Jezik: Srpski
Autor: Strani
ISBN: Tv
Godina izdanja: Tv

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju!

Sakule je naselje u Srbiji, u opštini Opovo, u Južnobanatskom okrugu. Prema popisu iz 2022. godine bilo je 1629 stanovnika.

Ovde se nalazi Srpska Pravoslavna crkva Svetog Nikole u Sakulama.

Istorija
Sakule se pominju već 1432. godine. U predtursko doba su potpadale pod Kovinsku županiju. Kaluđeri manastira Pećke patrijaršije svratili su skupljajući priloge 1660. godine i u Sakule.[1] Godine 1716/18. do 1742. selo je bilo pod takozvanim Neuzinskim procesom, a od te godine, kad su procesi prekinuti, okolina Neuzine je pridodata Velikobečkerečkom okrugu, direktno pod Pančevo, u čijem je distriktu ostala sve do 1773. godine, kad su uključene u XII nemačko-banatsku regimentu. Godine 1764. `Sakula` je pravoslavna parohija u Bokanskom protoprezviratu.[2] Austrijski carski revizor Erler je 1774. godine konstatovao da mesto `Sakula` pripada distriktu Pančevo. Selo ima militarski status a stanovništvo je srpsko.[3] U XVIII veku, selo je bilo u sklopu Temišvarske eparhije u okviru pančevačkog protopijata. Kada je 1797. godine popisan pravoslavni klir Temišvarske eparhije, u mestu su dva sveštenika. Parosi, pop Teodor Jovanović (rukop. 1790) i pop Georgije Stejić (1791), služe se pored srpskog i sa rumunskim jezikom.[4] Sakule su kao naselje postojale u području Srema, što pokazuju Austrougarske karte iz 18 og veka, pretpostavlja se da su se nalazile u ataru današnjeg mesta Ugrinovci, pokraj šume Grmovca. Sakulčani po predanju odlaze u seobi u Banat i svoj naziv sela daju novoformiranom selu koje stvaraju na drugoj strani Dunava, ali neke porodice koje su ostale i izbegle seobu i dan danas stanuju u Ugrinovcima i nose prezime Sakulac.

O životu i imovnom stanju sakulskih žitelja malo se zna, ali je izvesno da je selo živelo od stočarstva i zemljoradnje, a delimično i od ribolova. Druge delatnosti su bile malo zastupljene, osim naravno, domaće radinosti.

Predanje mesta Sakule
“Opis mesta Sakule” Predanja o naselju Petar Kupusarević paroh Sakulski u periodu 1840-1878. godine piše: Najdalja sećanja naših najstarijih ljudi dokazuju, da su u stara vremena pre naseljavanja našeg starog sela, živeli Mađari k jugu otprilike 3000 koraka, na brežuljku zvanom Truntalj, a i danas isto mesto to ime zadržava, samo što se po iseljenju Mađara vinogradi sa ukusnim vinom i blagorodnim voćem od novonaseljenih Srba zasađeni; koje i danas postoje. A iz kog razloga su Mađari sa tog mesta otišli i kuda to je nepoznato.

Po iseljenju Mađara u godini 1737. doselile se neke familije iz Srema, a druge iz Erdelja, i naseliše severno od mesta Truntalja, na jedno uzvišeno mesto-nedaleko od tekuće reke Tamiš i tu se nastanili, gde su i crkvu sebi podigli, koje su mesto znakom obeležili jednim časnim krstom i danas naznačenim, i to mesto i sad se zove Staro selo” .[5]

Po umnožavanju gorenavedenih familija počnu se dalje širiti, no budući, da je između sadašnjeg starog sela i novog sela našeg bila je jedna velika umka na kojoj je po kazivanju starih jedna kula postojala, iz koje je tačno u ponoć čovek bez glave na krmači jašeći okolo kule trčao, i mnoga druga izmišljanja i sujeverja kazivali, u godini pak 1829. g. kapetan Hamek bivši tada zapovednik ne mogavši više kojekakva izmišljanja i sujeverja slušati, zapovedi istu kulu srušiti, i tako na zapovest njegovu izađe selo sa motikama i ašovima, tako kulu porušiše i poravnaše, i danas lepe i krasne kuće na istom mestu postoje.

Po rušenju kule počnu se iseljavati iz Starog sela, i naseljavati iza rečene kule; i na pitanje kuda se taj i taj iselio, kazivano je iza kule, od tada se po opštem mišljenju, a i ime naše selo Sakule dobilo. Posle nekog vremena 1778. godine počnu se Srbi naseljavati i iz drugih mesta, kao iz Kikinde, Vranjeva i Melenaca, a zatim i iz Srbije i iz drugih banatskih sela i Erdelja (,, iz Vlaške,,). Prema iznetim podacima, vidi se da je poreklo Sakuljana ovako: Najstarije familije su u starom selu, a one su većinom tamo prešle iz ranijeg sela na Sigetu, a delom podolazili iz ostalog Banata. tako da su sebi u novom naseljenom selu i crkvu 1779. godine od starog materijala podigli, broj žitelja tih vremena nije poznat, kasnije sa dve Parohije od 2629 duša, najviše Srba, kao i sada za kratko vreme i školu sebi podigoše, koja i danas postoji ; 1844-1846. godine staru crkvu poruše i novu od dobrog materijala podigoše, i bakrom pokriju. I ta je crkva slavila letnjeg Sv. Nikolu.[6] Ikonostas crkve je oslikao Konstantin Pantelić, ikonopisac iz Tomaševca 1856-1858. godine. Unutrašnjost crkve je obnovljena 1961. godine. Crkvene matične knjige se vode kad je osnovano mesno parohijsko zvanje 1779. godine.[7]

Opština Sakule je još 21. oktobra 1814. godine zvanično tražila pravo na održavanje godišnjih vašara. Godine 1864. održavaju se dva vašara: o prazniku Brašančevu i u ponedeljak posle praznika `Svih svetih`. Srbi su osnovali svoju štedionicu 1893. godine.

Sakule je pred ukidanje Vojne granice u kulturno-nacionalnom pogledu prednjačilo u okolini. Ubrzo po osnivanju Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu, u Sakulama je od 1862. postojalo vredno `Dobrovoljno pozorišno društvo` koje je svake sezone održavalo više predstava, sa ciljem da od prihoda pomažu Novosađane. To `Dobrovoljno društvo Sakulsko` je 1862. godine zaradilo i poslalo kolegama novosadskim priloga 20 f.[8] Selo je 1867. dobilo svoju čitaonicu (čitalište)[9], koju su osnovali požrtvovani Srbi, a sledeće 1868. godine i Pevačku družinu. Godine 1862. srpsku knjigu kupiše paroh Petar Kupusarević, učitelj Andrija Petković i drugi okupljeni čitatelji. Dobrovoljno vatrogasno društvo su zvanično registrovali Sakuljani 1885. godine. Paroh sakulski pop Aleksandar Ćurčić pokrenuo je maja 1895. godine svoj list `Branič pravoslavlja`, promovisan kao `duhovno-moralni za narod`. Novine koje su štampane kod Grčića u Velikom Bečkereku, imale su primarni, prikriven cilj - borbu protiv narastajuće nazarenske sekte u selu i okolini.[10] Svetozar Erdeljan je sa prijateljima pokušao početkom 1897. godine da osnuje `Ratarsku čitaonicu` u Sakulama. Bilo je neophodno da obezbede statut i sazovu osnivačku -konstitutivnu skupštinu.[11]

Godine 1905. Sakule su velika opština u Antalfalvskom srezu (Kovačičkom). Tu stanuje 2923 žitelja u 551 domu. Srba ima najviše; njih 2293 pravoslavnih duša (ili 79%) imaju 460 kuća. U mestu su tada od javnih zdanja dve crkve - pravoslavna i rimokatolička, zatim komunalna škola i zabavište. Od komunikacijskih sredstava tada selo ima poštu i telefon. U selu je srpska crkvena opština, skupština je redovna pod predsedništvom Laze Nedića. Crkvena opština je bogata, a njen zemljišni posed je 116 kj.zemlje. Ima dve parohije (III i V platežne klase), parohijski dom, dve parohijske zemljišne sesije i srpsko pravoslavno groblje. Paroh u jednoj parohiji je 1905.godine pop Lazar Udicki, rodom iz Velike Kikinde, koji služi 16 godina u mestu. Druga parohija ima administratora, pop Stevana Arsenijevića rodom iz Botoša, koji služi svih šest godina u Sakulama. Parohijsko zvanje je osnovano i matrikule se vode od 1779. godine. Škola je postala komunalna 1875. godine i izdržava je politička opština Sakulska. Školsko zdanje je podignuto 1850. godine. Učiteljsko telo čine 1905. godine: Milan Radovančev rodom iz Crepaje, Kosta Legetić rodom iz Opova i učiteljica Jelena Petrović rodom iz Pančeva. Redovnu nastavu je pohađalo 290 učenika, a u nedeljnu školu išlo 160 đaka starijeg uzrasta.