ISBN: Ostalo
Autor: Domaći
Godina izdanja: K159
Jezik: Srpski

U dobrom stanju!

- Ivan Goran Kovacic - Jama
- Skender Kulenovic - Stojanka Majka knezopoljka

Ilustracije:
- Ismar Mujezinovic (Jama)
- Radmila Jovanovic - Djapic (Stojanka...)

Redje u ponudi!


Ivan Goran Kovačić (Lukovdol, 21. mart 1913 — Vrbnica, 13. jul 1943) je bio hrvatski i jugoslovenski pesnik, pripovedač, esejista, kritičar i partizan.

Rođen je 21. marta 1913. godine u Lukovdolu, selu u Gorskom kotaru, od oca Hrvata Ivana i majke Jevrejke Ruže (devojačko Klajn)[1]. Osnovnu školu je završio u rodnom mestu, a kasnije se školovao u Karlovcu i Zagrebu. Još kao gimnazijalac I. G. Kovačić je počeo da objavljuje književne radove u časopisima i listovima. Sa dvojicom svojih prijatelja objavljuje prvu zbirku pesama pod naslovom Lirika 1932. U to vreme I. G. Kovačić je već bio student Filozofskog fakulteta u Zagrebu, ali je kasnije studije napustio.

Kao student filozofije na Zagrebačkom univerzitetu, Goran je sarađivao u časopisima sa jasnom levičarskom orijentacijom.

Svoje obimno, a ipak nedovršeno književno delo Ivan Goran Kovačić je, kao svoj mladi život, neraskidivo vezao za jugoslovensku narodnu revoluciju. On je od onih mlađih pesnika koji su u svemu sjedinili svoj pesnički i revolucionarni put. U najsudbonosnijim trenucima jugoslovenske istorije Goran je tu doslednost potvrdio sopstvenom krvlju.

Pored poezije, I. G. Kovačić se bavio i prozom, esejistikom i kritikom. Godine 1936. štampao je knjigu novela Dani gnjeva. I. G. Kovačić je živeo u vrlo teškim materijalnim prilikama, pa je zbog toga morao da radi u redakciji jednog zagrebačkog lista (Hrvatski dnevnik). Inače je prevodio sa nekoliko jezika i imao je zavidnu književnu i jezičku kulturu.

Progresivno opredeljen, Goran je već 1942. zajedno sa poznatim hrvatskim pesnikom Vladimirom Nazorom, stupio u redove partizana. Poznatu poemu `Jama“ napisao je u partizanima inspirisan ustaškim zločinima u okolini Livna kada je bačen veliki broj Srba u kraške jame oko Livanjskog polja. Nju je prvi put čitao ranjenicima Prve proleterske divizije glumac Vjekoslav Afrić. Već sredinom jula 1943. godine I. G. Kovačića su u selu Vrbnica, blizu Foče, ubili četnici. U trenutku smrti je imao 30 godina. Nepojmljivo tragično su se obistinile njegove reči iz pesme Moj grob:

U planini mrkoj nek mi bude hum,
Nad njim urlik vuka, crnih grana šum.
Ljeti vječni vihor, zimi visok snijeg,
Muku moje rake nedostupni brijeg.

Spomenik Ivanu Goranu Kovačiću u Zagrebu, delo Vojina Bakića iz 1963.
U relativno kratkom stvaralačkom radu, koji je trajao nepunih deset godina, Goran je pisao „pesme, novele, kritike, započeo dva romana, prevodio s engleskog, francuskog, ruskog i slovenačkog jezika“. Čitao je mnogo, i to odabranu literaturu. Prevodio je, pored ostalih, Šekspira, Bajrona, Šelija, Vajlda, Tenisona, Remboa i Jesenjina. Voleo je usmenu književnost, Mažuranića, Matoša, Nazora i Župančiča. Po svojim pesničkim shvatanjima pripadao je onoj grupi umetnika koja je u prvu lepotu pesničkog dela tražila u punom skladu forme i sadržine. Borio se protiv „bezidejnog artizma“, ali se nije slagao ni sa onim pesnicima koji su „poricali ili zanemarivali estetiku izraza“.

Za života Kovačić je izdao zbirku pripovedaka Dani gnjeva i pripremao za štampu zbirku pesama Ognji i rože. Značajan je i njegov esejističko-kritičarski rad, u kome je ispoljio smisao za veoma tanana idejno-estetska opažanja i uopštavanja. U toj oblasti poznati su mu napisi o Bjekoslavu Kalebu, Ranku Marinkoviću, Petru Šegedinu, Dragutinu Tadijanoviću i drugim. Posle oslobođenja Nakladni zavod Hrvatske izdao je celokupno Kovačićevo književno delo u sedam knjiga, iz kojih je prevodeno na mnoge jezike.

O njemu je 1979. godine snimljen istoimeni film.



Skender Kulenović (Bosanski Petrovac, 2. septembar 1910 — Beograd, 25. januar 1978) je bio srpski[1][2] književnik.

Skender Kulenović rođen je 2. septembra 1910. godine u Bosanskom Petrovcu, gdje je završio osnovnu školu. Otac mu je bio Salih-beg iz stare begovske porodice, čije ime sugeriše na poreklo od Kulin-bana[3]. Nakon naglog osiromašenja njegove begovske porodice[4] agrarnom reformom, prelazi u majčino rodno mjesto Travnik. Tu je kao spoljni učenik završio Jezuitsku gimnaziju. Već u trećem razredu gimnazije javio se prvim književnim radom, zbirkom soneta „Ocvale primule“. Zatim je studirao pravo na Zagrebačkom univerzitetu, ali je studije napustio i posvetio se novinarstvu.[5]

Godine 1941. stupa u prvi partizanski odred Bosanske Krajine. Nosilac je Partizanske spomenice 1941.

Bio je oženjen Verom Crvenčanin Kulenović, prvom ženom filmskom rediteljkom u Jugoslaviji, sa kojom je imao dvoje djece: Vuka Kulenovića, kompozitora i Biljanu Kulenović, balerine.[6][7]

Zbog velikog književnog doprinosa izabran je 16. decembra 1965. za dopisnog člana Srpske akademije nauka i umetnosti, a 21. marta 1974. za njenog redovnog člana.

Umro je 25. januara 1978. godine u Beogradu.

Književni rad
Još u gimnaziji Kulenović je napisao svoj prvi sonetni venac “Ocvale primule”. Pisao je pjesme i poeme, komedije, eseje, kritike, putopise, crtice, priče i romane. Još kao student ušao je u zagrebački krug socijalnih pisaca. Posvijetivši se novinarstvu, nakon prekinutih studija, sarađivao je u brojnim listovima i časopisima, a 1937. sa Hasanom Kikićem i Safetom Krupićem pokreće u Zagrebu muslimanski časopis Putokaz.

Godine 1941. odlazi u partizane, gdje tokom rata piše poeme, uređuje listove (Bosanski udarnik, Glas, Oslobođenje). Dok je većina pjesnika boraca sazreval tokom rata i iskazala se kasnije, Skender Kulenović je svoja najbolja djela napisao upravo u NOB-u.[4]

Odmah poslije rata je direktor drame Narodnog pozorišta u Sarajevu, gdje je režirao tri predstave i počeo da piše drame. Uređuje Pregled, Književne Novine i Novu misao. Jedno vrijeme bio je dramaturg Narodnog pozorišta u Mostaru, a po presjeljenju u Beograd urednik u beogradskom izdavačkom preduzeću Prosveta.[5]

U njegovoj poeziji gospodare dva suprotna oblika, sonet i poema. Sonete je pisao na početku i na kraju svoje pjesničke karijere, dok iz ratnih godina potiču tri njegove poeme: `Stojanka majka Knežopoljka` (1942), `Pisma Jova Stanivuka` (1942) i `Ševa` (1943). One su napisane po ugledu na epske narodne pjesme.[4] Najvažnija djela: poeme „Stojanka majka Knežopoljka” i „Ševa“, komedije `Djelidba`, `Večera` i `A šta sad?` (1947), Soneti (1968), zbrka pripovedaka `Divanhana` (1972), zbrka pripovedaka za djecu `Gromovo đule` (1975) i roman `Ponornica` (1977).

Njegova najbolja i najslavnija poema `Stojanka majka Knežopoljka` nastala je kao pjesničko svjedočanstvo užasa ustaškog klanja nad srpskim civilima na Kozari. Oblikovana je po modelu narodne tužbalice. Ali ona je više poziv na osvetu, slavljenje slobode i života, nego jadikovka majke što je izgubila tri sina u neprijateljskoj ofanzivi. Vizija pobjede izvire iz iskonske vjere čovjeka u obnoviteljsku snagu prirode, u neuništivost života. Raskošno obilje žive materije, plodnost njiva, snaga muških mišića i bujnost ženskih grudi, sve se to izlilo i u jezik poeme, svjež, neiscrpan, kao izvor koji neprekidno ističe, a nikada ne gubi vodu.....