Godina izdanja: 2014
ISBN: 978-86-8772-64-1
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

NA GRANICI DVA CARSTVA BANATSKA VOJNA KRAJINA (1764-1872)
Veselinka Marković

Muzej vojvodine Novi Sad 2014.
142 strane
mek povez
27cm x 27 cm

Izložba `Na granici dva carstva - Banatska vojna krajina (1764−1872)` autorke Veselinke Marković, muzejske savetnice - istoričarke biće otvorena do 31. marta 2015. godine.
Kao pogranični vojnoodbrambeni sistem, Vojna krajina je vekovima imala značajnu ulogu u odbrani Habzburške monarhije od Osmanskog carstva. Svoje teritorijalne okvire menjala je tokom vremena, a posebno su značajne bile reforme sprovedene sredinom XVIII veka, kada je započeto i organizovanje Banatske vojne granice.
U periodu 1764–1774. godine carica Marija Terezija (1740–1780) duž Tise i Dunava obrazovala je Banatsku vojnu granicu, koja je bila organizovana u tri puka: Srpsko-banatski, Nemačko-banatski i Vlaško-banatski puk. Dvorski ratni savet je 1774. godine doneo odluku da se Vlaški bataljon spoji sa Ilirskom regimentom, te je ta nova regimenta nazvana Vlaško-ilirska regimenta.
Početkom XIX veka kordon banatskih regimenti protezao se duž Dunava –od Pančeva do Oršave. Oko 1820. godine započeta je reorganizacija Banatske granice. Tada su formirane dve odeljenske brigade – u Pančevu i Karansebešu. Pančevačkoj brigadi bio je podređen komunitet Pančevo i Nemačko-banatska regimenta, a brigadi u Karansebešu komunitet Bela Crkva i Vlaško-ilirska regimenta. Kasnije, tj. 1838. godine, od graničnih delova obeju regimenti stvoren je Ilirsko-banatski bataljon sa sedištem u Beloj Crkvi. On je 1845. prerastao u regimentu pod nazivom Ilirsko-banatska graničarska regimenta, a tada je i Vlaško-ilirska regimenta promenila naziv u Vlaško-banatsku regimentu, čija je teritorija izlazila izvan okvira našeg današnjeg Banata.
Banatski graničari su čitav jedan vek, odnosno sve do ukidanja Banatske vojne krajine 1872. godine čuvali sanitetski kordon, ratovali širom Evrope, održavali veze sa svojim sunarodnicima u Turskoj, imali značajnu ulogu u Revoluciji 1848/49, štitili srpske privilegije u okviru Habzburške monarhije i borili se s močvarama i peščarama Banata.