ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 2004.
Autor: Domaći
Oblast: Pravoslavlje
Jezik: Srpski

Antologija manastira Lavre Antologija sa neumama iz doba kneza i despota Stefana Lazarevića
Andrija Jakovljević

Narodni muzej, Kruševac, 2004.
170 + 100 strana, tvrd povez, zaštitni omot, A4 format.


Odlično očuvana.
Najverovatnije nekorišćena.

U ediciji Studije i monografije Narodni muzej u Kruševcu je 2004. godine objavio monumentalno izdanje pod naslovom Antologija manastira Lavre (autori dr Đorđe Trifunović, dr Tomislav Jovanović, Radoman Stanković i pisac ovih redova). Osnovu studije predstavlja najstarija, do danas, pronađena srpska i grčka rukopisna knjiga sa neumskim (muzičkim) znacima iz doba kneza i despota Srbije Stefana Lazarevića koju smo, svojevremeno, na veliku radost naše nauke, otkrili u biblioteci manastira Lavre na Atosu. Naučnici smatraju da je ovo jedno od najznačajnijih otkrića srpske srednjovekovne arheologije u poslednjim decenijama prošlog veka. U međuvremenu (u časopisu koji je izašao s velikim zakašnjenjem) knjigu je prikazala Vesna Peno (Arheografski prilozi 26-27, 2004-2005, NBS). Tim povodom, osvrnuo bih se na dve njene postavke iznete u prikazu. Ostale su beznačajne, besplodne i tendenciozne. Najstarija vizantijska notacija potiče od arhaičnih grčkih prozodijskih znakova. U njenom kasnijem razvoju najveći doprinos dali su sveti Jovan Damaskin (rođen krajem 7. veka) i drugi, naročito, po našem mišljenju, vizantijski car Lav Mudri (886-912), Damaskinu se pripisuje sistem osmoglasnog napeva. Početkom 14. veka sveti Jovan Kukuzelj iz Lavre reformiše vizantijski notni sistem dodajući druge „afone hironomijske” znake. Otuda i naziv „Kukuzeljevo notno pismo”. Nažalost, Peno negira Kukuzeljevu reformatorsku ulogu. Što se tiče ritmičkih jedinica, na koje se osvrće Peno, i mojih transkripcija napeva iz Lavrinog kodeksa, svima nama je poznato da ritam predstavlja do danas najveću naučnu kontroverziju pri „čitanju”, odnosno transkribovanju neuma u savremeni notni sistem. U svom referatu, podnetom u Holandiji novembra 1986. godine, ni Danas Jurgen Rosted nije uspeo da reši ovaj problem ocenjujući svoj pokušaj (referat) kao „površan i nesistematičan”. Ali, to ne znači da u dosadašnjim transkripcijama naših i stranih naučnika, bez obzira na moguće greške, nismo uspeli da na koncertima, prvi put posle šest vekova, obelodanimo slušaocima lepotu srpskih srednjovekovnih zapisa koji su, na primer, u 14. veku, beleženi rukom meloda i domestika Stefana Srbina. Kruševačko izdanje je stiglo do mnogih kolega i institucija. U pismu od 15.5.2005. godine, poznati muzikolog dr Jim Konomos (Oksford) nazvao je izdanje „majstorskom rukotvorinom”.