Godina izdanja: 1850 - 1899.
ISBN: Db / St
Autor: Domaći
Tematika: Istorija
Kulturno dobro: Predmet koji prodajem nije kulturno dobro ili ovlašćena institucija odbija pravo preče kupovine
Jezik: Srpski

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju!

.Fototipsko izdanje sa originala iz 1888 godine

Valtazar Bogišić (Baltazar, Baldo; Cavtat, 20. decembar 1834[1] — Rijeka, 24. april 1908) bio je srpski[2][3] istoričar prava, ministar pravde Crne Gore, profesor, pravnik.[4] Bio je aktivni radnik Ujedinjene omladine srpske i predstavnik Srpskog nacionalnog pokreta u Dubrovniku.[5] Valtazar Bogišić stvorio je izreku „Što se grbo rodi, vreme ne ispravi“. Stekao je široko obrazovanje, bio je poliglota i član mnogih naučnih društava i akademija. Bio je izabran da sastavi Opšti imovinski zakonik za Knjaževinu Crnu Goru, na kojem je radio šesnaest godina sa prekidima

Njegov deda doselio se u Cavtat iz Konavala, gde se porodica Bogišića bavila privredom i trgovinom. Osnovno obrazovanje je stekao u svom rodnom mestu, posebno u privatnoj školi pomorskog kapetana A. Kazijarija. Niko Veliki Pušić mu je nabavio i austrijski program za polaganje gimnazijske mature. Bio je upoznat sa radovima Grima, Karadžića, Kukuljevića, kao i sa modernom italijanskom i francuskom literaturom. Pomažući ocu i dedi, odlazio je umesto njih u sud gde je došao u dodir sa pravom. Pošto je jedini u svom kraju naučio ćirilicu, angažovali su ga da čita pisma koje su turske vlasti u Trebinju slale u Cavtat. Nakon što je stekao solidno klasično obrazovanje, preveo je odlomak Agricolae vita iz Tacita za nagradni konkurs koji je raspisao grof Lukša Gučetić, na kojem je osvojio drugo mesto. Istovremeno je sakupljao srpske narodne pesme i pripovetke. Tražio je da se u italijanskoj Enciklopediji, izdavanoj u Torinu, ispravi članak o Beogradu, pa je sam napisao novi članak za koji mu je podatke dao Matija Ban.[7]

Krenuo je na studije kada je imao dvadeset četiri godine. U Veneciji je uspeo da, za nešto više od godinu dana, završi licej i položi maturu, a 1860. godine se upisao na Pravni fakultet u Beču. Pored prava, studirao je i istoriju, a predavanja je slušao i u Minhenu, Berlinu, Gisenu i Parizu. Za vreme svog kratkog boravka u Parizu, bio je jedan od potpisnika telegrama koji su srpski studenti u Parizu uputili J.J. Štrosmajeru 20. aprila 1861. godine. Podržavao je njegovu inicijativu i preduzete mere za osnivanje Jugoslovenske akademije nauka u Zagrebu.[8] U avgustu 1862. godine, položio je usmeni doktorski ispit u Gisenu. Ubrzo nakon toga, odbranio je i svoju doktorsku disertaciju ‘‘O uzrocima poraza nemačke vojske u Husitskom ratu’’. U njemu se znatno oslanjao na čuvenu ’’Istoriju Češke’’ Palackog. Bogišić zatim nastavlja pravne studije u Beču, gde je doktorirao kod Štajna dve godine kasnije. Njegov treći doktorat je bio iz državnog prava. Njega je odbranio 1868. godine u Odesi.

Godine 1863. postavljen je za saradnika u Beču kao specijalista za njen slovenski deo. Time počinje njegov period austrijskog službovanja, koji će trajati sedam godina, do kraja 1869. godine. Službovao je pet godina u Beču, a skoro dve godine kao viši carski službenik za Vojnu krajinu. Posle položenih ispita, promovisan je u Beču 1864. godine za doktora prava.[9]


Fotografija objavljena u časopisu Vardar 1912. godine.
Iako je rođen u Cavtatu, Valtazar Bogišić je bio vezan za srpski narod. O tome najbolje svedoči činjenica da je u Novom Sadu, 1866. godine, osnovao politički pokret nazvan „Ujedinjena omladina srpska“, dok je u Dubrovniku bio član „Srbokatoličkog pokreta“, a na Cetinju „Družine za oslobađanje i ujedinjenje srpsko“.

Na osnivačkoj skupštini „Ujedinjene omladine srpske“ utvrđeni su osnovni ciljevi tog pokreta: svekoliki napredak Srba, odgajanje svesti o slavnoj prošlosti i utvrđivanje zajednice bratstva uz parolu: „Srpstvo sve i svuda“. Organizacija je okupljala mlade i obrazovane Srbe, među kojima su, pored njega, bili i Svetozar Miletić, Nikola Pašić, Marko Miljanov Popović i Lazar Tomanović.

Bogišić se bez ikakvih rezervi izjašnjavao kao Srbin. Uz izučavanje pravnih nauka, najveći deo života posvetio je negovanju srpske tradicije i sećanju na slavnu istoriju srednjovekovne Srbije. Crnu Goru je smatrao najčistijom srpskom zemljom, kao i Konavle iz kojih su došli njegovi preci. Da se Valtazar Bogišić izjašnjavao kao Srbin, potvrdio je i hrvatski akademik Nenad Vekarić iz Zavoda za istorijske znamenitosti u Dubrovniku, u svom članku “Poreklo Balda Bogišića” (Hereditas rervm croaticarvm ad honorem, 2003).

Plašeći se uticaja “Ujedinjene omladine srpske” na prostoru Habzburške monarhije, Beč donosi odluku da zabrani tu organizaciju. Istu odluku donela je i kneževina Srbija, pod austrijskim pritiskom. Nakon toga su vođe tog pokreta premestili ovu organizaciju iz Novog Sada u Crnu Goru, na Cetinje. Na inicijativu Marka Miljanova i knjaza Nikole, sa kojim je Bogišić imao odnos velikog uvažavanja i prijateljstva, godine 1871. na Cetinju je osnovana „Družina za oslobađanje i ujedinjenje srpsko“.

Godine 1868. postavljen je za školskog nadzornika u banatsko-sremskoj Vojnoj krajini, sa sedištem prvo u Temišvaru, a kasnije u Petrovaradinu. Primio je 1869. godine poziv univerziteta u Kijevu i Odesi za profesora slovenskih prava. Univerzitet u Odesi odlikovao ga je počasnom diplomom doktora honoris causa za javno pravo. Bogišić je otišao u Odesu i 1870. godine održao svoje prvo predavanje. U Odesi je nastavio rad oko sakupljanja narodnih običaja, pa je putovao po Kavkazu da bi se upoznao s običajima tamošnjeg naroda jer je verovao da se oni podudaraju sa običajima Južnih Slovena. Godine 1872. pozvao ga je knez Nikola, da izradi Opšti imovinski zakonik za Crnu Goru. Ovaj Zakonik predstavlja jedan od najznačajnijih zakonika koji je regulisao imovinsko pravo. Bogišić se tome pozivu odazvao jer je to bila i želja cara Aleksandra II. Godine 1874. otišao je iz Odese u Pariz, da izradi nacrt zakona, koji je 25. marta 1888. godine proglašen kao građanski zakonik za knjaževinu Crnu Goru sa zakonskom snagom od 1. jula 1888. godine. Bogišić je pristupio ispisivanju pravnih normi zasnovanih na običajnim pravilima i modernim ustanovama građanskog prava. Iz običajnog prava je uzimao samo ono što je zadovoljavalo životne potrebe i bilo ukorenjeno u narodu. Nešto je oblikovao i menjao prema potrebama života, dok je zastarele običaje izostavljao.[10] Rad na tom zakoniku obustavio je na kratko vreme, kad je bio, za vreme rusko-turskog rata, pridodan ruskoj civilnoj kancelariji, radi sastava projekta za sudsku organizaciju u Bugarskoj. Godine 1877. vratio se na svoj posao u Pariz. Rad na Zakoniku je trajao šesnaest godina i pisan je narodnim jezikom. Posle završenog posla na zakoniku, otišao je 1888. godine u Rusiju da sredi svoj službeni odnos, a kad mu je odobrena penzija, napustio je profesuru u Odesi. Godine 1893. ponudio mu je knjaz Nikola mesto ministra pravde kako bi vršio nadzor nad sprovođenjem novog zakonika u praksi i da predloži potrebne izmene. Bogišić je prihvatio ponudu, izradio neke popravke u zakoniku, a drugo izdanje zakonika proglašeno je kao zakon 14. januara 1898. godine. Bogišić je bio ministar do 22. novembra 1899. godine. Vratio se u Pariz, gde se posvetio svom naučnom radu. Preminuo je u Rijeci, kad je polazio za Cavtat.

Izabran je za redovnog člana Srpske kraljevske akademije 23. januara 1888. godine.