Godina izdanja: 1900 - 1949.
ISBN: 370
Autor: Domaći
Tematika: Istorija
Kulturno dobro: Predmet koji prodajem nije kulturno dobro ili ovlašćena institucija odbija pravo preče kupovine
Jezik: Srpski

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju!

Varšavski ustanak (poljski: powstanie warszawskie) je bio ustanak Poljske domovinske armije (poljski: Armia Krajowa) tokom Drugog svetskog rata sa ciljem da se Varšava oslobodi od nemačke okupacije. Borbe u Varšavi počele su 1. avgusta 1944. godine u sklopu opštenarodnog ustanka u Poljskoj. Poljske trupe pružale su otpor Nemcima sve do 2. oktobra 1944. godine. Poljski gubici iznosili su 18.000 poginulih i 25.000 ranjenih vojnika kao i preko 250.000 civila koji su ubijeni u masovnim egzekucijama koje su sprovele nemačke snage tokom svog napredovanja. Nemački gubici iznosili su 17.000 poginulih i 9.000 ranjenih vojnika. Po okončanju ustanka Hitler je izdao naređenje da se Varšava sravni sa zemljom. Nemačke snage su bacačima plamena i artiljerijom sistematski uništile preko 85% grada.

Ustanak je izbio u trenutku kada su se sovjetske snage približavale Varšavi. Iako su sovjetske snage 16. septembra stigle na svega nekoliko stotina metara od istočne obale reke Visle, napredovanje je obustavljeno, što je omogućilo nemačkoj vojsci da se obračuna sa ustanicima.

Prilike pred bitku
Prvobitni plan Domovinske armije bio je da se podigne narodni ustanak (operacija Tempest) i da se spoje sa britanskim snagama, ali plan je izmenjen 1943. godine kada je postalo jasno da će Crvena armija isterati nemačke snage iz Poljske. Posle otkrića Katinskog masakra poljsko-sovjetski odnosi sa zaoštreni i nikada se nisu u potpunosti oporavili. Iako su postojale sumnje u vojnu ispravnost plana za opšti ustanak, pripreme za njegovu realizaciju su nastavljene.

Povoljan trenutak za akciju nastupio je kada su sovjetske snage u sklopu operacije Bagration, 13. jula 1944. godine izbile na staru poljsku granicu. U ovakvoj situaciji poljsko rukovodstvo je moralo da donese odluku: ili podići ustanak uprkos trenutnoj političkoj situaciji i rizikovati mogućnost izostanka sovjetske podrške, ili uopšte nedelovati čime bi bile osnažene tvrdnje sovjetske propagande da je Armija Krajove sastavljena od kolaboracionista i nesposobnih kukavica. Hitnost donošenja ovakve odluke dodatno je dobila na značaju posle nekoliko uspešnih zajedničkih oslobodilačkih akcija između Sovjeta i Poljaka, kada je NKVD po okončanju operacija streljao ili poslao u gulage poljske vojnike i oficire koji su odbili da se priključe Crvenoj armiji.

Početkom leta 1944. godine nemački planovi predviđali su pretvaranje Varšave u utvrđeni grad koji treba držati po svaku cenu. U skladu sa tim izgrađeni su utvrđeni položaji u i oko grada i pojačane su snage u regionu. Ovaj proces je delimično usporen nakon neuspelog atentata na Hitlera 20. jula, ali su nemačke snage u okolini Varšave do kraja jula ponovo dostigle svoju punu snagu. Nemački guverner Poljske, Hans Frank, je 27. jula pozvao na okupljanje preko 100.000 poljskih muškaraca dobi od 17 do 65 godina. Njegova namera je bila da ih angažuje na izgradnji utvrđenih položaja. Domovinska armija, koja je ovaj potez videla kao pokušaj da se uništi pokret otpora, pozvala je stanovnike Varšave da se ne odazovu pozivu.

Zvanična sovjetska propaganda predstavljala je poljski pokret otpora kao organizaciju koja je nespremna da se bori. Kako su se sovjetske snage približavale Varšavi, u junu i julu 1944. godine, sovjetske radio-stanice su pozivale na opšti narodni ustanak u Poljskoj kako bi se prekinule linije za snabdevanje nemačkih snaga koje su formirale front na desnoj obali Visle. 29. jula prethodnice sovjetskih oklopnih jedinica dosegle su predgrađa Varšave.

25. jula poljski kabinet u Londonu odobrio je početak ustanka u Varšavi. U strahu od moguće nemačke odmazde zbog neodazivanja pozivu guvernera Poljske i verujući da je vreme od ključnog značaja, general Tadeuš Bor-Komorovski naredio 1. avgusta 1944. godine punu mobilizaciju snaga Domovinske armije u Varšavi.