kao sociologa kulture najznačajnije je poglavlje Socijalna trukgura i kultura sela, jer ono, kao što i sam autor naglašava, predstavlja sociološko-teorijsku sintezu prethodnih analiza, pretežno zasnovanih na dobro iskorišćenim podacima poslednjeg popisa. Iz uvodne rečenice ovog poglavlja treba izdvojiti stav da grupe, ustanove i organizacije, koje čine morfološku podlogu socijalne strukture, usmeravaju i uređuju osobeni kulturni obrasci tipični za seosku kulturu. Najbolje stranice ove studije prof. dr Milovan M. Mitrović ispisuje upravo razmatrajući kontroverze kulturnog obrasca, koji je stranog ideološkog koncepta, pa onda ponovo redefinisan unošenjem takođe stranih elemenata, ali iz druge matrice. Sve se to prelamalo i u porodičnim odnosima, i u pitanjima vlasništva i nasleđivanja, i tradicionalnoj srpskoj poslovnoj etici, i u političkom mentalitetu srpskog seljaka i mnogo čemu drugom. Dubinska sociologija, ako tako može da se kaže, u razmatranju ovako složenih pitanja ponajviše korespondira sa najboljim književnim delima, sa motivom sela, seljaštva i seoskog života...
Dr Miloš Nemanjić