ISBN: Ostalo
Autor: Domaći
Godina izdanja: Ms
Jezik: Srpski

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju!

Smisao proučavanja sanskrita leži u tome da se uoče zaboravljeni elementi jezika koji su još živi u srpskom i da se obnovi ono što je izgubljeno u toku vremena.


Goran Arsić, Platon Atanacković, Radivoje Pešić


Sanskrt ili sanskrit (संस्कृतम [saṃskṛtam] — „sastavljen“, „spravljen“; od reči sam — „sa“ i kṛta — „pravljen“), klasični je jezik Indije i Nepala[5] sa dokumentovanom istorijom od oko 3.500 godina.[6][7][8] On je liturgijski jezik u hinduizmu, budizmu i džainizmu. Kao rezultat prenošenja hinduističke i budističke kulture u jugoistočnu Aziju i delove centralne Azije, on je isto tako bio i jezik visoke kulture u nekim od ovih regiona u ranom srednjovekovnom dobu.[9][10] Ovaj jezik je bio u svakodnevnoj upotrebi u periodu od 2. milenijuma p. n. e. do 600. p. n. e. (Vedijski sanskrt[11]), nakon čega su iz njega nastali srednje indoarijski jezici. Sanskrt je klasični jezik indijske književnosti. U Aziji ima status sličan latinskom i grčkom jeziku u Evropi. Sveti spisi hinduizma, kao i mahajana i vađrajana budizma sastavljeni su na sanskrtu.[12]

Sanskrt je prilično sličan paliju, jeziku teravada budizma. U vreme Bude (5. vek p. n. e.), sanskrtom se govorilo samo na dvorovima i među sveštenstvom, dok je pali bio narodni govor.[12] Pali, jezik teravada kanona, bio je jedan od onih dijalekata kojim se govorilo u Avanti provinciji, ali ne i jezik na kojem je Buda podučavao.[13] Zbog toga se upotrebi pali terminologije ne daje prioritet u odnosu na budistički sanskrt, vrstu sanskrta koja sadrži mnogo prakrtskih reči (prakrt, narodni jezik, za razliku od sanskrta).[13] U Indiji sanskrt danas predstavlja jedan od službenih jezika. Iako ga mnogi smatraju mrtvim jezikom, još uvek se uči i koristi kao svakodnevni govor u nekim indijskim zajednicama.

Sanskrt je stari indoarijski jezik.[6] Kao jedan od najstrijih dokumentovanih članova indoevropske familije jezika,[14][note 1][note 2] sanskrt ima prominentnu poziciju u indoevropskim studijama.[17] On je srodan sa grčkim i latinskim,[6] kao i hetskim, luviskim, starim avestanskim i mnogim drugim izumrlim jezicima od istorijskog značaja u Evropi, zapadnoj Aziji i centralnoj Aziji. Njegovo lingvističko poreklo se može slediti do proto-indoarijskih, proto-indoiranskih i proto-indoevropskih jezika.[18]

Sanskrt je moguće pratiti do 2. milenijuma p. n. e. u formi poznatoj kao vedski sanskrt, sa Rgvedama kao najranijim sačuvanim tekstom. Znatno više standardizovan oblik (sa izvesnim pojednostavljenjima) koji se naziva klasičnim sanskrtom pojavio se sredinom prvog milenijuma p. n. e. sa Aṣṭādhyāyī traktatom Paninija.[6] Sanskrt, mada ne nužno klasični sanskrt, je jezički koren mnogih prakrtskih jezika.[19] Primeri obuhvataju brojne moderne izvedene severno-indijske potkontinentalne jezike, kao što su hindi, marati, bengalski, pandžabi i nepalski.[20][21][22]

Telo sanskrtske literature obuhvata bogatu tradiciju filozofskih i religioznih tekstova, kao i poeziju, muziku, dramu, naučne, tehničke i druge tekstove. U drevnoj eri, sanskrtske kompozicije su bile oralno prenošene metodom memorisanja izuzetne složenosti, rigoroznosti i vernosti.[23][24] Najstariji poznati natpisi na sanskrtu su iz prvog veka p. n. e, kao što je nekoliko otkrivenih u Ajodiji i Hatibadi Gosandi.[25][note 3] Sanskrtski tekstovi datirani na prvi milenijum ove ere su napisani u Brahmi pismu, Nagari pismu, istorijskim južno indijskim pismima i njihovim derivativnim pismima.[29][30][31] Sanskrt je jedan od 22 jezika navedenih u osmom rasporedu ustava Indije. On se i dalje široko koristi kao ceremonijalni i ritualni jezik u hinduizmu i delu budističke prakse, kao što su himne i mantre.