Godina izdanja: 2003
ISBN: 86-80877-04-2
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

Autor - osoba Amidžić, Lidija, 1957- = Amidžić, Lidija, 1957-
Antonović, Gligorije
Belij, Srđan
Budakov, Ljiljana
Vasiljević, Božidar
Grubač, Bratislav
Dimović, Duška
Đorđević, Zoran
Živić, Nebojša
Jakšić, Predrag
Naslov Metohijske Prokletije : prirodna i kulturna baština / Lidija Amidžić ... [i dr.] = Prokletije of Metohia : the natural and cultural heritage / Lidija Amidžić ... [et al.]
Uporedni naslov Prokletije of Metohia
Vrsta građe zbornik
Jezik srpski
Godina 2003
Izdanje 1. izd.
Izdavanje i proizvodnja Beograd : Zavod za zaštitu prirode Srbije ; = Belgrade : Institute for Nature Conservation of Serbia, 2003 (Beograd : Heleta)
Fizički opis 474 str. : ilustr. ; 30 cm
(karton)
Napomene Tiraž 1.000
Summaries: The Future `Prokletije` National Park
Bibliografija: str. 453-472.
Predmetne odrednice Prirodna bogatstva -- Prokletije -- Zbornici
Spomenici kulture -- Prokletije -- Zbornici
Nacionalni park Prokletije -- Zbornici

Prokletije su najgorostasnija planinska grupa Balkanskog poluostrva koja gradi markantni visokoplaninski okvir Mediterana. Smeštene su između Šarsko-pindskog planinskog sistema na jugoistoku, Rodopa na istoku i jugoistoku i Dinarida na severozapadu, kao najjužnija i „pojedinačno najveća planinska masa Dinarske oblasti (LAZAREVIĆ 1975). Od okolnih planinskih sistema Prokletije su fizički ograničene spuštenim morfotektonskim celinama. Ha istoku su svedene prema pitomoj Metohijsko-prizrenskoj kotlini, na jugozapadu prema Skadarsko-zetskoj kotlini, a na severu prema Beranskoj kotlini i Bihoru.
Impozantni planinski sistem Prokletija koji izranja iz ovih prostranih kotlina, sastoji se iz oko 40 markantnih celina, raščlanjenih dubokim dolinama, klisurama i kanjonima. Njihov glavni greben, dug oko 170 km, državnom granicom je nakon Prvog Svetskograta podeljen između Jugoslavije (Srbije i Crne Gore) i Albanije. Jugoslovenske, odnosno severozapadne Prokletije se prostiru na površini od 2.184 km2. Čine ih 24 planinske grupe sa 152 vrha iznad 2.000 m.
U Republici Srbiji Prokletije grade njen visoki jugozapadni prirodni koridor, koji u metohijskoj oblasti Autonomne pokrajine Kosovo i Metohija zauzima površinu od preko 1.000 km2. Poznate kao metohijske Prokletije, one se izdižu iznad pitome metohijske kotline (metoh – gr. crkveno imanje) čija je apsolutna visina 350-450 m, i pružaju se u dužini od 90 km dosežući visinu do 656 m (Đeravica).
U narodu poznate kao Proklete, Zabranjene planine ili Vragobije, Prokletije su često izazivale osećanje strahopoštovanja, zebnje, tajnovitosti. Nepristupačne vertikalne litice zastrašujućih obrisa, duboki, mračni kanjoni neukrotivih planinskih reka, krševiti grebeni odenuti oblacima, sablasna tišina koju povremeno prekida pucketanje leda, tamne šume čudesnih senki, iznenadna nevremena s jakom grmljavinom, lavine koje nose sve pred sobom, divlje zveri, na čak i no koji čovek nejasnih namera upečatljivi su delovi prokletijskog mozaika. Ali, u nedrima Prokletija se kriju i pitomi, šareni proplanci, modre „gorske oči“, cvrkuti ptica, bokori čudesnog bilja koje izranja iz beline snega, bistri, slapoviti potoci... Raskošne u svojoj raznovrsnosti i neukrotivoj lepoti, one predstavljaju jednu od najdragocenijih oaza evropskog prostora. Pri tome se ne sme zaboraviti da su Prokletije ne samo jedinstvena, neiscrpna prirodna riznica oblika, boja, pojava i procesa nego i polazna tačka srpske duhovnosti, kulture i samosvesti.
Nalazeći sa na balkanskoj raskrsnici naroda, kultura, političkih interesa i previranja, metohijske Prokletije nikada nisu bile integralno zaštićene kao prirodna baština. U nastojanju da ovu nepravdu ispravi, ekipa Zavoda za zaštitu prirode Srbije je, nakon sistematizacije do sada prikupljenih naučnih saznanja, petogodišnjih multidisciplinarnih naučnih istraživanja i opsežne obrade prostorno-planske dokumentacije, 1999. godine završila naučno-stručnu studiju Nacionalni park Prokletije – naučne u stručne osnove za zaštitu planinskog masiva Prokletije na teritoriji Srbije kao nacionalnog parka“ koja bi bila osnov za proglašenje Nacionalnog parka Prokletije. Nažalost, zbog tragičnih zbivanja na Kosovu i Metohiji i trenutno nejasnih političkih prilika, Prokletije još uvek nisu zaštićene zakonom.
Ova monografija je prilagođeni prikaz navedene studije. U njoj su objedinjena obimna, višedecenijski sticana saznanja brojnih vrhunskih entuzijasta naše nauke i stručnjaka Zavoda, istinskih zaljubljenika u fenomen „Prokletije“. Iskreno verujemo da će i u ovom teškom kosovsko-metohijskom vremenu, ona predstavljati početni korak ka istinskoj, integralnoj zaštiti Prokletija kao prirodne i kulturne baštine čitavog čovečanstva.
Urednici

Posveta na predlistu, mestimično malo iskrzani rubovi korica, inače unutra odlično očuvano.
MG11 (N)