Godina izdanja: 2007
ISBN: 978-86-7448-336-7
Jezik: Srpski
Autor: Strani

Autor - osoba Levi, Primo
Naslov Periodni sistem / Primo Levi ; sa italijanskog prevela Elizabet Vasiljević
Jedinstveni naslov ǂIl ǂsistema periodico. scc
Vrsta građe roman
Jezik srpski
Godina 2007
Izdanje 1. izd.
Izdavanje i proizvodnja Beograd : Paideia, 2007 (Beograd : BIGZ)
Fizički opis 173 str. ; 21 cm
Drugi autori - osoba Vasiljević, Elizabet, 1958- = Vasiljević, Elizabet, 1958-
Zbirka ǂBiblioteka ǂMaštarije
(karton)
Napomene Prevod dela: Il sistema periodico
Tiraž 1.000
Napomene uz tekst.

Tablica jednog života

I kao pisac i kao Jevrejin Primo Levi je došao do granične situacije, one koja je pretila da ga ukine - i kao pisca i kao Jevrejina. Ali on je opstao, najpre kao čovek. Neće slučajno njegov roman, Zar je to čovek imati upravo takav naziv.
Retko je ko zaista imao priliku da neposredno doživi iskustvo zla. Ako nema Boga, onda je sve dozvoljeno, Levi donekle transformiše i formuliše kao - Ako postoji Aušvic, Boga nema!
I ako postoji Aušvic, ne postoji Primo Levi, kao čovek sa identitetom, imenom i prezimenom, već postoji 174517, dakle broj, koji postaje svesno potiranje ličnosti. Ubiti nešto što nije čovek nije krivica - nema greha, dakle nema pokajanja pa samim tim ni spasenja. Ubistvo bez krivice i kazne moguće je jedino u svetu bez Boga, u Aušvicu. Na tom iskustvu će nastupiti Primo Levi, ali najpre kao čovek i najposle kao pisac.
Zar je to čovek opisuje vreme od kada je Levi je bio deportovan u Aušvic, do trenutka kada biva oslobođen. Pošto je po struci bio hemičar, bio je od koristi i tako je jedan od retkih koji je uspeo da se spase. Levi je tako postao i ostao svedok užasa jednog doba, ali i sire, univerzalnog užasa koji je oličen u supstratu zla, prisutnog u svakom dobu.
Periodni sistem kao da se simbolički nadovezuje na roman-ispovest „Zar je to čovek“. Zamišljen je kao zbirka od dvadeset jedne priče, a svaka nosi naziv jednog hemijskog elementa. Svaka priča hronološki prati piščev život – o prvim ogledima, studentskim danima, prvog zaposlenja, iskustvima u nacističkom logoru, do priča o profesiji hemičara... To ujedno prerasta i u metaforu jednog života, a život po Mendeljejevu je celokupna materija na zemlji i u vasioni izgrađena od devedeset i dva elementa koji se međusobno razlikuju po atomskoj tezini i drugim osobinama. To je istovremeno i dupli broj hromozoma koji karakteriše svaku ljudsku vrstu. Levi pravi tablicu svog života, vraća život u elemente i daje im određenu tezinu, boju, miris i ukus. U tom smislu poslednja priča Ugljenik govori o atomu ugljenika koji večno kruži prirodom i spaja u razne oblike života. I nakon Periodnog sistema stvarni život Prima Levija kao da je ostao u njegovim okvirima, dobijajući osoben smisao u njegovoj smrti. Pronađen je mrtav u zgradi u kojoj je i rođen. U toj poslednjoj glavi, Ugljenik, Primo Levi je dokazao svoj put i kao čoveka i pisca - polaznu tačku i njen kraj, ali i život koji se tu šćućuri. I ako onda ima Periodnog sistema, nema Aušvica, on je opozvan.

Primo Levi (Primo Levi; 1919, Torino, Italija – 1987, Torino, Italija) italijanski pisac jevrejskog porekla, hemičar, pripovedač, esejista, pesnik, antologičar, prevodilac, u čijem bogatom i raznovrsnom stvaralačkom opusu posebno mesto zauzima prvi, memoarsko-dnevnički roman Zar je to čovek (Se questo è un uomo, 1947), autorovo potresno svedočanstvo o jednogodišnjem zatočeništvu u kompleksu Buna Monovice, ogranku Aušvica, i neobičnom spletu okolnosti zahvaljujući kojima je preživeo strahote zloglasnog logora. Pored ovog ostvarenja, jednog od najuticajnijih i najpoznatijih u logorskoj literaturi, ratni deo Levijevog opusa sačinjavaju i romani Primirje (La tregua, 1963), Kad, ako ne sad? (Se non ora, quando?, 1982) i zbirka eseja Potonuli i spaseni (I sommersi e i salvati, 1986). Drugi deo Levijevog stvaralaštva čine zbirke pripovedaka Prirodopisi (Storie naturali, 1966) i Greška u izvođenju (Vizio di forma, 1971), u znaku antropoloških tema koje torinski pisac vešto obrađuje u fikcijskom, naučnofantastičnom i menipejsko-antiutopijskom ključu. Treću, posebnu celinu u Levijevom opusu čine zbirka pripovedaka Periodni sistem (Il sistema periodico, 1975), roman Zvezdasti ključ (La chiave a stella, 1978) i ogledi iz zbirki Tuđi zanat (L’altrui mestiere, 1985) i Pripovetke i eseji (Racconti e saggi, 1986).

Holokaust, logori, nacizam, Aušvic, gasne komore, logorologija, koncentracioni kamp, Jevreji…
MG53 (N)