Godina izdanja: 2023
ISBN: 978-86-82218-15-9
Autor: Domaći
Oblast: Slikarstvo
Jezik: Srpski

Autor - osoba Vrbaški, Milena, 1958- = Vrbaški, Milena, 1958-
Živanov, Dragojla, 1956- = Živanov, Dragojla, 1956-
Naslov Arsenije Teodorović i Arsenije Marković dva umetnika Novosađanina u Križevačkoj eparhiji / Milena Vrbaški, Dragojla Živanov
Vrsta građe knjiga
Jezik srpski
Godina 2023
Izdavanje i proizvodnja Novi Sad : Novinarska asocijacija Rusina - NAR, 2023 (Petrovaradin : Maximagraf)
Fizički opis 63 str. : ilustr. ; 28 cm
Drugi autori - osoba Perkovič, Jelena, 1950- (prevodilac sažetka)
Perkovič, Єlena, 1950- (prevodilac sažetka)
Lazarević, Gordana, 1963- (prevodilac sažetka)
Lazarević, Gordana, 1963- (prevodilac sažetka)
(karton)
Napomene Slike autorki
Tiraž 300
O autorima: str. 63
Napomene i bibliografske reference uz tekst
Bibliografija: str. 48-50
Kratki zmist / preklad Єlena Perkovič = Summary / translation Gordana Lazarević.
Predmetne odrednice Teodorović, Arsenije, 1767-1826 -- Slikarstvo
Marković, Arsenije, ?-1799 -- Drvorez

RECENZIJA
Knjiga Arsenije Teodorović i Arsenije Marković – dva umetnika Novosađanina u Križevačkoj eparhiji, autorica mr Dragojle Živanov i Milene Vrbaški, rezultat je istraživačkog projekta koji je domaća istorijsko-umetnička naučna zajednica pratila sa velikim interesovanjem i naučnim uzbuđenjem. Koleginice Živanov i Vrbaški uspele su da identifikuju i istraže veoma važne nepoznate radove novosadskog slikara Arsenija Teodorovića i drvorezbara Arsenija Markovića, nastale za grkokatoličku eparhiju u Križevcima. Njihova utemeljena i profesionalno sprovedena istraživanja rezultirala su tekstom knjige koju je suizdavački podržala Novinarska asocijacija Rusina iz Novog Sada.
Istraživačka avantura, koja je započela uspešnom identifikacijom i potragom za lokacijom portreta križevačkog episkopa Konstantina Stanića, kojeg je naslikao Arsenije Teodorović (u periodu između 1808. i 1813), otvorila je vrata uzbudljivom otkriću da je isti slikar, zajedno sa drvorezbarem Arsenijem Markovićem, bio autor i starog ikonostasa u grkokatoličkoj katedrali u Križevcima. Zahvaljujući izvanredno srećnim okolnostima očuvanja izvorne arhivske građe u arhivi Križevačkog vladičanstva, koleginice Živanov i Vrbaški dobile su retku priliku da svoje naučne zaključke donose na osnovu neposrednih primarnih izvora, koje su metodološki veoma kompetentno obradile i uklopile u kontekst prethodnih istraživačkih saznanja o opusima dvojice umetnika. Njihov uspeh utvrđenje otkrićem daje ikonostas danas parcijalno sačuvan u grkokatoličkom hramu sela Stojdraga; njegova prezentacija kruna je istraživačkih napora M. Vrbaški i D. Živanov i rezultirala je dodavanjem jednog važnog, a prethodno nepoznatog, dela dvojice majstora prethodnim naučnim saznanjima.
Tekst studije izložen je u naučno-metodološki vrlo preciznoj i sigurnoj shemi, ali istovremeno u obliku koji odgovara obraćanju široj publici i zainteresovanim čitaocima. Osim sažetih i informativnih pregleda biografija glavnih protagonista – slikara Teodorovića i drvorezbara Markovića, autorke vrlo lucidno izdvajaju karakteristike njihovih pojedinačnih kasno-baroknih odnosno klasicističkih stilskih obrazaca u poslednjim decenijama 18. i prvim decenijama 19. stoleća, kao ključa koji je otvarao vrata lukrativnim porudžbinama u pravoslavnim, grkokatoličkim, ali i katoličkim zajednicama u Vojvodini, Hrvatskoj, odnosno na području onodobne južne Ugarske. Čitalac ne ostaje uskraćen ni za informativne tekstove o biografijama grkokatoličkih dostojanstvenika iz perioda Teodorovićevog i Markovićevog izvornog angažmana, ali ni onih koji su u kasnijim decenijama odlučivali o premeštanju i sudbini kako portreta episkopa Stanića, tako i križevačkog katedralnog ikonostasa.
Studija Arsenije Teodorović i Arsenije Marković - dva umetnika Novosađanina u Križevačkoj eparhiji izvanredno doprinosi kako naučno-stručnom, tako i popularnom poznavanju dvojice ključnih protagonista novosadskog umetničkog miljea s kraja 18. i početka 19. stoleća. Iz akribičnog i kompetentnog teksta dveju autorki pomalja se slika onodobnog novosadskog kulturnog, umetničkog i religijskog kosmopolitizma koji je iznedrio umetnike sposobne da deluju transcendirajući verske i etničke granice na području današnje Vojvodine i Hrvatske. Njihov rad za grkokatoličku zajednicu, pogotovo slikara Arsenija Teodorovića, naučnim otkrićima koleginica Živanov i Vrbaški dobio je sasvim novu dimenziju, veoma medijski interesantnu i aktuelnu i danas.
dr Aleksandra Kučeković
Fakultet likovnih umetnosti, Beograd

SADRŽAJ
dr Aleksandra Kučeković
Recenzija 7
Milena Vrbaški
mr Dragojla Zivanov
Arsenije Teodorović i Arsenije Marković – dva umetnika Novosađanina u Križevačkoj eparhiji 9
Povod za istraživanje 9
Konstantin Stanić 13
Prvobitni ikonostas grkokatoličke katedrale Presvetog Trojstva 15
Stojdraga, novi dom starog ikonostasa 19
Umetnici 24
Arsenije Teodorović 24
Arsenije Marković 28
Stilske odlike kao kosmopolitska propusnica 34
Katalog dela sa reprodukcijama 39
Dela Arsenija Teodorovića u Ordinarijatu Križevačke eparhije 39
Stojdraga – crkva Svetog Jurja 43
Sažetak na rusinskom 44
Summary 45
Zahvalnost 46
Spisak ilustracija 47
Literatura 48
Prilozi 51
Dokumentarne fotografije 58
O autorima 63

MG159 (N)