Jezik: Srpski
Autor: Strani
ISBN: Tv
Godina izdanja: Tv

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju!

Zelena knjiga je kratka knjiga koja iznosi političku filozofiju libijskog vođe Muammara Gadafija. Knjiga je prvi put objavljena 1975. godine. Kaže se da je dijelom inspirirana Malom crvenom knjigom (Citati predsjednika Maoa). Obje su bile široko distribuirane unutar i izvan svoje zemlje podrijetla, a `napisane su jednostavnim, razumljivim stilom s mnogim pamtljivim sloganima`. Tijekom Libijskog građanskog rata, primjerke knjige spalili su prosvjednici protiv Gadafija.

Muamer Muhamed Abu Minijar el Gadafi (arap. معمر محمد أبو منيار القذافي; Kasr Abu Hadi, oko 1942 — Sirt, 20. oktobar 2011), opšte poznat kao pukovnik Gadafi, je bio libijski revolucionar, političar i politički teoretičar koji je vladao Libijom od 1969. do njegovog ubistva od strane pobunjeničkih snaga 2011. Libijom je upravljao kao Revolucionarni predsjedavajući Libijske Arapske Republike od 1969. do 1977. godine i zatim kao „Bratski vođa i predvodnik revolucije” Velike Socijalističke Narodne Libijske Arapske Džamahirije od 1977. do 2011. godine.

Rođen u blizini Sirta u Italijanskoj Libiji u siromašnoj beduinskoj porodici, Gadafi je postao arapski nacionalista tokom školovanja u Sabhi, a kasnije je upisao Kraljevsku vojnu akademiju u Bengaziju. Unutar vojske je osnovao revolucionarnu grupu koja je svrgnula senusidskog monarha Idriza, koji je imao podršku Zapada, u vojnom prevratu 1969. godine. Kada je preuzeo vlast, Gadafi je Libiju pretvorio u republiku kojom je upravljao Revolucionarni komandni savjet. Vladajući dekretom, iz Libije je deportovao italijansku i jevrejsku manjinu i zatvorio vojne baze zapadnih zemalja. Jačajući veze sa arapskim nacionalističkim vladama — naročito sa egipatskim predsjednikom Gamalom Abdelom Naserom — bezuspješno se zalagao panarapsku političku uniju. Kao islamski modernista, uveo je šerijat kao osnovu pravnog sistema i promovisao je „islamski socijalizam”. Nacionalizovao je naftnu industriju i sve veće državne prihode koristio je za jačanje vojske, finansiranje stranih revolucionara i sprovođenje socijalnih programa, naglašavajući projekte izgradnje kuća, zdravstva i obrazovanja. Pokrenuo je 1973. godine „narodnu revoluciju” osnivanjem Osnovnih narodnih kongresa, predstavljenih kao sistem neposredne demokratije, ali je zadržao ličnu kontrolu nad glavnim odlukama. Svoju Treću međunarodnu teoriju je iskazao te godine, objavivši ove ideje u Zelenoj knjizi.

Gadafi je Libiju 1977. godine pretvorio u novu socijalističku državu pod nazivom džamahirija (arap. جماهيرية; „država narodnih masa”). Zvanično je prihvatio simboličnu ulogu u upravljanju, ali je ostao na čelu vojske i Revolucionarnih komiteta koji su bili odgovorni za policiju i suzbijanje neslaganja. Tokom sedamdesetih i osamdesetih godina, neuspešni granični sukobi sa Egiptom i Čadom, podrška stranim militantima i navodna odgovornost za rušenje Boinga 747 iznad Lokerbija u Škotskoj, ostavili su Libiju sve izolovanijom na svetskoj sceni. Posebni neprijateljski odnosi su razvijeni sa Sjedinjenim Američkim Državama, Ujedinjenim Kraljevstvom i Izraelom, što je dovelo do bombardovanja Libije 1986. godine i ekonomskih sankcija Organizacije ujedinjenih nacija.

Od 1999. godine, Gadafi je odbacio arapski socijalizam i podstakao ekonomsku privatizaciju, zbližavanje sa zapadnim zemljama i panafrizam; bio je predsedavajući Afričke unije od 2009. do 2010. godine. Sredinom Arapskog proleća, u istočnoj Libiji su 2011. godine izbili protesti protiv korupcije i nezaposlenosti. Događaji su prerasli u građanski rat, u kojem je NATO vojno intervenisao na strani antigadafističkog Nacionalnog prelaznog saveta (NPS). Vlada je svrgnuta, a Gadafi se povukao u Sirt, gde su ga zarobili i ubili militanti NPS-a.

Kao figura koja izaziva velike podele, Gadafi je dominirao libijskom politikom četiri decenije i bio je predmet rasprostranjenog kulta ličnosti. Odlikovan je raznim nagradama i pohvaljen zbog svog antiimperijalističkog stava, podrške arapskom – a potom i afričkom – jedinstvu, kao i zbog značajnog razvoja zemlje nakon otkrića naftnih rezervi. Nasuprot tome, mnogi Libijci su se oštro protivili Gadafijevim društvenim i ekonomskim reformama; posthumno je optužen za razna kršenja ljudskih prava. Mnogi su ga osudili kao diktatora čija je autoritarna administracija sistematski kršila ljudska prava i finansirala globalni terorizam u regionu i inostranstvu.

Biografija
Detinjstvo i mladost: 1942/1943—1950.
Muamer el Gadafi[2] je rođen u blizini Kasr Abu Hadija, seoskog područja izvan grada Sirta u pustinjama Tripolitanije u zapadnoj Libiji.[3] Njegova porodica poreklo vodi iz manje, relativno neuticajne plemenske skupine Gadafa,[4] koji su bili arabizovani Berberi.[5] Majka mu se zvala Ajša (umrla 1978), a otac se zvao Mohamad Abdul Salam ibn Hamed ibn Mohamad, poznat kao Abu Meniar (preminuo 1985); porodicu je izdržavao uzgojem koza i kamila.[4] Nomadski beduini su bili nepismeni i nisu vodili evidenciju o rođenju.[6] Zbog toga, Gadafijev datum rođenja nije poznat sa sigurnošću, a izvori datum postavljaju između 1942. i proleća 1943. godine,[6] iako njegovi biografi Dejvid Blandi i Endru Lajset navode da bi to moglo biti i pre 1940. godine.[7] On je jedini preživeli sin, a imao je i tri starije sestre.[6] Gadafijev odgoj u beduinskoj kulturi uticao je na njegov lični ukus do kraja života; preferirao je pustinju nad gradom i povlačio se tamo da meditira.[8]

Od detinjstva, Gadafi je bio svestan mešanja evropskih kolonijalista u Libiji; njegovu naciju je okupirala Italija, a tokom Severnoafričkog pohoda tokom Drugog svetskog rata bio je svedok sukoba italijanskih i britanskih snaga.[9] Prema kasnijim tvrdnjama, Gadafijevog dedu po ocu, Abdesalama Bouminjara, ubila je italijansko vojska tokom invazije 1911. godine.[10] Na kraju Drugog svetskog rata 1945. godine, Libiju su okupirale britanske i francuske snage. Iako su Britanci i Francuzi nameravali podijeliti Libiju između svojih imperija, Generalna skupština OUN proglasila je da se zemlji dodeljuje politička nezavisnost.[11] OUN su 1951. godine osnovale Ujedinjeno Kraljevstvo Libiju, saveznu državu pod vođstvom prozapadnog monarha, Idriza, koji je zabranio političke stranke i centralizovao vlast.[11]

Obrazovanje i politička aktivnost: 1950—1963.
Gadafijevo najranije obrazovanje bilo je religijske prirode, a podučavao ga je mesni islamski učitelj.[12] Nakon toga, preselivši se u obližnji Sirt kako bi pohađao osnovnu školu, za četiri godine je napredovao kroz šest razreda.[13] Obrazovanje u Libiji nije bilo besplatno, ali je njegov otac mislio će ono koristiti njegovom sinu uprkos finansijskom naprezanju. Tokom sedmice Gadafi je spavao u džamiji, a vikendom je pešačio 32 kilometra da bi posetio roditelje.[13] U školi, Gadafija su maltretirali zato što je beduin, ali on je bio ponosan na svoje poreklo i ohrabrivao je drugu beduinsku decu da slijede njegov primer.[13] Njegova porodica i on su iz Sirta se preselili u Sabhu u Fezanu u jugozapadnoj Libiji, gde je njegov otac služio plemenskog vođu, dok je Muamer pohađao srednju školu, nešto što nijedan od njegovih roditelja nije uradio.[14] Gadafi je bio popularan u ovoj školi; neki prijatelji koje je tamo stekao kasnije su dobili značajne dužnosti u njegovoj administraciji, od kojih je najpoznatiji njegov najbolji prijatelj, Abdelsalam Dželud.[15]


Egipatski predsednik Gamal Abdel Naser Naser bio je Gadafijev politički junak
Mnogi učitelji u Sabhi su bili Egipćani, a po prvi put, Gadafi je imao pun pristup panarapskim novinama i radijskim emisijama, od kojih je najznačajnija bila Glas Arapa sa sedištem u Kairu.[16] Odrastajući, Gadafi je bio svedok značajnih događaja u arapskom svijetu, uključujući Arapsko-izraelski rat 1948, državni udar u Egiptu 1952, Suecku krizu 1956. i kratkotrajnu Ujedinjenu Arapsku Republiku (UAR) koja je postojala od 1958. do 1961. godine.[17] Gadafi se divio političkim promenama sprovedenim u Arapskoj Republici Egipat za vreme njegovog junaka, predsednika Gamala Abdela Nasera. Naser se zalagao za arapski nacionalizam; odbacivanje zapadnog kolonijalizma, neokolonijalizma i cionizma; i prelazak sa kapitalizma na socijalizam.[18] Na Gadafija je uticala Naserova knjiga Filozofija revolucije, u kojoj je istaknuto kako započeti državni udar.[19] Jedan od Gadafijevih egipatskih učitelja, Mahmud Efaj, navodno je bio naklonjen političkim idejama budućeg vođe i savetovao ga da bi za uspešnu revoluciju bila potrebna podrška vojske.[20]

Gadafi je organizovao demonstracije i delio plakate koji su kritikovali monarhiju.[21] U oktobru 1961. godine, predvodio je demonstracije protiv sirijske secesije iz UAR i prikupio sredstva za slanje podrške Naseru. Zbog nereda uhapšeno je dvadeset učenika. Gadafi i njegovi drugovi su takođe polomili prozore u mesnom hotelu koji su okrivili za služenje alkohola. Kako bi kaznili Gadafija, vlasti su njegovu porodicu i njega proterale iz Sabhe.[22] Preselili su se u Misuratu, gde je nastavio pohađati srednju školu.[23] Nastavljajući interesovanje za arapski nacionalistički aktivizam, odbio je da se pridruži pojedinim zabranjenim političkim strankama koje su delovale u gradu — među kojima su Arapski nacionalistički pokret, Arapska socijalistička baas partija i Muslimansko bratstvo — tvrdeći da odbacuje frakcionizam.[24] Halapljivo je čitao knjige na temu Nasera i Francuske revolucije 1789. godine, kao i radove sirijskog političkog teoretičara Mišela Aflaka i biografije Abrahama Linkolna, Suna Jat sena i Mustafe Kemala Ataturka....