ISBN: Ostalo
Autor: Domaći
Godina izdanja: K107
Jezik: Srpski

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju!

Lazar Hrebeljanović (Prilepac, oko 1329. — Kosovo polje, 15. jun 1389), poznat u narodnoj tradiciji kao car Lazar, mada, po tituli knez Lazar bio je srednjovekovni srpski knez, koji je posle Maričke bitke stvorio najveću i najmoćniju državu na teritoriji nekadašnjeg Srpskog carstva. Lazareva država sa prestonicom u Kruševcu, poznata u istoriografiji kao Moravska Srbija, obuhvatala je slivove reka Velike, Zapadne i Južne Morave.

Lazar je mladost proveo na dvoru cara Stefana Dušana, gde je njegov otac Pribac bio logotet. Lazar je na dvoru cara Uroša prvo bio stavilac, da bi negde između 1363. i 1365. dobio titulu kneza. Posle sloma Mrnjavčevića na Marici tekao je postepen uspon kneza Lazara praćen formiranjem njegove oblasti. Posle Maričke bitke zagospodario je Prištinom i Novim Brdom, dok je u savezu sa banom Bosne Tvrtkom I Kotromanićem i uz podršku ugarskog kralja Lajoša I 1373. porazio župana Nikolu Altomanovića. Tada je svojoj oblasti priključio Rudnik, Užice i krajeve oko Zapadne Morave. Granicu svoje države proširio do Dunava zauzimanjem Braničevske oblasti i potiskivanjem Radiča Brankovića iz porodice Rastislalića 1379. godine.

Istovremeno, Lazar je radio i na obnovi nemanjićkih državnih tradicija. Bio je oženjen Milicom, koja je prema starim srpskim rodoslovima poticala od Vukana, najstarijeg sina Stefana Nemanje. Brojnim dinastičkim brakovima postepeno se rodbinski povezao sa okolnim velikašima i vladarima (npr. sestra Dragana bila je udata za čelnika Musu, najstarija ćerka Lazara i Milice Mara za Vuka Brankovića). Na njegovu inicijativu, a po blagoslovu patrijarha Save IV, došlo je 1375. do izmirenja Srpske patrijaršije sa carigradskom Vaseljenskom patrijaršijom. Pored toga, Lazar je podigao više zadužbina (Ravanicu, Lazaricu i južnu pripratu Hilandara), a pod njegovim uticajem 1380. na mesto srpskog patrijarha je, umesto Jefrema, izabran Spiridon.

Tokom devete decenije 14. veka oblast kneza Lazara počeli su da ugrožavaju Osmanlije. Posle bitke na Dubravnici (1381) i događaja vezanih za pad Niša i pohod Murata I do Pločnika (1386), sledeći veliki pohod Osmanlija doveo je do bitke na Kosovu 1389. godine. Tu su se Osmanlijama suprostavili odredi kneza Lazara, njegovog zeta Vuka Brankovića i kralja Srba i Bosne Stefana Tvrtka I Kotromanića pod komandom vojvode Vlatka Vukovića. U bici su i Lazar i njegov protivnik Murat I izgubili živote i obe strane su pretrpele velike gubitke. Ipak, pre leta 1390. Lazarevići su prihvatili vazalne obaveze prema novom sultanu Bajazitu I.

Kult kneza Lazara kao hrišćanskog mučenika počeo je da se razvija nedugo po Kosovskoj bici. Lazareve mošti prenesene su u njegovu zadužbinu Ravanicu gde se, posle nekoliko prenosa, čuvaju i danas. Stvaranje kulta kneza Lazara pomogli su pripadnici porodice Lazarević, a prihvatila ga je i razvijala Srpska patrijaršija. Najraniji kultni spisi, njih deset, nastali su već u periodu od do.

Paralelno sa kultom Sv. kneza Lazara koji se razvijao u crkvenim krugovima, razvijao se i kult kneza Lazara kao mučenika i junaka Kosovske bitke u narodnoj tradiciji. U srpskim narodnim epskim pesmama kosovskog ciklusa, car Lazar je, uz Miloša Obilića, glavni lik.

Lazarev lik obrađivan je višestruko u srpskoj umetnosti u 19. i 20. veku.

Rade (Teodor) Mihaljčić (Srednja Jurkovica, 21. januar 1937 — Beograd, 26. mart 2020) bio je srpski istoričar i član Akademije nauka i umjetnosti Republike Srpske.

Drugi svetski rat je preživeo kao siroče, otac mu je ubijen u Jasenovcu, a majka u logoru Stara Gradiška. Osnovnu školu pohađao je u Sisku i Kotor Varoši a gimnaziju u Banjoj Luci. Grupu za istoriju na Filozofskom fakultetu u Beogradu završio je 1960. godine gde je dve godine kasnije izabran za asistenta na Katedri za nacionalnu istoriju srednjeg veka. Magistarski rad Selišta, prilog istoriji naselja u srednjovekovnoj srpskoj državi odbranio je 1965. Tokom 1966. i 1967. proveo je tri meseca na specijalizaciji u Eks an Provansu kod profesora Žorža Dibija, a sedam meseci na Univerzitetu u Atini kao stipendista grčke vlade. Doktorsku disertaciju Kraj Srpskog carstva odbranio je 1971. na Filozofskom fakultetu u Beogradu gde je do penzije predavao nacionalnu istoriju srednjeg veka, od 1984. u zvanju redovnog profesora.

Objavio je više radova u domaćim i stranim časopisima. Jedan je od autora Istorije srpskog naroda u izdanju Srpske književne zadruge. Pisao je udžbenike i priručnike za osnovne i srednje škole. Od 1976. godine odgovorni je urednik Istorijskog glasnika, časopisa saveza društava istoričara Srbije. Za knjigu Junaci kosovske legende dobio je Oktobarsku nagradu grada Beograda i Književnu nagradu BIGZ-a. Zajedno sa akademikom Simom Ćirkovićem priredio je Enciklopediju srpske istoriografije, Beograd 1997, i Leksikon srpskog srednjeg veka, Beograd 1999. U Beogradu je 2002. godine pokrenuo časopis Stari srpski arhiv, a 2008. u Banjoj Luci časopis Građa o prošlosti Bosne. Urednik je oba stručna časopisa u kojima se na moderan, kritički način izdaje diplomatička građa srpskih zemalja u srednjem veku.

Član je Udruženja književnika Srbije po pozivu. Redovni je profesor na Filozofskom fakultetu u Banjoj Luci posle odlaska u penziju sa Filozofskog fakulteta u Beogradu. Redovni je član Akademije nauka i umjetnosti Republike Srpske (ANURS) i sekretar Odjeljenja društvenih nauka ANURS.

Njegovi najvažniji radovi i monografije grupisani su u šest tomova sabranih dela koja su štampana 2001. godine u Beogradu.

Preminuo je 26. marta 2020. u 83. godini.[1]

Bibliografija
Monografije:

Mihaljčić, Rade (1975). Kraj Srpskog carstva. Beograd: Srpska književna zadruga.
kasnija izdanja: 1989, 1989, 2001
Lazar Hrebeljanović — istorija, kult, predanje, 1984, 1989, 1989, 2001
Junaci kosovske legende, 1989, 1989, 1993, 2001
The Battle of Kosovo in History and in Popular Tradition, 1989.
Bezimeni junak, 1995.
Boj na Kosovu u bugaršticama i epskim pesmama kratkog stiha, 1995, zajedno sa J. Ređep
Prošlost i narodno sećanje, 1995; Srpska prošlost i narodno sećanje, 2001.
Izvorna vrednost stare srpske građe, 2001.
Vladarske titule oblasnih gospodara — prilog vladarskoj ideologiji u starijoj srpskoj prošlosti, 2001.
Zakoni u starim srpskim ispravama, 2006.
Udžbenici i priručnici

Istorija za prvi razred zajedničke osnove srednjeg usmerenog obrazovanja, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1977.(koautor sa Milutinom Perovićem i Bogdanom Smiljevićem)
Istorijska čitanka za VI razred osnovne škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, Zavod za izdavanje udžbenika, Novi Sad, 1986, više izdanja i prevod na mađarski, albanski, slovački i rumunski.(koautor sa Ljubom Sparavalom i Simom Ćirkovićem)
Istorija za VI razred osnovne škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, Zavod za izdavanje udžbenika, Novi Sad, 1986, više izdanja i prevod na mađarski, albanski, slovački i rumunski.
Istorija za VI razred osnovne škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1991, više izdanja i prevod na mađarski, albanski, slovački i rumunski.
Istorijska čitanka za VI razred osnovne škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1992, više izdanja i prevod na mađarski, albanski, slovački i rumunski. (koautor sa Simom Ćirkovićem)
Istorijska čitanka za I razred srednje škole,Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, Zavod za izdavanje udžbenika, Novi Sad, 1992. (koautor sa Marijanom Ricl)
Istorija za VI razred osnovne škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2002, više izdanja i prevod na mađarski, albanski, slovački i rumunski.
Istorijska čitanka za VI razred osnovne školeZavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd,2004, više izdanja i prevod na mađarski, albanski, slovački i rumunski. (koautor sa Simom Ćirkovićem)
Istorija za 6. razred osnovne škole, Zavod za udžbenike, Beograd, 2008.
Istorijski atlas za 6. razred osnovne škole, Zavod za udžbenike, Beograd, 2008. (koautor sa Markom Šuicom i Snežanom Knežević)
Članci:

Selišta. Prilog istoriji naselja u srednjovekovnoj srpskoj državi, Zbornik FF u Beogradu IX-1 (1967) 173–224.
Gde se nalazio grad Petrus?, Prilozi KJIF 34, 3–4 (1968) 264–267.
Bitka kod Aheloja, Zbornik FF u Beogradu XI-1 (1970) 271–275.
Vojnički zakon, Zbornik FF u Beogradu XII-1 (1974) 305–309.
Knez Lazar i obnova srpske države, O knezu Lazaru, Beograd 1975, 1–11.
Stavilac, IČ XXIII (1976) 5–21.
Mihaljčić, Rade (1982). „Doba oblasnih gospodara”. Istorija srpskog naroda. knj. 2. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 21—35.
Mihaljčić, Rade (1982). „Kosovska bitka”. Istorija srpskog naroda. knj. 2. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 36—46.
L‘État Serbe et l‘universalisme de la seconde Rome, Da Roma alla terza Roma, Roma, Constatinopoli, Mosca, Roma 1983, 375–386.
Djed, Dmitar Zvinimir, Dorf, Lexikon des Mittelalters III-6, München 1985; Dabiša, III-7 (1985); Drijeva, III-7 (1985); Lazar Hrebeljanović, V (1990)
Otroci, IG 1-2 (1986) 51–57.
Istorijska podloga izreke „Od Kulina bana“, IG 1-2 (1992) 7–13.
Vladarska titula gospodin, IG 1-2 (1994) 29–36.
Kosovska legenda kao istorijski izvor, Godišnik na Sofiiski universitet „Sv. Kliment Ohridski“ 86–5 (1992–1993), Sofija 1995, 51–59.
La corégence dans l’État des Nemanić, Σύμμεικτα 11 (Αθήνα 1997) 215–227.
Prezimena izvedena od titula, Raskovnik 87–88 (proleće–zima 1997), Tematski zbornik Marko Kraljević, istorija, mit, legenda, Beograd 1998, 9–34.
Mara Hrebeljanović, Danica 2000, Beograd 1999, 127–147.
Gospodar — vladarska titula Ivana Crnojevića, Zapisi 3–4 (1999) 7–15.
Dušanov zakonik u sudskoj praksi, Dušanov zakonik — 650 godina od njegovog donošenja, Banja Luka 2000, 35–50.
Povelja kralja Stefana Tvrtka I Kotromanića knezu i vojvodi Hrvoju Vukčiću Hrvatiniću, Stari srpski arhiv (SSA) 1 (Beograd 2002) 117–129.
Hrisovulja cara Uroša melničkom mitropolitu Kirilu, SSA 2 (2003) 85–97.
Mljetske povelje cara Uroša, SSA 3 (2004) 71–87.
Hrisovulja cara Uroša manastiru Hilandaru, SSA 4 (2005) 151–160.
Hrisovulja cara Uroša manastiru Hilandaru o daru kaluđera Romana, SSA 5 (2006) 139–148.
Slovo braće Brankovića manastiru Hilandaru, SSA 6 (2007) 151–166 (koauporski sa Irenom Špadijer).
Povelja Stefana Ostoje Dubrovčanima, Građa o prošlosti Bosne (GPB) 1 (Banja Luka 2008) 123–135.
Povelja kralja Ostoje kojom potvrđuje ranije darovnice Dubrovniku, SSA 7 (2008) 163–173 (u štampi).
Urednička i priređivačka delatnost:

Ćirković, Sima; Mihaljčić, Rade, ur. (1997). Enciklopedija srpske istoriografije. Beograd: Knowledge.