ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 65
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju!

1951 g.

Mihailo Lalić (Trepča, 7. oktobar 1914 — Beograd, 30. decembar 1992) bio je crnogorski i srpski[1][2] književnik, akademik SANU i CANU i junak socijalističkog rada.

Rođen je 1914. godine u Trepči kod Andrijevice u seoskoj porodici od oca Todora i majke Stane rođene Bajić. Rano je ostao bez roditelja. Majka je umrla tokom epidemije španske groznice 1918. godine, a otac je oboleo u zarobljeničkom logoru Nađmeđer u Austrougarskoj (današnjoj južnoj Slovačkoj) i umro od tuberkuloze 1921. godine. Brat Dušan iz očevog drugog braka umro je kao zarobljenik u Pjačenci u Italiji. Maćeha Jaglika i stric Milutin pomogli su mu da se školuje.[3]

Četvororazrednu osnovnu školu završio je u Trepči (1921—1925), a zatim gimnaziju u Beranama (1925—1933). U jesen 1933. upisao je Pravni fakultet u Beogradu gde je ostao do Aprilskog rata 1941. godine. Politički se angažovao i postao član SKOJ-a 1935. godine, potom član KPJ 1936. U proleće 1938. godine kao sekretar ilegalne studentske narodne omladine uhapšen je u Beogradu i ostao u istražnom zatvoru (Glavnjača) i sudskom zatvoru (Ada Ciganlija) blizu 6 meseci, a jula i avgusta 1940. bio je u zatvoru u Andrijevici. Oba puta ga je Sud za zaštitu države pustio na slobodu zbog nedostatka dokaza.[3] Pre rata je svoje prve radove, pesme i kraće pripovetke, objavljivao u novinama „Student“, „Politika“, „Pravda“, „Zeta“, „Mlada kultura” i „Naša stvarnost”.[4]

Posle bombardovanja Beograda 1941. godine otišao je u Crnu Goru gde ga je zatekla okupacija zemlje. Učestvovao je u pripremama ustanka, kao i u samom ustanku. Tokom leta 1942. zarobili su ga četnici i odveli u kolašinski zatvor. U zatvoru je ostao od 2. septembra 1942. do 15. maja 1943. godine, kada je došla nemačka vojska i odvela u zarobljeništvo i zatvorenike i četnike. Posle toga je deportovan u logor Pavlos Melas, pored vojničkog groblja Zejtinlik u Solunu u Grčkoj. Avgusta 1944. godine, je pobegao iz logora i stupio u grčke partizane na Halkidikiju, gde postaje zamenik komesara srpskog partizanskog bataljona. Tu ostaje do novembra 1944. kada je ova jedinica vraćena brodom u Jugoslaviju.[5]

Početkom decembra 1944. upućen je na Cetinje gde je radio u listu „Pobjeda“, a potom rukovodio Tanjugom u Crnoj Gori.[4] Od 1946. je došao u Beograd gde je radio kao urednik u „Borbi“, sa prekidima do 1955. godine. Tokom 1952. i 1953. boravio je u Parizu, a od 1955. prešao je u „Nolit“ gde je bio urednik do penzionisanja 1965. godine.[3] Od 1965. do smrti živeo je kao profesionalni književnik, naizmenično u Beogradu i u Herceg Novom.[6]

Jedan je od pokretača časopisa Stvaranje (1946) i Savremenik (1955).[7]

Za dopisnog člana Srpske akademije nauka i umetnosti izabran je 5. decembra 1963, a za redovnog člana 7. marta 1968.[8] Bio je član i potpredsednik Crnogorske akademija nauka i umjetnosti od 1973. godine. Bio je član Centralnog komiteta Saveza komunista Jugoslavije od 1986. do 1990, na tu poziciju izabran je na Trinaestom kongresu SKJ.

Umro je u Beogradu 30. decembra 1992. godine.

Književni rad

poštanska marka iz 1999. godine

Mihailo Lalić
Kao pisac Mihailo Lalić se na početku književnog rada opredelio za tematiku — Drugi svetski rat i geografsko podneblje — Crnu Goru, dok se u kasnijim delima u velikoj meri bavi i Prvim svetskim ratom. Književno stvaralaštvo počeo je knjigom pesama „Stazama slobode“ 1948. godine, ali se ubrzo zatim okrenuo prozi koja je postala jedina forma njegovog umetničkog izražavanja.

Vraćao se svojim završenim pripovetkama i romanima i prerađivao ih. Tako je roman „Raskid“ posle četrnaest godina doživeo preradu uz znatne izmene u naraciji, izboru likova i njihovoj strukturi. Drugu verziju je doživeo i roman „Lelejska gora“, a razvijanjem pripovetke „Pramen tame“ nastao je istoimeni roman. Ključne kategorije Lalićevih romana su ljudi, prostor i vreme, što se primećuje već kroz naslove njegovih dela.

Među njegovim književnim delima posebno se izdvaja roman „Lelejska gora“ koji je bio deo đačke lektire. U dnevničkoj prozi „Prelazni period“ (1988) objašnjavao je prirodu i poreklo „lelejstva“. Pošto je citirao Šatobrijanovu misao da je „u svim zemljama prirodna pjesma čovjekova tužna“, Lalić nastavlja: Ne znam je li veselije kod drugih, ali kod Crnogoraca i ostalih Dinaraca baš je tako, zato sam ih i nazvao lelejcima, priznajući da sam i ja jedan od njih. Tu vazda sretnem dinarsku tugu i pitam se: je li ona samo zla slutnja, ili je dugo iskustvo naučilo naše ljude da su nam sva radovanja varke.

Za roman „Lelejska gora“ dobio je „Njegoševu nagradu“ 1963. godine kao njen prvi dobitnik, kao i Nolitovu nagradu. Za roman „Ratna sreća“ dobio je NIN-ovu nagradu 1973. godine, kao i prvu nagradu Narodne biblioteke Srbije za najčitaniju knjigu u Srbiji. Nagradu „21. jul“, najviše priznanje opštine Berane, dobio je 1962. godine kada je i ustanovljena. Za roman „Hajka“ dobio je Oktobarsku nagradu grada Beograda. Za roman „Zlo proljeće“ dobio je nagradu Saveza književnika Jugoslavije, a za prvu verziju romana „Lelejska gora“ dobio je nagradu Udruženja književnika Srbije.[3] Nagradu AVNOJ-a dobio je 1967. godine, a Trinaestojulsku nagradu dobio je 1970. i 1974. godine. Nosilac je i nekoliko odlikovanja, među kojima su Orden bratstva i jedinstva sa srebrnim vencem (1962), Orden zasluga za narod, Orden jugoslovenske zastave sa lentom (1974)[8] i Orden junaka socijalističkog rada, kao i Partizanske spomenice 1941.

Po istoimenoj knjizi urađen je scenario za film „Svadba“ 1973. godine u režiji Radomira Šaranovića. Osim toga ekranizovani su mu romani „Lelejska gora“ 1968. i „Hajka“ 1977. godine. Televizijski film Pusta zemlja snimljen je 1981. po Lalićevoj pripoveci istog naziva.

Dela su mu prevođena na više stranih jezika, uključujući bugarski, češki, slovački, poljski, ruski, rumunski, litvanski, danski, nemački, engleski.[6]

Ovaj pisac čija su dela dugo godina bila u udžbenicima i školskoj lektiri poslednjih godina deli nepravednu sudbinu mnogih pisaca levičara čiji se umetnički doprinos sada često meri kroz ideološku perspektivu.