Autor: Domaći
Žanr: Lirska poezija

Autor:: Jovan Popović
Žanrovi:: Domaći pisci, Poezija
Izdavač:: Banatski kulturni centar
Godina izdanja:: 2010.
Broj strana: 114
Pismo: Ćirilica
Povez: Mek
Format: 14x21 cm

Naša književna kritika i književna istorija nije sagledala pesnički put Jovana Popovića na adekvatan način. Modernizam prve pesničke zbirke Jovana Popovića dobija tako karakteristiku paralelnog uključivanja u tada aktuelne tokove evropske literature.

Pored stilskih elemenata neoromantizma i ekspresionizma, prva knjiga pesama Jovana Popovića „Hadžija večnosti“ nosi sasvim jasno najizraženije odlike nadrealizma kao stilske formacije.

Pesnik u svom odnosu prema stvarnosti polazi od neprihvatanja i prezira društvenih konvencija. On raskida s mnogim tradicionalnim vrednostima, na nivou društvenih događanja i malograđanskog morala i licemerja, ali i na nivou umetničkih postupaka. Poriče logično i racionalno i okreće se čovekovom nesvesnom delu bića, kao novom postupku analize toka svesti i čovekovog odnosa prema stvarnosti.

Realni materijalni svet poznat nam je preko promišljanja, asocijacija, stanja duha lirskog subjekta. Pesnik destruktuira poznatu sliku sveta i briše granice sna i jave i ne prihvata logičko rasuđivanje. On napušta estetske i etičke norme, okreće se halucinantnim stanjima, vizijama, do onih kosmičkih. Popović izjednačava stvarno i nestvarno, viđeno i željeno, često kroz izraženo, kroz kontraste, ili iznošenje stanja i vizija, naročito na nivou pesničkog doživljaja, koji se ne mogu baš uvek do kraja analizirati i razumeti, jer ostaju na nivou iracionalnog.

Pesnik afirmiše potisnute emocije i opšte neprihvaćene i neafirmisane stavove, kroz pokušaj da se prenese sam mehanizam toka svesti kao autonomnog psihičkog procesa. Svojom poezijom pokušao je da pokaže postojanje nadstvarnosti („Nadživot“) i da uvede nove motive i teme, obilato koristeći i svoj zavičajni areal, kao i svoju lektiru.

Na nivou forme Popović eksperimentiše, u želji da izrazi nejedinstvo, rascepkanost i razdvojenost stvarnosti i čovekove svesti o njoj, kao svesti o sebi i drugima. Popović napušta pravopisna pravila, oslobađa se konvencija na tom planu, eksperimentiše i proučava slobodni stih i kombinuje poetski izraz u stihu i u prozi.

Jovan Popović nije pripadao pokretu nadrealista kod nas, tom toku svesno organizovanog negovanja, trajanja i traganja nadrealista za sopstvenom poetikom u srpskoj književnosti. To je još jedan od razloga što je njegovo delo ostalo nedovoljno zapaženo.

Od „Knjige drugova“ pisao je poeziju i prozu, kao svesno levo orjentisan pesnik, prozaista, publicista, prevodilac i kritičar, koji se otvoreno bori za promenu društvenog uređenja Prve Jugoslavije i za prava obespravljene radničke klase i drugih društvenih slojeva, a u Drugoj Jugoslaviji završio je život i svoje bavljenje književnošću kao zagovornik socrealizma.

Iz pogovora Marije Tanackov