Godina izdanja: 2022
ISBN: 978-86-515-1964-5 978-86-80929-52-1
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

DEJAN MEDAKOVIĆ

BAROK KOD SRBA

Izdavač - Prometej, Novi Sad; Pokrajinski zavod za zaštitu spomenika kulture, Petrovaradin

Godina - 2022

810 strana

25 cm

Edicija - Dela Dejana Medakovića

ISBN - 978-86-515-1964-5 978-86-80929-52-1

Povez - Tvrd

Stanje - Kao na slici, tekst bez podvlačenja



SADRŽAJ:
PUTEVI SRPSKOG BAROKA
Uvodna reč
Izučavanja srpske umetnosti XVIII i XIX veka
Dunavski putevi srpske kulture XVIII veka
Barok u Jugoslaviji
O srpskom baroku
Nacionalna istorija Srba u svetlosti crkvene umetnosti novijeg doba
Dve istorijske kompozicije slikara Joakima Markovića iz 1750 godine
Minijature Paraklisa iz Dečana
Zidno slikarstvo manastira Krušedola
Predstave vrlina u srpskoj umetnosti XVIII veka
I Četiri hrišćanske vrline na ikonostasu u Ečki
II Alegorijska predstava ždrala na arhijerejskom stolu u crkvi manastira Krušedola
III Lik cara Dušana u Žefarovićevoj knjizi Izobraženij oružij iliričeskih iz 1741 godine
Hristove parabole na ikonostasu Nikolajevske crkve u Zemunu
`Bogorodica živonosni istočnik` u srpskoj umetnosti
Barokna arhitektura u Podunavlju
Srpska minijatura XVIII veka
Sudbina srpske knjige u XVIII veku
Srpske umetničke starine u Mađarskoj
O srpskoj umetnosti u oblastima stare Slavonije i Hrvatske
Iz istorije srpske arhitekture XVIII veka
I Crkva manastira Mesića
II Zvonici saborne crkve u Sremskim Karlovcima
III Kada je podignuta karlovačka crkva Sv Petra i Pavla
Žefarović i Sveta Gora Atoska
Jedan slikarski ugovor iz XVIII veka
Portreti srpskih vladara u XVIII veku
O srpskim zografima XVIII veka
Hristofor Žefarović u Šiklušu 1740 godine
Lazovići i njihova slikarska zaostavština
Jedno neostvareno slikarsko školovanje Gerasima Zelića
Iz inventara sremskih crkava XVIII i XIX veka

TRAGOM SRPSKOG BAROKA
Uvodna reč
Prve štampane monografije srpskih manastira (1798-1859)
Manastir Gomirje
Manastir Slance kod Beograda
Ikonostas Joakima Markoviča u selu Dišniku
Jedan autobiografski zapis slikara Nikole Neškovića
Mojsej Subotić
Slikarska porodica Lazovića
Jedan barokni slikar pred Beogradom 1688 godine
Prilozi istoriji kulture Beograda
Barokne teme srpske umetnosti
I Bogorodica od sedam žalosti
II Četiri scene na pevnicama Uspenske crkve u Sentandreji
Kult kneza Lazara u srpskom baroku

BAROK KOD SRBA
Uvodna reč
Položaj srpskog naroda u Austriji tokom XVIII veka
Srpska crkva i umetnost u XVIII i XIX veku
Srpska umetnost XVIII veka
Geneza barokno-vizantijske stilske simbioze u srpskoj umetnosti XVIII veka
Istorijska svest kod Srba u vreme carice Marije Terezije
Ideje istorizma u srpskoj grafici XVIII veka
Srpski preporod u XVIII veku i srednjovekovna baština
Predstava srpskih vladara - svetitelja u XVIII veku
Istorijske osnove ikonografije Sv Save u XVIII veku
Grčko-srpske veze u umetnosti novijeg doba
Istoriografija o fruškogorskim manastirima
Riznice fruškogorskih manastira
Srpski mitropolijski dvorovi u XVIII veku
Barokne teme srpske umetnosti
I Predstava Hrista kao životonosne loze u srpskoj umetnosti
II Predstava Hrista kao Fons Pietatis u srpskoj umetnosti
Ikonostas Grigorija Gerasimova Moskovitera u Donjoj Kovačici iz 1724 godine

TIJANA PALKOVLJEVIĆ BUGARSKI - Medaković za nove generacije

NAPOMENE UZ TEKSTOVE OBJAVLJENE U OVOM IZDANJU
Putevi srpskog baroka (1971)
Tragom srpskog baroka (1976)
Barok kod Srba (1988)

REGISTRI
Imenski registar
Ikonografski registar

Beleška o piscu


`Interesovanje Dejana Medakovića za pojedinačne umetničke prosedee rezultiralo je knjigom Srpski slikari XVIII i XIX veka (1968) i usmerilo autora na dublja sagledavanja srpskog baroka. Na tim temeljima nastala je i trilogija koja obuhvata knjige Putevi srpskog baroka (1971), Tragom srpskog baroka (1976) i Barok kod Srba (1988). Svaka od ovih knjiga je zasebna, zaokružena celina, a zajedno predstavljaju neraskidivo trojstvo. Ove studije dale su osnove za razumevanje srpske umetnosti novijeg doba, a pred istoričare umetnosti postavile su pretpostavke daljih istraživanja.

Brojnošću tema knjiga Putevi srpskog baroka ukazuje na raznovrsna interesovanja akademika Medaković koji se u svojim tekstovima bavi različitim stilskim pojavama, pojedinačnim umetnicima i delima na širokom srpskom kulturnom prostoru od Svete Gore do Sentandreje. Kao teme svojih tekstova definisao je religioznu umetnost – arhitekturu, zidno slikarstvo i minijature – ali i građanski portret. Raznolikošću tema simbolički je ukazao na puteve kojima će sekretati srpska istorija umetnosti kako bi sagledala nacionalni barok sa svim njegovim osobenostima.

Knjiga Tragom srpskog baroka čini se kao logičan nastavak prethodne. U njoj se Medaković usmerio na manji broj problema, ali ih je posmatrao temeljnije i dublje, u skladu sa svojim naraslim iskustvom. Istovremeno je otvorio i neke nove teme, usmeravajući svoja istraživanja ka Beogradu kao baroknom gradu.

Barok kod Srba simbolički je zaokružio Medakovićeva istraživanja nacionalne umetnosti novijeg doba. Knjiga je zbir svih autorovih interesovanja, otkrića i tumačenja nacionalne umetnosti. Zaokruživši celinu tema, odnosno puteva i tragova, akademik Medaković je ukazao na širi kontekst tih pojava – istorijske i društvene prilike – a pojave i teme najuputnije za razumevanje srpskog baroka je grupisao i definisao koje od njih su ključne i koje su barokni stil odredile u svim njegovim osobenostima.

Sam autor je u uvodnoj reči Baroka kod Srba naveo da on predstavlja njegov naučni testament kad je reč o srpskoj umetnosti i kulturi XVIII veka. Sa ovom knjigom je završio svoja istraživanja baroknog doba i ostavio ih, kako je sam zapisao, u nasleđe nizu mlađih naučnika. Taj put uspešno je nastavio najpre prof. dr Miroslav Timotijević, a danas i prof. dr Vladimir Simić sa Katedre za istoriju umetnosti Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu. Oni su na temeljima istraživanja Dejana Medakovića trasirali nove puteve tumačenja i prezentacije srpske umetnosti barokne epohe. (Dr Tijana Palkovljević Bugarski)

Akademik Dejan Medaković (Zagreb, 7. jul 1922 — Beograd, 1. jul 2008) bio je srpski istoričar umetnosti, univerzitetski profesor, književnik i akademik. Medaković je bio predsednik Srpske akademije nauka i umetnosti (1998—2003), dekan Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu (1971—1973), predsednik Vukove zadužbine u tri mandata kao i potpredsednik Srpske književne zadruge.

Tokom života objavio je ukupno 46 knjiga, od čega 21 knjigu na stručne teme. U svom istraživanju interesovao se za široki raspon tema od srednjovekovne umetnosti do modernog slikarstva, ali je težište njegovog rada bilo na srpskom baroknom slikarstvu, srpskim kulturnim prilikama u 18. veku i srpskom slikarstvu u 19. veku.

Predavao je po pozivu na više evropskih univerziteta i naučnih ustanova. Uz stručni rad, uporedo se uspešno bavio književnim stvaralaštvom i pisao poeziju, prozu, putopise.

Pisao je sve vrste naučnih radova od eseja, prikaza i prigodnih reagovanja na politička i umetnička dešavanja do monografija i sintetičkih pregleda. Njegove studije su brižljivo inventarisane i sabrane u nekoliko knjiga.

Prevođen je na mnoge jezike. Za svoje delo nagrađen je nizom međunarodnih i domaćih odlikovanja, nagrada i drugih priznanja.

U Medakovićevu čast 2008. godine ustanovljena je nagrada „Dejan Medaković”.

U kakvom istorijskom trenutku našega naroda stižu nas veliki vekovi ovog manastira? Opravdano se možemo pitati, kakve duhovne poruke smo kadri da iščitamo upravo danas, kada smo prinuđeni da preispitamo svoje postojanje u ovom sukobljivom svetu čije posledice snosimo sa tako mnogo ličnog i opšteg bola? Jer, celo naše nacionalno biće teško je ranjeno, ispresecana je njegova celovitost, oslabljena je biološka snaga, a nerešena pitanja koja odlažu i koče naše smirivanje prete novim nesrećama. U takvom neredu koji podstiče i umnožava tzv. „međunarodna pravda” i sama sazdana na sumnjivim osnovama, treba se okrenuti ne prema obmanama ovog verolomnog trenutka, već prema onim vrednostima koje je proveravalo vreme, a manastir Hilandar je o njihovoj uzvišenosti svedočio punih osam vekova.`



Ako Vas nešto zanima, slobodno pošaljite poruku.