ROMAN O LUTANjU I NENALAŽENjU

Novi roman Dejana Trajkoskog tematizuje jednu od uvek aktuelnih tema savremene književnosti a to je dezintegracija identiteta u susretu sa Drugim svetom, koji neminovno dovodi do razaranja onih suštinskih svojstava jednog ljudskog bića:

ljubavi, vernosti, ideala, slobode, ljudske individualnosti.

Sama radnja romana smeštena je u vremenske okvire od početka druge decenije 20. veka, pa do nastanka Kraljevine SHS. U taj period ugrađeni su osnovni narativni tokovi romana: nevinost i idiličnost prve ljubavi koju mladić Sone oseća prema Meni u zakrilju sopstvenog doma – Makedonije, Sonetovo lutanje kao posledica odbijanja njegove bračne ponude od strane Meninih roditelja zbog društvenog statusa „siromaha“ i njegov odlazak u Ameriku, u potrazi za boljom budućnošću koju će jednom darovati Meni.

Međutim, drugi deo romana, poništava bajkovitu atmosferu najavljenu Sonetovim rođenjem kao i san o idealima i čistoj ljubavi, jer se tematsko žarište pomera na moralno propadanje neiskvarene duše kada se udalji iz matičnog okruženja i stupi na „tuđi teren“. Na tom prostoru nepoznate Amerike, sve moralne vrednosti postaju degradirane u „izvrnutom ogledalu“: svakodnevicu Sonetovog života ispunjavaju alkohol, pohotne žene, „ljudi kojima je dolar totem“…, a njegovo neverstvo nije oličeno samo u neverstvu prema ženi koju voli, nego i u nesposobnosti da ostane veran sopstvenom Biću i sopstvenim snovima – zato strada u provaliji Istorije

i nepovratno gubi sebe.

„Uočljiv je taj istorijski cinizam kod Trajkoskog kroz ceo roman. I u stvari, ceo roman može da se smatra raspravom sa cinizmom istorije, koji u odnosu na cinizam slabosti (jedna šopenhauerska nesposobnost za vernost) ljudskog bića – izgleda besmislen.“

– Venko Andonovski

Dejan Trajkoski (1977) jedan je od značajnijih pisaca savremene makedonske književnosti. Autor je dva romana: Istina, ljubav (Rašomonijada) i Neverstvo koji je preveden na jermenski, engleski, albanski i srpski jezik.