Godina izdanja: 2013
ISBN: 978-86-519-1711-3 978-86-519-1318-4 978-86-519-1441-9 978-86-519-1442-6 978-86-519-1443-3
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

SLOBODAN ŽUNJIĆ

PRIROK I SUŠTASTVO - istorija pojmovne logike kod Srba

Deo 1 - Srpske logike u srednjem veku
Deo 2 - Srpske logike u ranoj moderni
Deo 3 - Srpske logike u poznoj moderni
Deo 4 - Suštastvo u srpskoj filozofiji

Izdavač - Službeni glasnik, Beograd

Godina - 2013

347 + 277 + 396 + 245 strana

21 cm

Edicija - Biblioteka Društvo i nauka. Filozofija

ISBN - 978-86-519-1711-3 978-86-519-1318-4 978-86-519-1441-9 978-86-519-1442-6 978-86-519-1443-3

Povez - Tvrd

Stanje - Kao na slici, tekst bez podvlačenja



SADRŽAJ I TOMA:
SRPSKE LOGIKE U SREDNJEM VEKU
Od logike priroka do logike definicija
UVOD: Filozofija i opšti pojmovi

POREDAK POJMOVA
Glava prva: Srpske logike u Srednjem veku
1. Najstarija logika kod Srba:
Teodorova Priprema
1.1. Početno logičko jezgro

2. Enciklopedija logičkih pojmova:
Damaskinova Dijalektika
2.1. Ustrojstvo Dijalektike
2.2. Prolegomena
2.3. Predikabilije
2.4. Porfirijevo drvo
2.5. Iskazivanje, deljenje, određivanje
2.6. Antepraedicamenta, praedicamenta, postpraedicatenta
2.7. Izgradnja logičke terminologije

3. Začeci logike dokazivanja:
Protivlatinske rasprave
3.1. Varlaamovo dijalektičko zaključivanje
3.2. Palamina Apodiktička slova
3.3. Spor oko isihazma
3.4. Beleške i glose

4. Predeli različni
Likovni prilozi
Literatura za srednjovekovni period
Indeks imena


SADRŽAJ II TOMA:
SRPSKE LOGIKE U RANOJ MODERNI
1. Dragišićeva Artis dialecticaes praecepta vetera ac nova
2. Antrakitova Eioүšүp tis loyikis
3. Kijevske latinske retorike
4. Novakovićeva Sotrendiosa logica
5. Teofanovićeva haleovska noetika
6. Makarijeva moskovska logika
7. Logika kao arѕ cogіtandi (J. Redlhamer)
8. Logika kao praktikum saznanja (A. Krajl, F. Handerle)
9. Peštanska dianiolozija i aletholozija (S. Čučić)
10. Slavenoserpska philosophia ratіonalis (N. Šimić, A. Mrazović)
11. Budimska dijalektika (D. Popović, L. Milovanov)
Likovni prilozi
Literatura
Indeks imena


SADRŽAJ III TOMA:
LOGIKA IZMEĐU VEŠTINE I NAUKE
Od transcendentalne do dijalektičke logike
1. Retorske logike
2. Gimnazijsko usvajanje kantovstva
3. Licejska misloslovlja
4. Logička propedeutika
5. Promena lozičke terminologije
6. Samostalni otklon ka Xegelu
7. Induktivističke logike
8. Formalističke logike
9. „Cporedna“ logika
10. Novokantovska logika
11. Objektivna logika
12. Dijalektičke logike
13. Sinteza sa simboličkom logikom
14. Raspad „Porfirijevoї drveta“
Likovni prilozi
Indeks imena
Literatura za poznu modernu


SADRŽAJ IV TOMA:
SUŠTASTVO U SRPSKOJ FILOZOFIJI
Peripetije oko suštactva
GLAVA ČETVRTA: OD OPŠTOSTI DO POJEDINAČNOSTI
1. Suštactvo kao jectastvo
2. Suštastvo kao opštost
3. Suštastvo kao samobitno sušte
4. Tajna suštactva

GLAVA PETA: OD POJEDINAČNOSŠI DO APSTRAKTNOSTI
1. Supstancija stvorenja
2. Suštastvo kao prva kategorija
3. Supstancija kao supsistencija
4. Supstancija kao trajnost
5. Slučajno suštastvo
6. Iščezavanje supstancije
7. Supstancija nasuprot akcidencijama
8. Supstancija kao izvor sile
9. Supstancija kao predmet i dejstvo
10. Suštastvo kao suštije
11. Suštestvo kao biće
12. Suštestvo kao suština
13. Suštestvo kao stvar

GLAVA ŠESTA: OD KREŠANJA DO RASŠVARANJA
1. Spekulativna supstancija
2. Logika suštine
3. Desupstancijalizacija suštactva
4. Supstancija kao granični pojam
5. Leksika logike kao rasprostiranje supstance
6. Dinamička supstancija
7. Supstancijalnost kao funkcionalnost
8. Subjekt kao supstancija
9. Supstancija kao merljiva materija
10. Dijalektizovana supstancija
11. Supstancija kao struktura
12. Destrukcija supstancije

GLAVA SEDMA: ZAKLJUČCI I VREDNOVANJE
1. Supstancija kao prevod
2. Luk supstancije
3. Pitanje filozofske terminologije
Likovni prilozi
Literatura
Indeks imena


`Evropska filozofija je svoj misaoni put započela u dvojstvu reči i stvari, mišljenja i bića, pojma i predmeta, a njena iskonska težnja je bila da to dvojstvo prevede u jedinstvo ili bar podudarnost obaju ovih polova. Pošto stvari ima beskonačno mnogo, a reči sasvim ograničeno malo, filozofija se morala poslužiti lukavstvom, jednim od onih kojima duguje sve svoje uspehe, ali i mnoge nevolje sve do našeg današnjeg dana.

U filozofskom pogledu, u tom ranom periodu posebno je bio značajan rad Srebreničanina Đurđa Dragišića (oko 1444–1520), koji se na latinskom jeziku potpisivao kao Georgios Benignus ili Georgios Grecus de Bosnia. I srpsko i latinsko ime ukazuju na njegovo istočno poreklo, mada ne nužno i na njegovu prvobitnu pravoslavnu veroispovest (moguće je da mu je porodica bila zapravo bogumilska), ali je iz intelektualne biografije vidljivo da ga je do kraja života zanimala vizantijska teologija i njeno duboko nasleđe aristotelizma, koje je on znao da proširi u sistem opštih učenja.

Slavenoserpska obnova volfovstva početkom prve polovine XIX veka ne samo da je onemogućila neposredno oživljavanje tradicije Damaskinove Dijalektike, koja je bila osuđena da svoje životarenje produži u bogoslovskim preparandijama, čekajući teško moguću obnovu u široj javnosti, nego je prevođenjem dela kantovskog racionalizma i prosvetiteljstva ovome, volfovstvu, produžila život za još nekoliko decenija, i to upravo nakon njegove poluvekovne vladavine na latinskom ili srpskoslovenskom jeziku.

Prilično hrapava istorija aristotelovske logike pojmova na srpskom duhovnom prostoru opisuje zapravo veliki razvojni luk čitave srpske filozofske misli, koja je tokom osam vekova prošla kroz neobično burne kulturne mene i promene, čije se posledice osećaju i danas u još uvek nestabilnom ustrojstvu njenog jezika i poretku njenih glavnih pojmova. Povest o promenama kroz koje je u srpskoj filozofiji prolazilo shvatanje prirode i značenja priroka i suštastva jeste stoga kako povest o promenama razumevanja pojmovnog aparata filozofije u celini, tako i povest o razvoju srpske filozofske terminologije počev od njenih crkvenoslovenskih početaka u srednjem veku pa sve do njene današnje, poglavito internacionalno-srpske leksike.`



Ako Vas nešto zanima, slobodno pošaljite poruku.

Amonije Hermijin Aristotel Anastasije Sinait Baumštark Dimitrije Bogdanović Ekhart Vajher Kalabrijski Varlaam Veliki Vasilije Debarski Visarion Gramatik Vladislav Eckhard Wier Akindin Grigorije Nazijanski Grigorije Palama Grigorije Sinait Grigorije David Nepobedivi Ilija Isaija Isus Hrist Jovan Damaskin Jovan Egzarh Jovan Kakridis Janis Koter Anto Knežević Maksim Ispovednik Filopon Maksim Ispovednik Minj Metodije Migne Pjčev Platon Gerhard Podskalski Porfirije Pseudo-Atansije Pseudo-Dionisije Areopagita Amfilogije Radović Georg Rihter Sevir Antiohijski Sinkevič Sokrat Stefan Aleksandrijski Suhanova Teodor Raituiski Toma AKvinski Metodije Antrakit Kristijan Baumajster Aleksander Gotlib Baumgarten Gavril Stefanović Venclović Andrej Volni Kristijan Volf Gavrjušin Radoslav Grujić Jovan Damaskin Čedomir Denić Đurađ Dragišić Stefan Kalinovski Imanuel Kant Vuk Karadžić Teofil Koridalos Mita Kostić Anton Krajl Vilhelm Gotfrid Lajbnic Mišel Lekvijen Mihail Lomonosv Paulo Makoa Lka Milovanov Georgijevi Avram Mrazović Pavle Nenadović Dionisije Novaković Dositej Obradović Visarion Pavlović Petar Hispanijski Kosta Petrović Makarije Petrović Aleksandar Popov Dionisije Poopović Porfirije Mhailo Psel Edmund Purhotije Jozef Redlhamer Mihailo Ristić Rodoski Dimitrije Ruvarac Andrija Stojković Stefan Stratimirović Arsenije Teofanović Ferenc Handerle Marko Tulije Ciceron Simoen Čučić Pavel Jozef Šafarik Nikolaj Šimić Mirko Aćimović Bakl Kristijan Baumajster Frensis Bekon Konstantin Branković Allimpije Vasiljević Jozef Verner Vivel Rene Vorms Vladimir Vujić Mihailo Vujić Vilhelm Vunt Jakov Gerčić Moric Vilhelm Drobiš Fridrih Engels Ben Erdman Zigvart Iberveg Ilija Ivačković Miliovoje Jovanović Dragan Jeremić Vladimir Jovanović Pavfil Jurkevič Kizeveter Ciceron Svetlana Knjazeva Anton Krajl Vilhelm Traugot Krug Milan Kujundžić Aberdar Gligorije Lazić Lenjin Adolf Gustav Lindner Johan Lihtenfels Borislav Lorenc Loce Radoš Ljušić Đorđe Maletić Ilija Marić Blagoje Marković Mihailo Marković Karl Marks Dimitrije Matić Džon Stjuart Mil MMetodije Milanović Nikodim Milaš Avram Mrazović Lukijan Mušicki Dušan Nedeljković Ljubomir Nedić Ljubomir Nenadović Svetozar Niketić Isaija Olujić Gerasim Petranović Gajo Petrović Branislav Petronijević Jovan Sterija Popović Porfirije Eli Rabije Milan Radeka Petar Radulović Mihailo Hristifor Ristić Svetomir Ristić Jovan Skerlić Jovan Stejići Isidor Stojanović Andrija Stojković Hamilton Georg Vilhelm Fridrih Hegel Robert Cimerman Zimmermann Milan Šević Bogdan Šešić Mihailo Šljivić Ruđer Bošković Konstantin Branković Mihailo Vujić Grabovac Dekart Ernst Kasirer Dimitrije Matić Niče Mihailo Hristifor Ristić Jozef Redlhamer Knez Svjatoslav Momčilo Selesković Spinoza Atanasije Stojković Teodor Raituiski Johan Gotlif Fihte Eduard Hartman Artur Šopenhauer