Godina izdanja: 2002
ISBN: 86-7639-641-8
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

Autor - osoba Srbulović, Đorđe, 1963- = Srbulović, Đorđe, 1963-
Naslov Kratka istorija Novog Sada / Đorđe M. Srbulović ; [fotografije Geza Barta, Jovan Vajdl, Borivoj Mirosavljević, Nedeljko Marković, Branislav Lučić, Dragutin Savić, Martin Candir]
Ostali naslovi Istorija Novog Sada
Vrsta građe knjiga
Jezik srpski
Godina 2002
Izdanje 2. izd.
Izdavanje i proizvodnja Novi Sad : Prometej : Opštinski zavod za zaštitu spomenika kulture, 2002 (Novi Sad : Prometej)
Fizički opis 307 str. : ilustr. (delimično u bojama) ; 17 x 25 cm
Drugi autori - osoba Barta, Geza, 1913-2002 (fotograf)
Bartha, Géza, 1913-2002 (fotograf)
Vajdl, Jovan, 1931-2011 (fotograf)
Vajdl, Jovan, 1931-2011 (fotograf)
Mirosavljević, Borivoj, 1937- (fotograf)
Mirosavljević, Borivoj, 1937- (fotograf)
Marković, Nedeljko (fotograf)
Marković, Nedeljko (fotograf)
Lučić, Branislav, 1953- (fotograf)
Lučić, Branislav, 1953- (fotograf)
Savić, Dragutin, 1949- (fotograf)
Savić, Dragutin, 1949- (fotograf)
Candir, Martin, 1958- (fotograf)
Candir, Martin, 1958- (fotograf)
(Prometej; karton)
Napomene Str. 161-176 i 265-296 su str. s tablama
Fotogr. i na oba spojna lista
Tekst štampan dvostubačno
Dokumentacija, arhivska građa, rukopisna građa, periodika i literatura korišćena prilikom izrade ove publikacije: str. 297-301.
Predmetne odrednice Novi Sad -- Istorija


Za čitanje prošlosti Novog Sada, bitno je znati sledeće:
• Teren na kome je izgrađen današnji Novi Sad, od najranijih vremena je ljudsko stanište. Kontinuitet življenja na njemu se stručno potvrđuje i dalja istraživanja samo će još više ići u prilog stavu o neprekinutom naseljavanju i životu ljudi na prostoru grada,
• Problem „diskontinuiteta“ koji unosi zabunu, vezan je za moderno doba: ne toliko za turska osvajanja, koliko za habsburško, na kraju XVII veka. Razlog tome leži u činjenici da je Sveto rimsko carstvo u potpunosti odbacilo sve zatečeno, praveći naselje u skladu sa svojim bar deklerativnim, sakralnim karakterom. Da je to tako, svedoči nam sudbina Petrovaradinske tvrđave: srednjevekovno ugarsko-cistercitsko (?) utvrđenje nisu toliko razrušili Turci, oni su je pustili da propada, nije im bila bitna, već država Leoploda I, koja se nije obazirala na ugarska srednjevekovna prava i njihova utvrđenja, crkve i manastire. Zbog toga grade novo, svoje. Osnivajući Komisiju za novoosvojene oblasti, car je pokazao kakav tretman imaju zemlja i stanovništvo u predelima koji su do tada bili pod Turcima. Negiranje ugarskih srednjevekovnih prava i isticanje srpskih, novih privilegija (novih u smislu da su tokom prethodnih vekova već bile darivane i potvrđivane), dovešće do Rakocijevog ustanka i kravavog srpsko-mađarskog rata.
• Tragovi ranijeg naseljavanja, primetni su u modernom Novom Sadu, onom koji nastaje posle Velikog bečkog rata: kao što je nekad prostor današnjeg grada činilo mnoštvo raznih naselja, tako je i kasnije Petrovaradinski Šanac, potom Novi Sad, naselje naselja: Staro jezgro, potom Almaški kraj, pa komunikacija i povezivanje, zatim niče Salajka, pa Rotkvarija… sve do današnjeg Novog Naselja (Bistrice). Čenej i Grbavica su i tada, kao i danas podjednako udaljeni.
• Naselje, koje od Velikog bečkog rata počinje da niče na levoj obali Dunava, preko puta Tvrđave i Petrovaradina, koji su takođe u izgradnji, je u prvih par decenija imalo plemićki: vojno-sveštenički karakter odlazećeg srednjeg veka. Od 1748, Novi Sad nastaje, razvija se, strada, ponovo se gradi… kao grad tipične trgovačke civilizacije. To je i danas. Dalje se modernizujući, samo pokazuje da je deo opšte istorijsko-civilizacijske regresije.
• Značaj Novog Sada je u tome što je u jednom vremenskom periodu (okvirno bi se ovaj period mogao datovati od prve polovine XVIII do 70-ih godina XIX veka), bio centar: obrazovni, kulturni, politički, ekonomski… celokupnog srpskog naroda, te da je u njemu bitno određena novovekovna nacionalna svest srpskog naroda.
Đorđe M. Srbulović

MG P7 (N)