Autor: Domaći
Žanr: Ostalo

Autor:: Dragomir Antonić
Žanrovi:: Domaći pisci, Udžbenici i priručnici
Izdavač:: Informatika
Pismo: Ćirilica

Poštuj tuđa verska uverenja i običaje,
a čuvaj svoja!

Kalendar predstavlja skup pravila, propisa o vremenskom računanju i deljenju vremena na vremenske jedinice (dane, sedmice, mesece, godine). Reč kalendar potiče od latinske reči kalenda, što znači prvi dan u mesecu. U novije vreme postoje i mišljenja da reč potiče od srpske reči kolodar.

Stari slovenski naziv za kalendar - mesecoslov - dugo je bio uobičajen u srpskom jeziku. Mnogo pre štampanih kalendara u Srba su postojali rukopisni kalendari, od kojih je sačuvan kalendar Gavrila Trojičanina iz 1648, koji se danas nalazi u Pragu. Po vremenu nastajanja i sadržaju slični su mu rukopisni kalendari koji se čuvaju u Srpskoj akademiji nauka i umetnosti, Manastiru Hilandar i Patrijaršiji Srpske pravoslavne crkve.

Prvi srpski kalendari, mesecoslovi, štampani su u Veneciji, Beču, Budimu i Temišvaru, gde su u to vreme postojale velike zajednice Srba. U štampariji Dimitrija Teodosijeva u Veneciji, 1765. godine štampan je, Slavenosrpski crkveni kalendar. U Beču, 1783, Zaharije Orfelin objavio je svoj Večni kalendar, koji se smatra prvim večitim kalendarom u Srba. U tom kalendaru objašnjena su razdoblja: čas, dan, sedmica, mesec, godina, vek. Govori se i o mesečevim menama, s napomenom da su stari narodi o mladini prinosili žrtve. Zatim, pominju se kretanje Sunca po zodijaku i pojave u prirodi koje ga prate, pa nejednakosti dana i noći. Sledi tablica devetnaestogodišnjeg kruga Meseca. Mogu se naći i drugi krugovi, te pravila kako se nalaze epahte, indikt, krug godina. Na kraju je štampano uputstvo za upotrebu Večnog kalendara.

Osnivanjem štamparije kod Srba, 1831, počelo je zlatno razdoblje za izdavače i štampare kalendara. Vuk Karadžić je zapisao: „Kalendar je knjiga koja narodu najviše polze može učiniti jedna zato što se svake godine izdaje druga, što je gotovo svi ljudi kupuju, koji čitati znadu a treće što se cijelu godinu po rukama neprestano premeće."...