Godina izdanja: Ostalo
ISBN: Ostalo
Autor: Domaći
Jezik: Srpski
Vrsta: Teorija književnosti

U dobrom stanju, nekorišćena

Žanrovi: Fantastika, Filozofija, Naučna fantastika
Izdavač: Krug Commerce
Broj strana: 395
Pismo: Latinica
Format: 21 cm
Godina izdanja: 2015.

Izbor Suvinovih radova o naučnoj fantastici sa razmišljanjima o novom žanru `spoznajne začudnosti`, `spoznajne inovacije`, promišljanjima o delima značajnih SF autora i mogućoj budućnosti koju autor zabrinuto razmatra sa levih, nedogmatsko marksističkih pozicija.

Knjiga „Naučna fantastika, spoznaja, sloboda“ donosi izbor radova Darka Suvina o naučnoj fantastici sa razmišljnjima o novom žanru „spoznajne začudnosti“, „spoznajne inovacije“, promišljanjima o delima značajnih SF autora i mogućoj budućnosti koju autor zabrinuto razmatra sa levih, nedogmatsko marksističkih pozicija.

Radovi su nastali u periodu od 1969. do 2007. godine. Većinom su do sada objavljivani u raznim periodičnim publikacijama i zbornicima, a autorsku lekturu doživeli su 2008. godine.


Sadržaj

Mjesečevo zrcalo čovjeku, ili pouke selenografije
Utržak 1969: naučno-fantastički roman i „nova ljevica”
Naučna fantastika i Mitteleuropa. Otvorene parabole Stanisława Lema i Solaris
Naučna fantastika: funkcije, standardi, oblici, sociologija + Dodatak: Zbogom ekstrapolacijo!
Naučno-fantastički roman kao epsko pripovijedanje: za stapanje „formalne” i „sociološke” analize
Naučna fantastika i novum
Pripovjedna logika, ideološka dominacija i po-robljenje književnosti
Teze o poetici naučne fantastike
Gdje smo? Kako smo ovamo dospjeli? Ima li odavde ikakvog izlaza?: ili, Vijesti iz novuma
Utopizam od orijentacije do akcije: što je nama intelektualcima činiti u eri Post-Fordizma?
Što li preostaje od Zamjatinovog Mi nakon smjene Levijatana: mora li kolektivizam biti protiv naroda?
O žarištima za razumijevanje naučne fantastike: korist, korpus, povijest, izgledi u poređenju s Fantasy
Naučno-fantastične parabole mutacije i kloniranja i/kao spoznaja
Prilike i neprilike: pogled unazad
Sjećati se Stanisława Lema
Spoznaja, sloboda, Razvlašteni kao klasik

Darko Suvin

Darko Suvin (rođ. 19. jula 1930), tumač književnosti, istoričar i teoretičar naučne fantastike, evroameričke i japanske dramaturgije, te kulture uopšte, pesnik i prevodilac, od 1990tih nadalje bavi se pretežno političkom epistemologijom. Završio je na Filozofskom fakultetu u Zagrebu englesku i francusku filologiju i predavao na istom fakultetu teatrologiju na Odsjeku za komparativnu književnost 1959. do 1967. godine. Iselivši se najprije u USA (na univ. Massachusetts 1967-68.) pa onda u Kanadu, od 1968 do 1999. godine on je predavao englesku književnost i komparativnu književnost na McGill univerzitetu u Montrealu. Nakon odlaska u penziju, vratio se u Evropu i sada živi u italijanskom gradu Lucca. Svoju biblioteku predao je kao legat Univerzitetu u Milanu.

Prve tekstove o naučnoj fantastici Darko Suvin je počeo da objavljuje na hrvatskom u drugoj polovini pedesetih godina, da bi seriju članaka o utopiji i naučnoj fantastici sakupio u knjizi Od Lukijana do Lunjika: Historijski pregled i antologija naučne fantastike (1965). Ova je knjiga i danas aktuelna, kako po izabranim autorima zapadne i novije ruske-sovjetske tradicije, tako i po studijama i komentarima koji ih prate. Pored prevoda objavljenih u okviru spomenute knjige, Suvin je preveo i dva romana: Johna Wyndhama Dan obračuna. (1961 — prevod The Day of the Triffids, 1958) i Jamesa Blisha Zvezdane spore sa Trudom Suvin (1967, prevod dela Seedling Stars, 1957).

Radovi Darka Suvina o naučnoj fantastici često su se najpre pojavljivali u naučnim časopisima i zbornicima, a potom u autorskim knjigama, koje je autor objavljivao kod najuglednijih izdavača: Metamorphoses of Science Fiction: On the Poetics and History of a Literary Genre (1979, Yale University Press, a potom su usledila izdanja na francuskom, nemačkom, španskom, italijanskom i japanskom jeziku). Victorian Science Fiction in the U. K.: The Discourses of Knowledge and of Power. (1983, G.K. Hall). Positions and Presuppositions in Science Fiction (1988, Macmillan). Suvinova istraživanja i tumačenja naučne fantastike od samih početaka su bila ukorenjena na leve, nedogmatsko marksističke ideje, te je u njima važno prisustvo ideja Marxa, Blocha, Benjamina, Brechta i Gramscia, te savremenika Jamesona, Angenota, Williamsa, kasnije Wallersteina. Prisustvo aktivne društvene pozicije i angažmana se znatno pojačava u studijama tokom 1990ih godina, pri čemu se u tekstovima pojavljuju i brojni autori koji kritički promišljaju smerove društvenih promena i sociološki i filozofski analiziraju tokove u savremenom društvu.

Značajan je lični doprinos Suvina i njegove generacije što je tokom šezdesetih i sedamdesetih godina još uvek potcenjivanom žanru kome su pripisivane obezvređujuće etikete trivijalne i popularne knjiženosti dao značaj objekta ozbiljnih istraživanja u akademskim sredinama. U ideju o naučnoj fantastici kao žanru „spoznajne začudnosti”, on stvaralački ugrađuje teoriju ruskog formaliste Šklovskog uvodeći spoznajnu začudnost kao oblikotvorni princip žanra. U Suvinovim idejama o poetici i idejama SF vidno je zalaganje za sagledavanja SF i kao fikcionalnog dela i kao činjenice društvenog života koji se posredno izražava u njemu. Jedan od ključnih pojmova u tekstovima Darka Suvina je i pojam Novuma, to je „spoznajna inova­cija … totalizirajuća pojava ili odnos, koji odstupa od piščeve — i pretpostavljene čitaočeve — stvarnosne norme”. Darko Suvin je veliki zastupnik ideje bliskosti Utopije (bilo svetle bilo crne odn. Distopije) i SF, u čemu on krši uobičajene filološko-žanrovske podele, ali argumentovano istrajava na njihovoj povezanosti. U čitanju SF, Suvin predlaže razumevanje teksta kao parabola, a ne kao futuroloških ekstrapolacija.

Veoma je značajan i rad Darka Suvina kao su-urednika (1973-81) časopisa Science Fiction Studies. Ova publikacija je visoko podigla standarde pisanja o naučnoj fantastici, podstakla razradu terminološkog aparata, diskusiono-polemičkog pristupa, ozbiljnih analitičkih pristupa i društvenog angažmana. Na stranicama ovog časopisa pojavljivali su se ne samo najznačajniji tumači i kritičari SF, već i neki od autora, kao Dick, Lem, Russ, Delany, Le Guin. Sa R.D. Mullenom Suvin je priredio i dva izbora tekstova iz ovog časopisa za godine 1973-1975, te 1976-1977. On je uredio posebne brojeve o SF u časopisu Književna smotra, 1982, br. 46, te u Chung‑Wai Literature Monthly (Taipei 1994). U Italiji, on je priredio specijalne tematske zbornike Distopia oggi (2004) i US SF and War / Militarism (2005).

Za razliku od većine tumača SF Suvin nije zanemarivao američku i englesku SF nauštrb slovenske, niti obratno. I više od toga — anglo-američkom čitaocu Suvin je približio svojim uredničkim poslovima SF u sovjetskom bloku (tematski broj Canadian-American Slavic Studies, 1984, br. 1-2) a predgovorom prevodu Solarisa i autorskim tekstovima, i delo Stanislava Lema, a ranije Karela Čapeka. Autori naučne fantastike kojima se Suvin mnogo puta sa pozivanjima i propitivanjima vraćao bili su Thomas More, William Morris, Wells, Zamjatin, Stapledon, Le Guin, Lem, braća Strugacki, P.K. Dick, a kasnije K.S. Robinson, Haldeman, Mitchisonova.

Kao gorljivi pristalica SF, upravo zbog prisustva Novuma i spoznajno kritičkog pristupa stvarnosti kao prirođene potencijalne osobine žanra, Suvin je protivnik upliva Fantasy književnosti, bilo „herojske” bilo horrora, koju on sagledava kao utočište već marginalizovanih i obeshrabrenih slojeva koji beže u izmišljene svetove i nisu više spremni za borbu da se sama stvarnost promeni. (U nekim posljednjim esejima ipak uočuje novume u Fantasy djelima Le Guinove i Miévillea.) Cyberpunk dela po Suvinu su razapeta između utopije i ideologije, te većinom (osim nekih naslova Gibsona i Cadiganove) izražavaju sudelovanje u tehnokratskim pritiscima. Društvena pozicija Suvina očigledna je i u njegovim knjigama i studijama o Bertoltu Brechtu, te knjigama posvećenim društvenim pitanjima.

Suvin je 1980. godine dobio Pilgrim nagradu od „Science Fiction Research Association”. Iz nekih Suvinovih tekstova očigledni su njegovi bliski kontakti sa savremenim velikanima SF. Ipak, najveće priznanje Darku Suvinu, čine citati i navođenja tumača naučne fantastike, fantastike, kao i zabrinutih mislilaca koji pišu o društveno-ekonomskim zbivanjima savremenog doba.

Posle knjige Od Lukijana do Lunjika: Historijski pregled i antologija naučne fantastike, Darko Suvin se čitaocima u bivšoj Jugoslaviji predstavljao u člancima i esejima u naučnim zbornicima u Zagrebu i Beogradu, te zagrebačkim časopisima (posebno Umjetnost riječi, Književna smotra, odnedavna Ubiq), leksikografskim jedinicima o autorima u Enciklopediji Leksikografskog zavoda. U 2009. godini je planirana pojava dve knjige Darka Suvina o SF na teritoriji bivše Jugoslavije — Naučna fantastika, spoznaja, sloboda kao izbor tekstova napisanih od 1969. do 2007., te prevod Metamorphoses of Science Fiction.