Godina izdanja: 1999
ISBN: 86-7448-017-9
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

Piadeia 1999 125 strana

očuvanost 4

Jungova psihologija i tibetanski budizam : zapadnjačke i istočnjačke putanje do srca - Radmila Moačanin

Karl Gustav Jung je imao duboko interesovanje za tibetanski budizam, pronalazeći mnoge paralele između njegove drevne filozofije i svoje analitičke psihologije, posebno u vezi sa upotrebom mitskih slika za psihološku transformaciju.

Ključne paralele i zajedničke ideje

Kolektivno nesvesno i karma: Jung je izjednačio budistički pojam karme sa svojim konceptom kolektivnog nesvesnog, posmatrajući oba kao univerzalne, nasleđene potencijale za iskustvo i obrasce ponašanja.
Arhetipovi i božanstva: Jung je video snažnu vezu između arhetipova – univerzalnih, prvobitnih slika i obrazaca u kolektivnom nesvesnom – i božanstava u tibetanskoj budističkoj tantri. Budu je posmatrao kao moćan simbol „ja“, arhetip celine.
Mandale: Jung je bio fasciniran mandalama, posmatrajući ih kao simboličke prikaze ja i procesa individuacije (postizanja psihološke celine). Mandale su takođe centralne za tibetansku budističku praksu kao pomagala za meditaciju i vizuelizaciju.
Duhovna transformacija/Individuacija: Obe tradicije naglašavaju put unutrašnjeg rada i transformacije. Za Junga, cilj je individuacija, proces postajanja potpuno integrisane, posebne jedinke. Tibetanski budizam takođe naglašava duhovnu transformaciju, posebno kroz tantričke prakse.
Tibetanska knjiga mrtvih: Jung je visoko cenio ovaj tekst, smatrajući ga temeljnim za svoj psihološki sistem i stalnim pratiocem. Napisao je „Psihološki komentar“ o njemu, tumačeći njegove opise međustanja (bardo) kao eksternalizaciju unutrašnjih psihičkih procesa.

Značajne razlike

Uprkos paralelama, postoje ključne razlike, posebno u pogledu krajnjeg cilja puteva:

Nedualnost naspram ega: Najosnovnija razlika leži u budističkom konceptu nedualnosti ili praznine (šunjata), koji tvrdi da su svi fenomeni, uključujući ego, prazno nezavisnog postojanja. Jung, posvećen zapadnoj naučno-empirijskoj metodi, borio se ili je potpuno odbacivao mogućnost svesnog mentalnog stanja bez subjekta (ega). Verovao je da je ego uvek neophodan za iskustvo stvarnosti i da će „atomski ego“ uvek ostati poseban.
Cilj prakse: Dok je Jungov cilj bio celovitost i integracija ličnosti, krajnji cilj tibetanskog budizma je prosvetljenje i prestanak patnje za sva svesna bića, što podrazumeva krajnje prevazilaženje ega i dualističke razlike između sebe i drugog.
Identifikacija sa arhetipovima/božestvima: Jung je upozoravao na opasnost od identifikacije sa arhetipom, koji je video kao patološku inflaciju ega. Nasuprot tome, osnovna praksa u tibetanskoj tantri (joga božanstva) uključuje namerno negovanje „božanskog ponosa“ od strane praktičara i identifikaciju sa božanstvom, praksa koju štiti duboko razumevanje praznine i intiman odnos sa kvalifikovanim učiteljem.

Uticaj i nasleđe

Jungovo bavljenje indo-tibetanskom duhovnošću pomoglo je u uspostavljanju temelja za moderni dijalog između Istoka i Zapada u psihologiji i religiji, čineći istočne tradicije, posebno tibetanski budizam, centralnim za proučavanje ljudske svesti. Mnogi ljudi danas pronalaze vrednost u integrisanju obe perspektive, koristeći Jungovu psihologiju kao okvir za bolje razumevanje bogate simbolike budističkih tekstova i praksi. Knjige poput „Suštine Jungove psihologije“ i „Tibetanskog budizma“ od Radmile Moačanin detaljno istražuju ove veze.