Autor: Domaći
ISBN: Ms
Godina izdanja: Ms
Jezik: Srpski

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju!

Jovan Radonic
Mita Kostic

Jovan Radonić (Mol, 9. februar 1873 — Beograd, 25. novembar 1956)[1] bio je srpski istoričar, akademik, učenik Aleksandra Sandića i češkog istoričara Konstantina Jirečeka.

Biografija
Osnovnu školu pohađao je u rodnom mestu. Gimnaziju je završio 1891. u Novom Sadu. Studirao je na Filozofskom fakultetu u Beču gde je 1896. godine stekao doktorat iz filozofije. Godinu dana služio je u dobrovoljačkoj vojsci u Dalmaciji a potom odlazi u Rusiju gde je u Petrogradu i Moskvi izučavao rusko-srpske odnose u 16. i 17. veku. U srpskoj gimnaziji u Carigradu radio je godinu dana a u jesen 1899. postao je bibliotekar Matice srpske u Novom Sadu.[1] Odmah po osnivanju postao je vanredni profesor opšte istorije srednjeg veka na Beogradskom univerzitetu. Učestvovao je u Balkanskim i Prvom svetskom ratu. Godine 1919. postao je redovni profesor na Beogradskom univerzitetu. Ubrzo je postao i redovni član Srpske kraljevske akademije. Bio je spoljni član Češke akademije u Pragu, dopisni član JAZU u Zagrebu i rumunske akademije u Bukureštu kao i član književnog odeljenja Matice srpske u Novom Sadu. Za sekretara akademije biran je 1937. i 1940. godine. a 1923. i 1925. za poslanika u Narodnoj skupštini. Za senatora grada beograda imenovan je krajem 1939. godine. Aktivno političko delovanje nije ga sprečilo da posle rata u novim političkim uslovima nastavi svoj plodni naučno-istraživački rad. Velika je njegova zasluga za osnivanje Istorijskog odeljenja SANU čiji je član ostao sve do duboke starosti.[1]

Istoriografski rad
Nastavio je nastojanja Aleksandra Sandića i Ilariona Ruvarca na uvođenju kritičkog pravca u srpskoj istoriografiji. Izučavao je nacionalnu srpsku istoriju i smeštao srpsku istoriju u širi evropski kontekst. Njegovo kapitalno delo o ovoj tematici je Zapadna Evropa i balkanski narodi prema Turcima u prvoj polovini XV veka (1902). Njemu pripada zasluga za povezivanje nacionalne i opšte istorije. U njegovim prvim radovima vidi se težnja da se razume delovanje Srbima susednih država, pre svega Vizantije. Širio je krug svog interesovanja sa proučavanja uloge Viuzantije na proučavanje uloge država koje su u pojedinim istorijskim razdobljima imale veliki politički uticaj na dešavanja u Srbiji.

Drugu osobenost njegovog istoriografskog rada predstavlja pokušaj plastičnog prikazivanja pojedinih ličnosti i smeštanje njihovog delovanja u širi istorijski kontekst. Prvi ovakav rad je njegova doktorska disertacija O velikom vojvodi bosanskom Sandalju Hraniću Kosači. Drugi ovakav rad je monografija Grof Đorđe Branković i njegovo vreme.

Bavio se i izučavanjem istorije Srba u Vojvodini. O ovoj temi najznačajnije je delo Srbi u Ugarskoj. Dok je bio u izbeglištvu napisao je veći broj naučnih radova sa namerom da odbrani srpske interese u Vojvodini[2] Godine 1902. napisao je detaljan pregled svih studija o srpskoj istoriji objavljenih te godine što predstavlja krunu njegovog rada kao bibliotekara u Matici srpskoj. Ovo delo i do sada je neprevaziđen primer bibliografije na srpskom jeziku. Značajan je i njegov prevodilački rad. Prevodio je sa nemačkog a kasnije i sa češkog i rumunskog jezika. Raniji prevodi uglavnom su iz oblasti književne istorije a kasniji iz oblasti istorije. Na prvom mestu je prevod Jirečekove Istorije Srba i njegovih studija o srednjovekovnoj Srbiji. Ove prevode je i dopunjavao novim rezultatima. Radio je i na objavljivanju arhivske građe iz Dubrovačkog arhiva.[1]

Hronološki njegovo interesovanje obuhvata gotovo celu srpsku istoriju—od izučavanja plemena koja su pre Slovena živela na Balkanskom poluostrvu pa do burnih dešavanja iz 1848. godine i događaja bliskih njegovom vremenu. Njegovi radovi takođe se odlikuju i velikom tematskom raznovrsnošću: od izdavanja istorijskih izvora, naučne kritike pa do stvaranja sintetičkih pregleda prošlosti kao krune rada jednog istoričara.

Dodeljen mu je Kraljevski orden Belog orla u tri stepena, Orden Svetog Save, Kraljevski orden Karađorđeve zvezde i Albanska spomenica.

Dimitrije Kostić − Mita (Sremska Mitrovica, 4. mart 1886 — Beograd, 11. april 1980) bio je akademik, istoričar, univerzitetski profesor, direktor Istorijskog instituta u Beogradu.

Biografija
Osnovnu školu završio je u Sremskoj Mitrovici 1897., a gimnaziju u Sremskim Karlovcima 1905. godine. Diplomirao je na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Beču, gde je i doktorirao 1909. sa disertacijom Einflüse der Staatsbehörden durch die Kurzbeckşche Buchdruckerei auf das serbische Geistesleben im XVIII-ten Jahrhundert.[1]

Od 1910. do 1920. radio je kao profesor u karlovačkoj gimnaziji. Aprila 1921. godine izabran je od strane Beogradskog univerziteta u zvanje docenta za narodnu istoriju na Filozofskom fakultetu u Skoplju. Za vanrednog profesora izabran je 1923., a za redovnog 1932. godine. Od 1938. do 1941. godine obavljao je i dužnost dekana fakulteta. Bio je aktivni član Skopskog naučnog društva od 1921., a od 1938. do 1941. njegov predsednik i urednik časopisa Glasnik Skopskog naučnog društva.[2]

Po izbijanju Drugog svetskog rata prešao je u Beograd, ostavivši u Skoplju svoju bogatu ličnu biblioteku, mnoštvo arhivskih ispisa i celokupnu ličnu prepisku sa mnogim poznatim naučnicima, poput Konstantina Jirečeka, Vatroslava Jagića, Jovana Radonića. Iako je penzionisan posle oslobođenja 1945. godine, Kostić je i dalje ostao aktivan. U Srpskoj akademiji nauka sarađivao je sa Istorijskim i Etnografskim institutom, Odeljenjem za društvene nauke i Odeljenjem za literaturu i jezik. Bio je i član književnog odeljenja Matice srpske u Novom Sadu i Mađarskog istorijskog društva u Budimpešti.[3]

Od 1954. do 1956. godine predavao je Nacionalnu istoriju novog veka na tek osnovanom Filozofskom fakultetu u Novom Sadu. Juna 1955. izabran je za dopisnog, a decembra 1963. za redovnog člana SANU. U martu 1958. postavljen je za direktora Istorijskog instituta SANU. Tu dužnost je obavljao do 1961. godine.[3]

Na predlog Beogradskog univerziteta 1961.odlikovan je Ordenom rada sa crvenom zastavom prvog stepena. Sahranjen je u Sremskim Karlovcima.

Istoriografski rad
Mita Kostić se pretežno bavio istorijom Srba u Habzburškoj monarhiji, ali i drugim temama vezanim za nacionalnu i opštu istoriju. Od preko 120 njegovih radova, najveći deo se odnosi na istoriju Vojvodine 18. veka. Prve radove objavio je 1908. i 1909., u časopisu Brankovo kolo a zatim u Srpskom književnom glasniku i Archiv für slavische Philologie 1914. Po prelasku iz Karlovaca na fakultet u Skoplju 1921., Kostić je u narednih nekoliko godina objavio petnaestak zapaženih radova, među kojima se ističe studija Srpska naselja u Rusiji: Nova Srbija i Slavenosrbija objavljena 1923. u izdanju SANU, a koja govori o velikoj migraciji Srba krajem 18. veka i njihovoj novoj naseobini. U periodu od 1931—1941. godine, objavio je još tridesetak naučnih radova u kojima se uglavnom bavio istorijom Vojvodine 18-tog veka i Srbije u austro-turskim ratovima, kao i istorijom Stare Srbije u 19. veku. Njegova studija Grof Koler kao kulturno-prosvetni reformator kod Srba u Ugarskoj u 18. veku objavljena 1932. predstavljala je izuzetno i originalno naučno delo u kome su prikazane kulturno-prosvetne reforme Marije Terezije, proces širenja zapadnoevropske kulture na Srbe i njihovog društvenog i političkog prilagođavanja životu u monarhiji. Posebno mesto u njegovom stvaralačkom opusu predstavlja studija Dositej Obradović u istorijskoj perspektivi 18. i 19. veka, iz 1952. godine, kojom je rasvetlio uticaj reformi Marije Terezije i Jozefa II na Srbe u monarhiji. Ovo knjiga je pobudila pažnju i u inostranstvu, jer je, pored pogleda na duhovni i intelektualni razvitak Dositeja Obradovića bacila svetlost i na razvitak srpskog građanskog staleža, sa osvrtom na ruski i srednjoevropski uticaj na srpsku prosvećenost u 18. veku.[2] Značajni su i njegovi radovi o srpskim privilegijama s kraja 17. veka, koje je objavio zajedno sa Jovanom Radonjićem, a u kojima je jasno i dokumentovano prikazao osnove verskog, društvenog i pravnog položaja Srba u Austriji. Zajedno sa Jovanom Tomićem postavio je temelje naučno-kritičkog proučavanja novije prošlosti Srba u Staroj Srbiji.[3] Baveći se pitanjima srpske istorije, Kostić je duboko zašao i u problematiku prošlosti susednih naroda : Arbanasa, Mađara, zatim austrijske i turske uprave na prostoru koji su naseljavali Srbi, povezujući nacionalnu sa širim kretanjima evropske istorije.