ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 2020/21
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

Agora, 2020/21.

I
Karantinija je balkanska pogranična oblast, sa karantinskom kontrolom na graničnim prelazima, između istočnog i zapadnog carstva.

Autor prati sudbinu porodice, koja je pre tri veka izbegla sa Kosova u Vrbnicu, kod Kruševca, a jedan njen deo je produžio dalje da luta, pa se nastanio, preko reke, u Carevini.

Svodeći svoj razgranati i moralno poučni hronikalno-pripovedni zahvat u istorijsko vreme do neposredne savremenosti, Dragić Ilić je u završnom bečugu tetralogije naglašeno simbolizovanog imena i višeslojne sadržine temi nacionalne sudbine obeležene seobama, deobama, novovremenom dekadencijom i pometnjom vrednosti, pristupio iz jedne koliko neobične toliko i zasebne autorske perspektive.

On je kroz sažete i jezgrovite priče srezane i jasne poente, sa osloncem na dokumentarnu građu i raznorodne mitske i pseudo-istorijske predloške, na pojedinačnim primerima, konkretizovano i uverljivo, predstavio kružni i nizlazni put srpskog naciona.

A naročito njegovo skorije dramatično i tragično batrganje „između čekića uskog nacionalizma i nakovnja krvavog internacionalizma”. Onog smutnog vremena u kome su Srbi neumitno gubili istorijsku svest, tonući u magle nesećanja i samoporicanja zarad potčinjenosti anacionalnoj socio-komunističkoj ideologiji.

Bivajući pokorni i verni, bez biološke i versko-nacionalne snage, gubeći istorijsku svet, Srbi su u međusobnom nerazumevanju, sudaranju i satiranju izgubili ime, veru i zavetnu kosovsku zemlju – oslone tačke svog prepoznavanja i postojanja. Zbog toga priča o njima ne može da bude lišena bolnih spoznaja o duhu i mentalitetu, o težini gubitka i istorijskog poraza, gorčini kajanja i moralnog prekora, ali i ozračena na poukama prošlosti utemeljenom verom u mogućnost novog poleta i uspona.

Podstaknuta izuzetnim primerima junaštva i žrtve, duhovnog uporstva, životne i stvaralačke snage, ova knjiga (i celina koju zasvođuje) ukazuje na potrebu da se nacionalno-istorijska tradicija, u svojim najizrazitijim vidovima, ne odbacuje i ne ništi, nego da se životodavno utkiva u samu osnovu postojanja i trajanja. Da se kroz sećanje i priču uzorno oživljuje i tako privodi horizontu užurbane savremenosti.

II
U drugom delu svoje romansirane istorijske hronike Dragić Ilić je, našavši skladno kompoziciono rešenje, faktografski oživljeno kazivanje o ljudima i događajima zahvaćenim tragičnim kolopletom istorije minulog veka organizovao iz dva zasebna ugla; iz perspektiva dva ženska dnevnika. U te je pronađene rukopise upisano slikovito svedočanstvo o slomu i golgoti Velikog rata, kao i o dramama i ideološko-političkim izazovima i maglama jugoslovenskih društava i država.

Bliskost događajima i ton neposrednog kazivanja, kao i slikovitost u dijaloško-narativnom predstavljanju i znatna saznajna usmerenost na razumevanje nacionalne istorije, karaktera i mentaliteta, uz isticanje odabranih primera, podarile su ovoj knjizi odlike istorijske čitanke i moralnog poučnika. Ističući, pri tom, nauk o „večnoj promenljivosti sudbine“ i seobama kao istorijskoj stalnosti.
Krcata istorijskim sadržajima koliko i ličnim iskustvima i uvidima, ova se knjiga obraća čitaocima voljnim i spremnim da se suoče sa bolnim i polemičkim saznanjima o nacionalnoj sudbini. Stečenim u uverenju da se, prodenuta kroz ličnu priču, ona može potpunije doživeti i svestranije razumeti.

III
Svodeći istorijsko-pripovedne tokove svoje razgranate hronike, u trećoj knjizi Karantinije Dragić Ilić izgrađuje jednu dinamičnu, izražajnu i slikovitu pripovest o istoriji i sudbini. U njoj se sustiču i značenjski jednače različite i naoko nepovezane sekvence iz prethodnih knjiga, tako da se u celinskom pogledu raspoznaju tragični momenti i izdvoje herojsko-moralni uzori.

Čini se da je njihovo portretsko isticanje jedna od glavnih autorovih namera. Jer, sila zaborava razara ukupnost slike prošlosti, ali ume da zaobiđe i poštedi naročite lične podvige, ako se oni pričom uverljivo ožive i predstave.

U ovoj se knjizi umešno ukrštaju i povezuju različiti vremenski planovi; različita iskustva, saznanja i značenja. Zbog toga je u njoj vidno skrupulozno autorsko istraživanje različitih izvora po dubini vremena, kao i nastojanje da se predmet istraživanja i opisivanja umno i saživljeno sagleda iz dve perspektive. Opšte, hroničarske, one koja događaje i ličnosti povezuje na širokom planu vremena, i sužene, lične, u kojoj se dejstvo poraznih istorijskih ishoda sasvim konkretizovano prepoznaje, doživljava i tumači.

Iz takvog dinamizovanog i poosobljenog suočavanja sa nacionalnom prošlošću često sledi moralno obojen i tradicijskim vrednostima prožet nauk savremenicima, kao i svojevrsno, umereno optimistično, aktivističko okretanje budućnosti:

„Na pametnim Srbima je sad dužnost da ponovo izgrade ono što su bezumni Srbi srušili”.
Karantinija je Srpska istorijska priča – duga, zavojita i složena. Mučna i tragična. Događajno i značenjski bogata, živonosna i porazom slavna. Priča koja traje i ište savremeni nastavak.

IV
Svodeći svoj razgranati i moralno poučni hronikalno-pripovedni zahvat u istorijsko vreme do neposredne savremenosti, Dragić Ilić je u završnom bečugu tetralogije naglašeno simbolizovanog imena i višeslojne sadržine temi nacionalne sudbine obeležene seobama, deobama, novovremenom dekadencijom i pometnjom vrednosti, pristupio iz jedne koliko neobične toliko i zasebne autorske perspektive.

On je kroz sažete i jezgrovite priče srezane i jasne poente, sa osloncem na dokumentarnu građu i raznorodne mitske i pseudo-istorijske predloške, na pojedinačnim primerima, konkretizovano i uverljivo, predstavio kružni i nizlazni put srpskog naciona.

A naročito njegovo skorije dramatično i tragično batrganje „između čekića uskog nacionalizma i nakovnja krvavog internacionalizma”. Onog smutnog vremena u kome su Srbi neumitno gubili istorijsku svest, tonući u magle nesećanja i samoporicanja zarad potčinjenosti anacionalnoj socio-komunističkoj ideologiji.

Bivajući pokorni i verni, bez biološke i versko-nacionalne snage, gubeći istorijsku svet, Srbi su u međusobnom nerazumevanju, sudaranju i satiranju izgubili ime, veru i zavetnu kosovsku zemlju – oslone tačke svog prepoznavanja i postojanja. Zbog toga priča o njima ne može da bude lišena bolnih spoznaja o duhu i mentalitetu, o težini gubitka i istorijskog poraza, gorčini kajanja i moralnog prekora, ali i ozračena na poukama prošlosti utemeljenom verom u mogućnost novog poleta i uspona.

Podstaknuta izuzetnim primerima junaštva i žrtve, duhovnog uporstva, životne i stvaralačke snage, ova knjiga (i celina koju zasvođuje) ukazuje na potrebu da se nacionalno-istorijska tradicija, u svojim najizrazitijim vidovima, ne odbacuje i ne ništi, nego da se životodavno utkiva u samu osnovu postojanja i trajanja. Da se kroz sećanje i priču uzorno oživljuje i tako privodi horizontu užurbane savremenosti.

Mileta Aćimović Ivkov

Prota Dragić Ilić, negdašnji katiheta kruševačke Gimnazije, rođen je 1969. godine u Prokuplju, u svešteničkoj kući. Završio je Bogosloviju Svetoga Save i Bogoslovski fakultet Srpske pravoslavne crkve u Beogradu. Služi pri Sabornoj crkvi Svetoga Đorđa u Kruševcu.

Jedan je od osnivača časopisa studenata Bogoslovskog fakulteta Logos, u kome je objavio svoje prve radove.

Autor je knjiga: troknjižje Poslušanja, 1997, 2001, 2006, Mojsinjski meandri, 2000, Tople suze na putu za Jerusalim, 2002, Ptice iz Naisa, 2005, Maurianus, 2005, Jesenje klupko, 2007, Manastiri s pogledom na Kruševac, 2007, Zaboravljeno putovanje kir Sretena Dinića, 2008, Iz istorije Crkve Svetog arhangela u Velikom Šiljegovcu, 2009, Iz istorije Crkve Svete Petke u Majdevu, 2010, Kucanje, 2013, Lazarički protokoli, 2013, Let u Svetu Zemlju, 2013, Zaboravljeni prota Milun J. Stojadinović (1864–1941), 2014, Dobrica Ćosić i jedan sveštenik iz Velikog Šiljegovca, 2014, Pobedonosci, 2016, Zemlja s nadimkom, 2016, Tople suze na putu za Jerusalim; drugo, dopunjeno izdanje, 2017, Na pola puta, 2018.