ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 1958.
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

Beograd 1958. Mek povez, 89 strana.
Knjiga je veoma dobro očuvana.


Ovo delo, objavljeno u Beču 1758. godine (a zatim u Veneciji 1763. u konačnoj redakciji), smatra se Boškovićevim najznačajnijim doprinosom nauci i filozofiji.

Centralna ideja Teorije je `jedan jedini zakon sila` (lex unica virium) kojim se objašnjava celokupna materija i njena interakcija.
• Atomi kao neprotežne, nedeljive tačke (Punkte): Bošković je odbacio dotadašnje shvatanje atoma kao malih, tvrdih, protežnih tela (što je zastupao Njutn). Prema Boškoviću, materija je sastavljena od matematičkih, neprotežnih tačaka (centara sila) koje su nedeljive. Protežnost materije nastaje kao rezultat sila između tih tačaka.
• Zakon sila (Boškovićeva kriva): Između svake dve materijalne tačke deluje sila koja se menja u zavisnosti od udaljenosti. Ova sila je predstavljena čuvenom Boškovićevom krivom:
Na velikim udaljenostima (kao kod nebeskih tela), sila je privlačna i pokorava se Njutnovom zakonu gravitacije.
Na malim udaljenostima, sile postaju naizmenično privlačne i odbojne u kratkim intervalima (što objašnjava koheziju, kristalizaciju i hemijske veze).
Na vrlo maloj udaljenosti (dodiru), sila postaje beskonačno odbojna. Ovo sprečava preklapanje tačaka i daje materiji privid tvrdoće i neprobojnosti.
Prazan prostor: Između tačaka se nalazi prazan prostor, što je u suprotnosti s tadašnjim shvatanjem etra.

Boškovićeva Teorija je bila izuzetno ispred svog vremena i imala je dalekosežan uticaj:
• Predviđanje kvantne teorije: Njegovo shvatanje da se čestice ne mogu kretati po bilo kojoj stazi, već samo po `dozvoljenim` putanjama (gde je sila nula), često se tumači kao anticipacija kvantne mehanike i ideje `dozvoljenih` i `zabranjenih` staza i stanja.
•™Model atoma: Boškovićev rad je uticao na kasniji razvoj atomske teorije. Neki naučnici ga smatraju pionirom u shvatanju strukture materije, pa čak i u predviđanju planetarnog modela atoma (koji je kasnije razvijen u 20. veku).
• Relativnost: Njegove teze o relativnosti prostora, vremena i kretanja pokazuju da je preteča ideja koje su se kasnije pojavile kod E. Maha i A. Ajnštajna.
• Sveobuhvatnost: Bošković je ovim zakonom sila nastojao objasniti sva svojstva materije, uključujući mehanička i hemijska svojstva, svetlost, zvuk, elektricitet i magnetizam.

`Teorija prirodne filozofije` nije samo filozofsko delo, već i fundamentalan naučni rad koji je postavio osnove moderne atomističke teorije, čineći Ruđera Boškovića jednim od najvećih naučnih vizionara 18. veka.