Godina izdanja: 2015
ISBN: 978-86-99955-672-5-5
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

Nevesinjska puška,Bosansko-hercegovački ustanak 1875.g *6263*10-2022
Tomisla Šipovac : autor
izdavač: Udruženje Šipovci, Beograd,Nevesinje 2015, g ISBN 978-86-99955-672-5-5 ,
Povez broš,ćirilica,336 strana,ilustrovana cb.foto, format: 21 x 14,5 cm, težina 360.grama
stanje: nekorišteno-posveta autora
Nevesinjska puška, Bosansko-hercegovački ustanak ili Hercegovački ustanak je srpski ustanak podignut u okolini Nevesinja 1875. godine protiv osmanlijske vlasti i ubrzo se proširio na cijelu Bosnu i Hercegovinu.
Nevesinjska puška, Bosansko-hercegovački ustanak ili Hercegovački ustanak je srpski ustanak podignut u okolini Nevesinja 1875. godine protiv osmanlijske vlasti i ubrzo se proširio na cijelu Bosnu i Hercegovinu.
Ustanike su podržale oružjem i dobrovoljcima Knjaževina Crna Gora i Kneževina Srbija što je dovelo do otpočinjanja Srpsko-turskog rata i nastanka tzv. Velike istočne krize. Posljedica ustanka i ratova koji su vođeni protiv Osmanske imperije bio je Berlinski kongres (1878) na kome su Crna Gora i Srbija dobile nezavisnost i teritorijalna proširenja, dok je Austrougarska na 30 godina okupirala Bosnu i Hercegovinu koja je de jure ostala u sastavu Osmanske imperije.
U ustanku su se istakli Tripko Vukalović, Mićo Ljubibratić, Maksim Baćović, Lazar Sočica, Pero Tunguz, Jovan Gutić, Pecija Petrović, Golub Babić, Stojan Kovačević i Bogdan Zimonjić.
Početak ustanka
Na početku je zahvaćen dio oko Prosare i Kozare, a oko Prijedora se formira četa sa oko 400 ustanika kojom komanduje Pero Babić. Oni blokiraju Prijedor a zatim pod vođstvom Marka Bajalice i Marka Đenadije napadaju Bosansku Kostajnicu 19. avgusta. Tu trpe neuspjeh. Turci brzo formiraju čete bašibozuka u Banjoj Luci, Travniku, Bihaću, Bosanskoj Dubici i Kostajnici, Prijedoru i Starom Majdanu. Sa ovim snagama nastupaju u 3 kolone ka Kozari, a ustanici se povlače pred nadmoćnijim snagama. 25. avgusta se ustanici dijele u manje grupe da izbjegnu uništenje, a komandu preuzima Petar Popović Pecija. Sa njegovom pomoći preko Save je 9-10. septembra prebačena kod Gašnice veća količina pušaka, poslata iz Srbije kao pomoć. Sutradan, jače turske snage napadaju ustanike na Prosari i potiskuju ustanike ka Savi, gdje hrabro ginu Kormanoš i Pecija. Ustanak se međutim dalje širi u jugozapadnu Bosnu (bosansku Krajinu) gdje na čelo dolazi Golub Babić. Sa centrom oko Crnih Potoka južno od Grmeča stvorena je slobodna teritorija koju ustanici drže tokom 1875.
Velika istočna kriza otpočela je u julu 1875. ustankom u Hercegovini, da bi se narednih nedjelja, mjeseci i godina proširila na Bosnu, Bugarsku, dvije srpske kneževine (Srbiju i Crnu Goru), ostale Srbe, Rumune, Grke. Širinom tih pokreta otvoreno je svom žestinom cjelokupno Istočno pitanje, čime je izazvano i puno angažovanje svih njegovih spoljnih faktora – velikih evropskih sila. Najznačajniji spoljni akteri u razvoju prilika na Balkanu i u Istočnom pitanju tih kriznih godina, kao i do tada, bili su Austro-Ugarska, Rusija i Velika Britanija.[10] `Savremenicima je ponašanje Austro-Ugarske u toku 1875–1878. moglo izgledati protivrječno i nerazumljivo, ali je ono u stvari bilo dosljedno. Habzburška monarhija je strahovala da će se nacionalne revolucije s Balkana preliti na austrougarski prostor, da će se stvoriti velika južnoslovenska država koja bi mogla postati uporište ruske dominacije.