ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 2006
Autor: Domaći
Jezik: Srpski
Oblast: tehnologija mleka

ima potpis na prvoj strani inace vrlo dobro stanje

24x17 cm

Naslov: Srpski sir i kajmak u evropskom okruženju
Autor: Zaharije Milanović
Izdavač: Institut za ekonomiku poljoprivrede
Mesto: Beograd
Godina: 2006.
Broj strana: 176


Sir i kajmak od davnina spadaju u red najvrednijih namirnica, pa je logično da su toliko česti i popularni u ishrani. Oni, bilo kao punomasni srpski sir ili kajmak i niskomasni šumadijski sir (zajednički naziv beli mrs), imaju odlike koje skupno nema ni jedna druga namirnica. Imaju vrlo visoku prehrambenu vrednost kao izvor najvrednijih belančevina, masti, i minerala (posebno vrlo važnog kalcijuma) i gotovo svih vitamina, umerenu kaloričnost i prihvatljivost kod najvećeg dela stanovništva.

Svojim sastavom značajno poboljšavaju (povećavaju) hranljivu vrednost mnogih važnih namirnica (proizvoda od žitarica, krompira i povrća) koje su siromašne u nekim za organizam neophodnim sastojcima, a kojima su srpski beli sir i beli mrs vrlo bogati. U tom smislu to su i vrlo ekonomične namirnice.

Srpski beli sir i beli mrs, kao retko koja prirodno nastala hrana, mogu se koristiti i koriste se neposredno, bez ikakve prethodne pripreme, u svim vrstama i delovima obroka. Ali se sa njima ili od njih mogu spravljati i spravljaju se najrazličitija jela u kombinaciji sa mnogim drugim namirnicama. Ta jela srpsku kuhinju čine prepoznatljivom.

Ali sirevi i kajmak su vrlo značajni i za one koji ih proizvode i prodaju, za mnoge od njih čak i u smislu opstanka na dedovskom ognjištu. Naime, najveći deo proizvodnje se još uvek, kao i ranije, ostvaruje na gazdinstvima u brdsko-planinskim područjima. Zahvaljujući prirodi muzne stoke (krava, ovaca, koza) stočarsko-mlekarska ekonomija je pod određenim uslovima sasvim isppativa i na onim terenima na kojima gotovo ni jedna druga značajnija poljoprivredna proizvodnja ekonomski nije moguća.

U naredna tri dela knjige opisana je proizvodnja mleka, sira i kajmaka u domaćim uslovima, odnosno na porodičnim poljoprivrednino-stočarskim gazdinstvima. Jednim delom onakvom kakva je, ali većim delom kakva bi mogla i trebalo da bude, odnosno kakva bi trebalo da se ostvaruje, jer je knjiga pisana sa namerom da se koristi kao priručnik.

Proizvodnja sira i kajmaka u brdsko-planinskim područjima ima i jedan poseban opšte društveni kvalitet. Gotovo da nije moguće zamisliti savremenu ishranu, a naročito turističko-ugostiteljsku ponudu, bez domaćih (autohtonih) sireva kakvi su u Švajcarskoj ementaler, u Italiji parmezan i mocarela, u Francuskoj rokfor i kamamber, u Holandiji edam i gauda, u Engleskoj čedar i stilton itd.

I, kao po nekom pravilu, sve zemlje sa specifično nacionalnom proizvodnjom sira imaju izvanredno razvijen turizam. Nije važno da li se prvo počelo sa unapređenjem sirarske kulture ili sa razvojem turizma, činjenica je da jedno bez drugog nije moguće, odnosno da je jedno u srazmeri sa drugim. Ima i drugih zemalja koje neguju svoju specifičnu sirarsku kulturu (u našoj zemlji manje poznate) koje, takođe, imaju dinamičnu turističku privredu (Španija, Belgija, Danska, Švedska, Slovenija, Češka i druge). Gotovo da nema izuzetka od gornjeg pravila.

I za našu zemlju to pravilo važi: turistička privreda ima skromne domete, upravo kao i sirarska ekonomija i kultura, uprkos velikim potencijalima i u jednom i u drugom području.

U skladu sa opisanim aspektima sirarske ekonomije sadržaj knjige je izložen u nekoliko izdvojenih delova, koji su, ipak, međusobno povezani pa i uslovljeni, tako da čine (komplementarnu) celinu.

Prvi deo knjige posvećen je poznavanju sira i kajmaka, ali ne samo iz ponude poljoprivredno-stočarskih gazdinstava već i domaće mlekarske industrije, pa i onih koji su poznati po osnovi uvoza. Namenjen je u prvom redu potrošačima, a potrošači su praktično svi građani u zemlji. Ali i proizvođačima i to ne samo zato što su i oni potrošači već i zato što je potrebno da budu upoznati sa dostignućima sličnih proizvođača u drugim zemljama.

U naredna tri dela knjige opisana je proizvodnja sira i kajmaka u domaćim uslovima, odnosno na porodičnim poljoprivredno-stočarskim gazdinstvima.

U petom delu pod naslovom Sir i kajmak u ishrani i pripremanju jela opisane su prehrambene i kulinarske vrednosti i pedesetak recepata za serviranje i za korišćenje u spravljanju jela.

Sve ono što je u navedenim poglavljima izloženo, kao i svrha radi koje je knjiga pisana, nametnulo je potrebu za dva priloga. Prvi je podsetnik o spravljanju i korišćenju kiselog mleka (jogurta) radi upotpunjenja onoga što je namenjeno domaćicama i potrošačima. U drugom je opisana moguća budućnost srpskog sira i kajmaka, radi pokušaja pomoći proizvođačima, kao i drugima koji su, takođe, odgovorni za budućnost kako sira i kajmaka tako i pre svega sela i seljaka (poljoprivrednika, farmera) u brdsko-planinskim područjima, na jednoj i turističke privrede, na drugoj strani.

Ova knjiga, kao pionirski poduhvat (bez uzora, jer u proteklih pedesetak godina nije bilo slične knjige o siru i kajmaku) i u uslovima u kojima je nastala, nije mogla da bude bez mana. Sve kritike će biti s pažnjom razmotrene i iskorišćene za poboljšanje eventualnog novog izdanja.

Ipak, ona je, u nedostatku drugih, za sada i najbolja, pa je realno očekivati da bude pomoć i inspiracija jednima da poboljšaju svoju proizvodnju, drugima da se ne kolebaju i prihvate dedovsko imanje i late se izazovnog posla, a trećima (domaćinstvi-ma i ugostiteljima – kulinarima) da racionalno koriste proizvode i tako doprinesu održavanju i negovanju jedne lepe srpske tradicije.

Ali knjiga može da bude korisna i kao dopuna udžbenika u školama svih nivoa, kao podsetnik istraživačima očuvanja na-rodnih tradicija, kao i projektantima razvojne agrarne politike državnih organa. I svima koji su iz patriotskih ili drugih po-buda zainteresovani za sudbinu srpskog sela i seljaka, posebno u brdsko-planinskim područjima (više od polovine teritorije Srbije).