Detaljno stanje: Dobro
Posebni događaj ili limitirano izdanje: Ne
Originalnost: Original
Kulturno dobro: Predmet koji prodajem nije kulturno dobro ili ovlašćena institucija odbija pravo preče kupovine

Beograd 1944 – Originalni proglas o oslobođenju grada, A4, NOVJ i Crvena armija, Ljubodrag Đurić

Originalni dvostrani štampani proglas izdat 17. oktobra 1944. godine u Beogradu, neposredno nakon oslobođenja grada u zajedničkoj operaciji Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije (NOVJ) i Crvene armije.

Dokument je dimenzija A4, štampan crnim mastilom na tankom, slabijeg kvaliteta ratnom papiru, tipičnom za period kraja Drugog svetskog rata. Tekst je raspoređen u gusto formatiranom dvostranom prijelomu sa istaknutim naslovima, pozivima i potpisom komandanta grada.

Sadržaj i istorijski kontekst - Proglas se obraća:
- građanima Beograda,
- Beograđanima i Beograđankama,
- omladini,
- Srbima i Srpkinjama,

i predstavlja zvanično saopštenje nove vlasti odmah nakon oslobođenja grada od nemačke okupacije i domaćih saradnika (Nedićevaca, Ljotićevaca, četničkih odreda Draže Mihailovića i drugih kolaboracionističkih grupa).

Ključne poruke dokumenta:
- Najava oslobođenja Beograda i ulaska jedinica Crvene armije i NOVJ.
- Isticanje bratstva i savezništva sa sovjetskim snagama i slovenskim narodima.
- Poziv građanima da pomognu u čišćenju grada od neprijateljskih ostataka, skrivenih grupa, diverzanata i „izdajnika“.
- Osuda kolaboracionista i poziv na pravdu i odgovornost.
- Naglašavanje ideje nove jugoslovenske federativne države.
- Mobilizacija stanovništva za obnovu, red i mir.
- Istaknuti slogani karakteristični za ratni i revolucionarni diskurs 1944: „Smrt fašizmu – sloboda narodu!“
„Smrt okupatoru i njegovim slugama!“
„Živeo slobodni Beograd!“
„Živeo maršal Jugoslavije Josip Broz Tito!“

Potpisnik dokumenta:
Ljubodrag N. Đurić,
general-major, komandant grada Beograda, Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije.

Njegov potpis i funkcija potvrđuju zvaničan, administrativno-vojni karakter proglasa.

Fizičko stanje
Vidljive su vertikalne i horizontalne preklopne linije, što ukazuje da je proglas distribuiran presavijen, najverovatnije deljen po ulicama ili izbacivan iz kamiona/aviona odmah po oslobođenju.
Na oba lista prisutna su tamna oštećenja, fleke, diskoloracije i manja papirna ulegnuća, tipična za ratne i postratne uslove čuvanja.
Rubovi su blago istrošeni, ali nema većih pocepanih delova.
Štampa je očuvana, čitljiva, bez izbleđivanja.
Stanje se može okarakterisati kao dobro i stabilno, naročito uzimajući u obzir starost i vrstu papira.

Istorijsko-dokumentarna vrednost
Ovaj proglas predstavlja primarni istorijski dokument iz jednog od najvažnijih trenutaka Drugog svetskog rata u Jugoslaviji – oslobođenja Beograda (20. oktobar 1944).

Vrednost mu daju:
- autentičnost jezika revolucionarnog vremena,
- jasno datiranje i potpis vojnih vlasti,
- propagandna i mobilizaciona funkcija,
- kontekst zajedničke operacije sa Crvenom armijom,
- izuzetna retkost očuvanja originalnih proglasa iz 1944. godine.

Ovakvi dokumenti su traženi među kolekcionarima:
- antifašističkog i partizanskog materijala,
- memorabilija Drugog svetskog rata,
- istorije Beograda,
- vojnih dokumenata i naređenja.