Godina izdanja: 2014
ISBN: 978-86-88191-30-2
Autor: Domaći
Oblast: Film
Jezik: Srpski

Odlično očuvano

Autor - osoba Babac, Marko, 1935-2014 = Babac, Marko, 1935-2014
Naslov Prostor-vreme filma / Marko Babac
Vrsta građe stručna monografija
Jezik srpski
Godina 2014
Izdavanje i proizvodnja Novi Sad : Akademija umetnosti, 2014 (Beograd : Službeni glasnik)
Fizički opis 578 str. : ilustr. ; 25 cm
(broš.)
Napomene Tiraž 500
Bibliografija: str. 564-565
Registri
Summary.
Predmetne odrednice Film -- Prostor
Film – Vreme

PROSTOR-VREME FILMA
Retki su stvaraoci na našim prostorima koji su istovremeno postigli značajne rezultate u domenu filmske prakse, pedagogije i publicistike kao što je istaknuti sineast i profesor filma dr Marko Babac. Umetnik koji je u svim pomenutim kreativnim izrazima dostigao najviše standarde, odlučio je da još jednom ispita fenomene filmskog prostor-vremena, dajući nam nov, neobičan, sveobuhvatni i sinkretički pogled na ove filmske specifikume, toliko zaslužne za imaginarne procese i istinske halucinacije kojima smo, kao filmski gledaoci, privilegovani. Možda će širi opseg tretmana fenomena prostor-vremena u ovoj knjizi, kroz različite zanimljive primere iz područja filmskih snova, života ili slikarstva, nekome delovati „svaštarski“, ali pokazaće se daje ta „svaštara` u stvari neiscrpan izvor iz kog će sva ta iskustva, kroz filmsku analizu u procesu snimanja i (re)konstrukciju u montažnom postupku, postati ma¬gično preobražena. Svi ti pojedinačni fragmenti stvarnosti, snoliko sažeti ili ekspandirani, čiji su sadržaji organizovani unutar konvencija koje filmski stvaraoci poštuju ili smelo odbacuju, u stanju su da nam podare umetnički doživljaj koji ne može da nam pruži nijedna druga umetnost. Filmski prostor-vreme stoga obuhvata najširi spektar tema iz područja vizuelne dinamike u vremenu, kao filmu svojstvenom načinu izražavanja: vrste kretanja, složenost filmskog ritma, tipovi montaže, vremenski oblici montaže, vrste scena i sekvenci, stilske figure, filmska interpunkcija, govor u filmu, filmska gluma, kinestezija... U knjizi je analiziran i veliki broj primera iz odabranih filmskih naslova, koji podsećaju čitaoca na ogromne izražajne mogućnosti prostorno-vremenskih potencijala pokretnih slika, koji su najčešće, zbog dominacije književnog i teatarskog nasleđa, zanemarene. Cilj ovoga teksta i jeste da ohrabri filmske vizionare da osobenom umetnošću filma, snagom dinamike sadržane u pokretnim slikama, koja jedina ima moć da oblikuje i preobražava prostor-vreme, ispune sve horizonte gledaočeve stvarnosti i mašte. – Snežana Ivanović, montažer i profesor Filmske montaže na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu.

SADRŽAJ
PREDGOVOR
POREKLO I DOŽIVLJAJ VREMENA 13
ĆOVEKOVO VREME I ORIJENTACIJA U VREMENU 31
OKO UŽIVA DA BUDE PREVARENO 51
OPAŽANJE PROSTOR-VREMENA U STVARNOSTI
I NA FILMU 74
Dr MIHOVIL PANSINI O VREMENU I FILMSKOM
VREMENU 93
PROSTOR-VREME U UMETNOSTI 129
FILMSKI PROSTOR-VREME I DINAMIKA KRETANJA 156
STVARNO I FIKTIVNO VREME FILMA 169
DRAMATURGIJA SNA I FILM 175
TEMPO I RITAM U FILMU j 89
Tajming 193
Cezura 93
Montažni metrički ritam 200
Spoljni ritam 200
Rediteljski ritam 201
Unutrašnji ritam 202
Ritmička montaža 204
VREME U FILMU 208
Usporeno kretanje 209
Bulittajm 215
Ubrzano kretanj e 215
Tajm-leps 216
Obrnuto kretanje 218
Zaustavljeno kretanje 220
Stop-trik 222
Zatamnjenje i odtamnjenje 224
Crni blank 228
Izbeljenje i belina 230
Pretapanje 231
Kompjutersko pretapanje 238
Napliv 239
Filaž 240
Neoštrina 241
Dvostruka ekspozicija 243
Hroma ki 243
Podeljena slika 244
Umnoženi ekran 244
VREMENSKI OBLICI MONTAŽE 248
Kontinuitet akcije i naracije 250
Meki rez 257
Rez na pokretu 257
Rez posle pokreta 259
Oštar rez 260
Džamp kat 261
Lažan ili varljiv rez 263
Insert 263
Ponavljanje 270
DRAMATURŠKA I ASOCIJATIVNA MONTAŽA 278
Linearna ili kontinuirana montaža 277
Dijegetički zvuk 286
Diskontinuirana montaža 287
Eliptična montaža 292
Paralelna montaža 292
Sinhrona montaža 295
Retrospektivna montaža 303
Flešbek 305
Flešforvard ` 309
Montaža lajtmotiva 311
Metrička montaža 312
Dinamička, brza ili stakato montaža 313
Ruska, ultrabrza ili polifona montaža 313
Subliminalna montaža 314
Ubrzana montaža 316
Usporena montaža - 316
Vertikalna montaža 316
Asocij ativna montaža 317
LJUDSKI GLAS I GOVOR 323
Dijalog 327
Monolog 339
Unutrašnji monolog 344
MIT I PRIČA 352
KNJIŽEVNO ISKUSTVO I KRONOLOGIJA
VREMENA U SVETOM PISMU STAROG I
NOVOG ZAVETA 358
FILMSKE SCENE ISEKVENCE 367
DIJALOŠKE SEKVENCE 372
POSTUPCI U KADRIRANJU AKCIONIH SCENA 375
MONTAŽNE I ZGUSNUTE SEKVENCE 382
VIZUELNAI VREMENSKA PRIRODA FILMA SLAVKA
VORKAPIĆA 392
Kontinuitet pokreta i radnje 393
Filmska analiza 394
Oko uma 396 
Filmska montaža 396
Idealan film po Stavku Vorkapiću 398
STILSKE FIGURE 399
Postupnost ili gradacija Ponavljanje Refren
Alegorija
Elipsa
Odlaganje
Litota
Antiteza
Metonimija Sinegdoha Eufemizam Metafora Simbol 402
STEREOTIPI I OPŠTEPOZNATI LIKOVI 457
UTICAJ MONTAŽE NA FILMSKU GLUMU 489
VEČITIJEVREJIN (1940), Fric Hipler
KAKO SE STVARAJU IZLOŽBE (1942), Hrvatski slikopis FILMSKO VREME ENDIJA VORHOLA
PROŠLE GODINE U MARIJENBADU (1961), Alen Rene
SPAJDER (2002), Dejvid Kronenberg
BLOKADA (2006), Sergej Loznica 525
LITERATURA 564
INDEKS POJMOVA, IMENA I NAZIVA FILMOVA 566
SUMMARY

Marko Babac (Zemun, 9. mart 1935 – Beograd, 12. jul 2014) bio je srpski i jugoslovenski teoretičar filma, režiser i univerzitetski profesor. Babac je bio osnivač katedre i višedecenijski profesor filmske montaže na akademijama u Beogradu, Ljubljani, Sarajevu i Novom Sadu.
Rođen u Zemunu 9. marta 1935. godine od oca Pavla Babca, oficira Jugoslovenske vojske.
Osnovnu i srednju školu završio je u Beogradu. Diplomirao na Medicinskom fakultetu 1962. godine.
Jedan je od osnivača Filmskog kluba „Beograd“ koji se od 1951. godine uspešno bavio amaterskim filmom, u kojem su učili Dušan Makavejev, Živojin Pavlović i Aleksandar Saša Petrović. Od 1961. godine Babac se profesionalno bavi filmom kao montažer, scenarista i režiser. U vremenu od 1963. do 1973. godine radi na televiziji kao nezavisni novinar, kamerman, režiser i montažer.
Režirao je preko 80 kratkih i TV filmova, tri kratka dokumentarca, dve TV drame, montirao 13 dugometražnih i više od sto kratkih filmova. Radio je i kao predavač na brojnim univerzitetima i filmskim školama u bivšoj Jugoslaviji.
Predavao je na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu, na kome je 1971. osnovao katedru montaže, kao i katedre u Ljubljani, Sarajevu i Banjaluci.
Rekonstruisao je najranije srpske i jugoslovenske filmove koji su čuvani u Jugoslovenskoj kinoteci, kao što su: Krunisanje kralja Petra Vilsona i Meteršoa, iz 1904, Rudareva sreća Josipa Novaka, iz 1926. i Sa verom u Boga Mihajla Al. Popovića, iz 1931. i mnoge druge. Autor je i niza knjiga i udžbenika o filmskoj montaži i filmu, kao i „Leksikona filmskih i televizijskih pojmova“ u dva toma. Autor je i televizijske emisije „Vizuelna priroda filma“.
Rad na filmu
Poznat je po filmovima: „Kavez“, „Braća“, „Čežnja“, Ko puca otvoriće mu se i drugim. Za film Kapi, vode, ratnici 1962. godine dobio je nagradu za režiju na pulskom festivalu. Film Grad mu je 1963. sudskom odlukom zabranjen za javno prikazivanje i distribuciju. Tek će odlukom suda u Sarajevu 1990. godine biti ukinuta zabrana koja je važila punih 27 godina. O NATO bombardovanju je snimio dokumentarni film „Srbija u proleće 99“.

MG105 (NS)